ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ كەزدەسۋى اقش-تى نەگە الاڭداتادى؟

قازىرگى كەزدە الەمدىك اقپارات كەڭىستىگىندە قىزۋ تالقى تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى - رەسەي مەن اقش پرەزيدەنتتەرىنىڭ «قۇپيا» كەزدەسۋى. قۇپيا دەيتىنىمىز بۇل بەيرەسمي كەزدەسۋ تۋرالى ەكى ەل ۇكىمەتتەرى دە رەسمي مالىمەت بەرمەگەن بولاتىن. تەك، 18 شىلدە كۇنى عانا اقۇي ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ ەكىنشى رەت كەزدەسۋىن راستادى. وسىعان دەيىن قۇپيا ساقتالىپ كەلگەن كەزدەسۋدىڭ ماقساتى مەن ءسوز بولعان تاقىرىپتار ءالى دە بەيمالىم كۇيدە. الايدا، باتىس مەديالارىنىڭ حابارىنا قاراعاندا اقش شەنەۋنىكتەرى كەزدەسۋدىڭ ەستەلىكتەرى مەن سيپاتتامالارى ساقتالدى دەپ وتىر.

امەريكالىقتار مەن ۋاشينگتون اينالاسىنداعى شەندى-شەكپەندىلەردىڭ پۋتين پەن ترامپتىڭ بەيرەسمي كەزدەسۋىنە قاتتى قادالاتىنى داۋسىز. وسىعان دەيىن دە ۋاشينگتون ساياسي توپتارى اراسىندا ترامپتى «رەسەيشىل» دەپ ساناپ كەلگەن كوزقاراستار باسىم. ال، ۋاشينگتونداعى ەكى ءجۇز جىلدان بەرگى «انتي-رەسەي» ۇستانىمى ءالى دە بار بولادى ەكەن، پۋتينگە بەيرەسمي جولىعىپ، پىكىر الماسقان ترامپتىڭ ارەكەتى اقش-تى بەيجاي قالدىرا المايدى. قازىرگى كەزدە قۇراما شتاتتىڭ ءتۇرلى باسىلىمدارى ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ ەكىنشى رەت كەزدەسۋى تۋرالى كۇن قۇرعاتپاي جازۋدا. وسىدان-اق، اقش-رەسەي قارىم-قاتىناسى عانا ەمەس، الەمدىك ساياسات الاڭىندا دا بۇل كەزدەسۋدىڭ سالماعىن بايقاۋ قيىن ەمەس.

ولاي بولسا، ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ ەكىنشى رەت كەزدەسۋى ءسىرا قالاي بولدى؟ وسى تۋرالى الەمدىك باسىلىمدار مەن اقپارات كوزدەرىنە شولۋ جاساپ كورەلىك.

ترامپ اقش پرەزيدەنت تاعىنا وتىرعاننان بەرى پۋتينمەن العاشقى كەزدەسۋى 7 شىلدەدەگى G20 سامميتىندە بولىپ ءوتتى. جارتى ساعات دەپ جوسپارلانعان كەزدەسۋ ۋاقىتى 2 ساعاتقا سوزىلعان. ال، قىزمەتىنەن كەتىپ جاتقان اقۇيدىڭ ءباسپاسوز مالىمدەمەشىسى شون سپايسەر مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ مالىمدەمەشىسى مايكل انتون 18 شىلدە كۇنى اقش-رەسەي باسشىلارىنىڭ كەشكى استا بىرگە بولعانىن راستادى. دەگەنمەن، كەزدەسۋدىڭ قالاي جانە قانشا ۋاقىتقا سوزىلعانى تۋرالى اشىپ ايتپادى. انتوننىڭ سوزىنە سەنسەك، بۇل ءبىر رەتكى بەيرەسمي كەزدەسۋ نەمەسە رەسمي كەلىسسوز بولىپ سانالمايدى. ترامپ پەن پۋتين ساياسات پەن ۇكىمەت ىسىندە ەمەس، كوبىنە ەركىن تاقىرىپتاردا اڭگىمە وربىتكەن. سوندىقتان بۇل كەزدەسۋ كەلىسسوز رەتىندە سيپاتتالمايدى.

