قىتاي اقش-تى ەگەمەندىك پەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە قاتەر ءتوندىردى دەپ ايىپتادى

قىتاي تارابى وتكەن اپتا سوڭىندا امەريكالىق ءبىر اسكەري كەمەنىڭ (زىمىران تاسۋشى كەمە) وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندەگى تالاستاعى ارالداردىڭ بىرىنە جاقىنداعانى ءۇشىن ايىپتادى.  اقش-قىتاي اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە سولتۇستىك كورەياعا بايلانىستى شيەلەنىستەر كۇشەيگەن سايىن، وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندەگى ايىپتاۋ مەن نارازىلىقتار دا كوبەيە باستادى.

قىتايدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مەن قورعانىس مينيسترلىگى جۇما كۇنى جەكە-جەكە مالىمدەمە جاساپ، اقش-تىڭ «Hopper» زىمىران تاسىعىش كەمەسىنىڭ قىتاي ۇكىمەتى ءوزىنىڭ يەلىگى دەپ ەسەپتەيتىن تىزبەك ارالدارعا جاقىندادى دەپ ايىپتادى. ەلدىڭ قورعانىس مينيسترلىگى جاساعان مالىمدەمەدە، قىتاي تەڭىز فلوتى «حۋاڭشان» راكەتالىق فرەگاتى ارقىلى اقش كەمەسىن انىقتادى جانە ولاردى باقىلاپ يەلىك ۇزاتىپ تاستاعانىن ايتقان.

قىتاي ءسىم-ءى وكىلى بۇل تۋرالى جاساعان ارنايى مالىمەتىندە، اقش اسكەري كەمەسىنىڭ بۇل ارەكەتى قىتايدىڭ ەگەمەندىگى مەن قاۋىپسىزدىك مۇددەلەرىنە قايشى كەلگەنىن ايتقان. ءارى قىتاي تارابى ءوز مۇددەلەرىن قورعاۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالاردى جاسايتىنىن مالىمدەگەن.

اقش تىنىق مۇحيتى فلوتىنىڭ وكىلى نيكول شۆەممان «Hopper» تۋرالى ناقتى تۇسىنىك بەرمەدى، بىراق اقش-تىڭ اۋماقتىق جانجالداردى بولدىرماس ءۇشىن «ەركىن شارلاۋ» وتكىزىپ تۇراتىنىن ايتتى. شۆەبماننىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي «ەركىن شارلاۋ» حالىقارالىق قۇقىققا سايكەس جانە جاعالاۋداعى مەملەكەتتەردىڭ زاڭدى مۇددەلەرىنە قاۋىپ توندىرمەيدى.

«Hopper»  اتالعان اۋماقتان ءوتۋىنىڭ ناقتى سەبەبى بەلگىسىز. اقش تەڭىز كۇشتەرىنىڭ ءباسپاسوز حابارلاماسى مالىمەتىندە ، 4 قاڭتاردان باستاپ تەڭىز-مۇحيتىنا تەڭىز كەمەلەرىن قورعاۋ ءۇشىن اقش تەڭىز كۇشتەرىنىڭ جەتىنشى فلوتىن اتتاندىرعانىن ايتقان بولاتىن.

قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ وكىلى سوزىندە: «قىتاي ۇكىمەتى وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندە وزگە ەلدەردىڭ اۋە جانە سۋ جولدارىن پايدالانۋ قۇقىعىن قۇرمەتتەيدى. الايدا، اتالعان تەڭىزدەگى اۋە جانە سۋ جولىن پايدالانۋ قۇقىعىن سىلتاۋ ەتىپ، قىتايدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى مەن ەگەمەندىگىنە نۇقسان كەلتىرەتىن ارەكەتتەرگە سوققى بەرەدى»، – دەدى. سونىمەن بىرگە اقش-قا «مۇنداي ارانداتۋ ارەكەتىن توقتاتسىن» دەگەن ەسكەرتۋىن بەردى.

وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىنىڭ يەلىك قۇقىعى قىتاي ۇكىمەتى مەن وڭتۇستىك شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ اراسىندا ۇلكەن قايشىلىق تۋدىرىپ كەلەدى. اقش پەن اۋستراليا بۇل تەڭىزدەگى قىتاي تارابى بۇلدىرگەن حالىقارالىق قۇقىقتاردى قاداعالاپ وتىر. اقش پەن قىتاي قارىم-قاتىناسى قازىر كوپ جاقتا شيەلەنىستەر مەن قايشىلىقتارعا ۇلاسۋدا.

“The Qazaq Times”