Bwdan 6 ay bwrın, 22 mamırda Amerika Qwrama Ştattarı «Aşıq aspan şartınan» şığatının resmi mälimdegen. Kelisim erejesine say 6 ay uaqıt ötip, 22 qaraşa da AQŞ bwl kelisimnen sırt qaldı. Bwl derjavalar arasında qaru-jaraq bäsekesine tosqauıl qoyıp twrğan halıqaralıq jüyeniñ joyılğanın añğartadı.

Soñğı uaqıttarda Uaşington Mäskeudi «Aşıq aspan şartın» qatarınan birneşe ret bwzdı dep ayıptap kelgen edi. Äsirese, AQŞ prezidenti Donal'd Tramp bilikke kelgennen beri bwl kelisimdi aşıq türde sınap,  atalğan kelisim Qwrama Ştattardıñ äskeri qabilettiligin şektep, onıñ qarsılastarın küşeytti dep körsetken.

Keşe, AQŞ Wlttıq qauipsizdik keñesi kelisimnen şıqqanı turalı rastadı. Sol küni Resey SİM-i AQŞ-tıñ bwl qadamın ayıptadı. «Uaşington osınday qadamğa bardı, biraq odan Europanıñ, AQŞ pen onıñ odaqtastarınıñ qauipsizdigi qamtamasız etilmeydi. Batıs Resey qanday äreket tedi dep qarap otırğan boluı mümkin, jauap öte qarapayım – Resey barlıq nwsqağa aşıq qaraytının bwğan deyin de eskertekmiz», – degen mälimdemede.

34 memleket qol qoyğan «Aşıq aspan şartı» 1992 jılı jasalıp, 2002 jılı atqarıla bastağan. Kelisim qol qoyğan elder öz ara äskeri küşteri men olardıñ äreketin baqılau maqsatında barlau wşaqtarın bir-biriniñ territoriyasına jiberuge mümkindik berip kelgen. 2002 jıldan beri kelisimge qol qoyğan elder 1500 retten astam barlau wşaqtarın bir-biriniñ territoriyasına jiberdi. Şarttı tüzuşiler men onı qoldauşılar bwnday barlau äreketteri qarsılastardıñ äskeri şabuıldarğa dayındalıp jatpağanına köz jetkizuge, sol arqılı senimdilik ornatuğa mümkindik beredi dep kelgen.

Mamırdağı Pompeonıñ mälimdemesinde Reseydiñ «Aşıq aspan şartın» bwzğanı turalı aytılğan. AQŞ mem.hatşısı Reseydi Gruziya şekarası men Reseydiñ oñtüstik şekara  audandarına bağıttalğan reysterge, sonday-aq, Reseydiñ Kaliningrad anklavındağı operaciyalarğa şekteu qoydı dep ayıptadı.

Süytse de, AQŞ-tıñ atalğan halıqaralıq kelisimnen birjaqtı şığıp ketui orınsız dep sanaytın sarapşılar bar. Qaru-jaraqtı baqılauşı sarapşılardıñ sözinşe, AQŞ-tıñ keybir talaptarı orındı, Reseydiñ kelisimge say emes belgilemeler ornatqanı da ras, alayda Qwrama Ştattıñ kelisimnen bas tartuı şartqa müşe bolğan özge elder üşin ıñğaysızdıq tuğızğan. Onıñ üstine NATO-dağı senimdi odaqtastarı müşe bolğan bwl kelisimnen şığıp ketu arqılı Qwrama Ştattar mañızdı äskeri barlau informaciyalarınıñ közinen ayırılğan.

Tramp äkimşiligi osımen birneşe mañızdı halıqaralıq kelisimderden şığıp ketti. Sonıñ eñ eleulisi 1987 jılı jasalğan qısqa jäne ortaşa qaşıqtıqqa wşatın zımırandardı şekteu turalı şart. Onda da Uaşington Mäskeudi kelisimdi bwzıp, jasırın türde zımırandardı damıttı dep ayıptağan. Bwğan qosa Reseymen jasasqan bwl kelisimge Qıtaydıñ da qosıluın talap etken. Beyjiñ qalıs qalıp, nätijesinde Uaşington bwl kelisimdi «tükke jaramsız» dep tapqan.

Osılayşa, eki retki jahan soğısı jäne «Qırğıi qabaq soğısınan» alğan sabaq pen «täube-täupih» ispetti kelisimder birinen soñ biri jaramsız bolıp jatır. Jahandıq geosayasatta jazılmağan mınaday bir şöre bar: Eger bir prencip bwzılsa, ekinşisi jaramsız. Bwlay jalğasa berse qazirgi jahandıq qauipsizdik pen twraqtılıqqa säl de bolsın qorğan bolıp twrğan kelisimderdiñ bäri qwrğaq qağazğa aytalıp, soñında älem halqı jaña qaqtığıstardıñ qaupinde qalmaq.

“The Qazaq Times”