Associated Press جانە باسقا دا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارىندا ترامپ پەن پۋتين قاتىسقان قوناقاسىنى يەسى سامميتتە وتاعاسى ەل بولىپ وتىرعان گەرمانيانىڭ كانتسلەرى انگەلا مەركەل دەلىنگەن. بۇل مالىمەتتى اتى-ءجونىن بىلدىرگىسى كەلمەگەن اقش شەنەۋنىكتەرىنىڭ ءبىرى بەرگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ترامپ بۇل كەشكى قوناقاسىدا كوپتەگەن ەلدەردىڭ باسشىلارىمەن اڭگىمەدە بولعان، تەك قوناقاسى اياقتالۋعا جاقىنداعاندا عانا ءپۋتيننىڭ جانىنا كەلىپ، قىسقا عانا پىكىرلەسكەن ەكەن. ەكى باسشىسىنىڭ بۇل «قىسقا پىكىرلەسۋىنە» ءپۋتيننىڭ اۋدارماشىسى قاتىسقان. ال، ترامپتىڭ جانىنداعى اۋدارماشىسى جاپون ءتىلى اۋدارماشىسى بولىپ، ول ورىس ءتىلىن بىلمەيتىن بولىپ شىققان. سونداي-اق، اقش شەندىسىنىڭ سوزىنە قاراعاندا ەكى پرەزيدەنتتىڭ بۇل پىكىر الماسۋى جۇرت ايتقانداي كۇردەلى ەمەس، قايتا وتە قالىپتى جاعداي ەكەن.

ال، ەۋرازيا گرۋپتىڭ توراعاسى يەن برەمەردىڭ بەرگەن سيپاتتاماسى بۇدان ءسال وزگەشە. ونىڭ ايتۋىنشا، سامميتكە قاتىسقان بارلىق ليدەرلەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارى تۇگەلدەي اتالعان كەشكى قوناقاسىعا قاتىسقان. ولار ورىندارعا ءوز ەركىمەن تالداپ وتىرعان. ترامپ بولسا ءپۋتيننىڭ جانىنا بارىپ ورىن الىپ، ەكەۋى ءبىر ساعات مولشەرىندە قىزۋ اڭگىمەلەسكەن. ولار ءتىپتى ەجەلگى تانىس ادامدارداي ەركىن، جايدارى سويلەسىپ كەتىپتى. ءپۋتيننىڭ اۋدارماشىسى ولارعا اۋدارماشىلىق ەتكەن.

برەمەردىڭ ايتۋىنشا، ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ جانىندا ءبىر عانا ءپۋتيننىڭ اۋدارماشىسى عانا بولعان كورىنەدى. ول وزگە ەشبىر ادامنىڭ ولاردىڭ نە تۋرالى سويلەسكەنىن ايتىپ بەرە المايدى دەگەندى ايتادى. سونىمەن بىرگە برەمەر: «ترامپتىڭ اۋدارماشى ەرتپەي، ءپۋتيندى كەڭەسكە تارتۋى اقش ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىنە قايشى، – دەدى.

ترامپ پەن ءپۋتيننىڭ بەيرەسمي كەزدەسۋى جانە كوبىرەك پىكىرلەسۋى كرەملدەن گورى ۋاشينگتوندى تەرەڭ ۋايىمعا باتىرارى انىق. الەمگە وكتەمدىگىن جۇرگىزگىسى كەلەتىن الپاۋىت ەلدەردىڭ بيلىگى جونىنەن الىپ قاراعاندا، پرەزيدەنتتەرىنىڭ مۇنداي كەزدەسۋىن باقىلاۋدان شىعارىپ الۋى، شاحماتتاعى ءبىر رەتكى ورنى تولماس قاتەلىكپەن بىردەي. الداعى ۋاقىتتا ەكى پارتيانى قامتىعان شەندىلەردىڭ ترامپقا دەگەن نارازىلىقتارىنىڭ كۇشەيۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، پۋتين مەن ترامپ وسى ءبىر ەمەن-جارقىن اڭگىمە ۇستىندە الەمدىك گەوساياساتقا تىڭ وزگەرىس ەنگىزۋدى ءسوز ەتتى مە، كىم ءبىلسىن؟!

“The Qazaq Times”