Mañğıstau oblısında ötken şeteldik nömiri bar kölik ieleriniñ narazılıq jiını. 27 qañtar 2019 jıl. Foto: aşıq derekköz

«Halıq ünine qwlaq asatın memleket» twjırımdamasın basşılıqqa alğan Qazaqstan äleumettik-twrmıstıq jağdayı tömen, qoljetimdi bağadağı şeteldik kölikterdi barın sarqıp satıp alğan jürgizuşilerdiñ «tirkeudi jeñildetu» talabına qaramastan, tölem tarifin bwrınğışa qaldırdı. Al keybir kölikti tirkeu qwnı kölitiñ bağasınan asıp tüsedi.

İşki ister ministrliginiñ mamandarı Armeniyağa barıp, qazaqstandıqtardıñ kölikti qalay satıp alğanın bilip eldi «qayran qaldırdı». Vice-ministr Marat Qojaevtıñ aytuınşa, Armeniyadan Qazaqstanğa şamamen 22 mıñnan astam kölik äkelingen. Onıñ sözinşe, «qazaqstandıqtar kölik satıp alarda ortaq tärtipti bwzıp jatqanın bilgen-mis».

«Qazirgi tañda  mamandar Armeniyağa kim barğanın jäne kölikti qalay satıp alğanın anıqtap jatır. Osı orayda mañızdı bir mäseleni ayta keteyin. Büginde kölik alğandar öz narazılığın bildirip jatır. Ne istep jatqanımızdı bilmedik deydi. Ökinişke qaray, olay emes», – deydi Qojaev.

Ministrlik ökilderi armyan äriptesterimen birge «Qazaqstan jürgizuşileri ondağı kölikter tek Armeniya azamattarına ğana arnalğanın bilgen» bile twra jetkizgenin anıqtaptı. «Bwl – Euraziyalıq ekonomikalıq odaqtıñ talabı» deydi. Sonday-aq ministrdiñ oñ qolı öz sözin:

– Olar öz tölqwjatımen emes, Armeniya Respublikasında twraqtı tirkeuge twru arqılı kölik satıp alğan. Soğan zañsız anıqtama jasatqan. Osınıñ özi bärin bilip twrıp istegenin körsetse kerek. Sol arqılı Qazaqstan Respublikasınıñ zañnamasın aynalıp ötemiz dep oyladı. Biraq olay bolmaydı. ...Tehnikalıq reglamentke say emes kölikterdi paydalanuğa jol bere almaymız, – dep tüyindedi.

Al Qırğızstanda satıp alınğan kölikterdiñ sanı – şamamen 15 mıñ dana. Basım böligi senimhatpen satılğan. Reseyden kelgen kölikter de solay. Sonımen qosa elimizde jürgen armeniyalıq kölikterdiñ 10%-ğa juığı oñ jaq röldi körinedi. Tiisinşe zañnamada mwnday model'ge tıyım salınğan.

Al jürgizuşiler mıñdağan kölikti elge kirip jatqanda biliktiñ der kezinde toqtau salmauın jauaptı organdardıñ qateligi dep sanaydı. Jıl bastalğalı beri eldiñ 10 şaqtı qalasında narazılıq ötkizgen şeteldik kölik ieleri «tirkeudiñ qaltağa salmaq tüsiretinin», tipti «tirkeu soması kölik bağasınan asıp tüsetinin» aytıp şağınadı. Azamattar tirkeu räsimin jeñildetip, özderin kinäli dep tanudı toqtatudı swradı.

İİM mälimeti boyınşa, kölikti esepke qoyu 500 mıñnan 4 mln teñgege deyin şığındalu qajet. Keşe Mañğıstauda ötken avtokölik jürgizuşileriniñ kezekti bir şeruinde jinalğandar:

– Biz salıq töleuge dayınbız, biraq tirkeu qımbat. El prezidenti Toqaevtıñ avtokölikterdi 2021 jıldıñ naurızına deyin uaqıtşa tirkeu turalı mälimdemesi bizdiñ problemanı şeşpeydi. Nege memleket basşısı halıqqa qarsı keledi? Bizde köp aqşa joq! Öytkeni Serik Jwmanğarin (Euraziyalıq ekonomikalıq odaqtıñ bäsekelestik boyınşa blog alqasınıñ müşesi – red.) Armeniya Euraziyalıq odaqqa müşe dedi. Sondıqtan biz sol jerden kölik äkele bastadıq, – dedi.

;feature=emb_title

27 qañtar Oral qalasınıñ jürgizuşileri jinalıp, bilik ökilderine 6 märte miting üşin bergen qtinimdi keri qaytarğanın ayttı. Sonday-aq olar 30, 31 qañtar jäne 1, 2 aqpan künderi beybit jiın ötkizuge tağı da 4 ötiniş jasadı.

Qañtardıñ 24-i ükimettiñ keñeytilgen otırısında prezident Toqaev halıq arasında uşığa bastağan şeteldik nömiri bar kölikterdiñ mäselesin şeşu üşin olardı 2021 jıldıñ 1 naurızına deyin uaqıtşa tirkeudi tapsırdı. Dese de 2021 jıldıñ 1 naurızına deyin kedendik baj salığı men utilizaciya alımın tölep, kölikti twraqtı tirkeuge qoyudı tapsırdı. Eşqanday jeñildik berilgen joq.

El işinde äleumettik (eñbek dauı, AÄK aluşılar men mügedek bala tärbielep otırğan analar), sayasi (azamattıq qoğam men oppoziciya), narazılıq üdep twrğan twsta bilik mıñdağan kölik iesine şığın jağınan qoldau tanıtpadı.

"The Qazaq Times"