Nazarbaev pen Mirzieev birlestigi nege alıp kelui mümkin?

Nwrswltan Nazarbaev qırküyektiñ 16-sı küni Taşkentke resmi is-saparmen barğanı belgili. Onı Özbekstan prezidenti Şavkat Mirzieev äuejaydan kütip alıp, öziniñ sıylı qonağı ekenin bildirdi. Eki el basşıları kezdesu barısında äskeri-tehnikalıq, transporttıq, energetikalıq, su şaruaşılığı jäne qarjı salaları boyınşa 10 qwjatqa qol qoydı. Taşkenttegi kezdesuden keyin Nazarbaev pen Mirzieev Aşhabadtqa V Aziya oyındarınıñ aşılu saltanatına birge attandı. Eki el basşıları bwl jolğı kezdesuleri arqılı osı uaqıtqa deyin köptegen şeteldik sarapşılar men batıs memleketteriniñ "Ortalıq Aziyada Qazaqstan men Özbekstan köşbasşı boluğa baqtalas bolıp keledi" degen pikirin joqqa şığardı. Osığan baylanıstı biz bügin Nazarbaev pen Mirzieev kezdesui eki elge ne beredi jäne bwl ıntımaqtastıq Ortalıq Aziyağa qanday özgerister alıp kelui mümkin degen swraqtarğa jauap izdep körudi jön kördik.

Täuelsizdik alğan 26 jıldan beri Qazaqstan men Özbekstannıñ osınaday deñgeyde qarım-qatınas ornatuı twñğış ret ekeni belgili jayt. Onı memlekettik BAQ ökilderi, türli sayasattanuşılar men halıqaralıq wyımdar osığan deyin san märte ayttı. Özbekstanda Islam Kärimovtıñ orınına Şavkat Mirzieevtıñ bilik basına keluimen Ortalıq Aziya memleketteri arasındağı integraciya damudıñ jaña deñgeyine köterildi. Bwl Qazaqstan, Özbekstan, Qırğızstan, Türkimenstan sındı türki tildes memleketterdiñ biriguine, ıntımaqtasıp bir mämlege keluine jol aştı. Ortalıq Aziya köşbasşıları sanalatın Qazaqstan men Özbekstan 26 jılda bolmağan kelisimderge qol jetkizdi. Bwl degenimiz Qazaqstan men Özbekstan jaqındasu arqılı Ortalıq Aziya aumağınan batıs pen şığıstı jalğaytın köpir jasaydı degen söz be?

Ärine, bwnıñ barlığın sözben aytu oñay. Biraq AQŞ, Resey, NATO sındı äskeri derjavalar älemdi qayta böliske salıp, jer şarınıñ är tükpirinen soğıs oşaqtarın twtandırıp jatqandığına qarap, «Taşkent pen Astana mwnday qadamdarğa osı alıp küşterge jwtılıp ketpeu üşin barıp otır ma?» degen de oyğa kelesiñ. Öytkeni soñğı uaqıtta reseylik, europalıq BAQ ökilderi men belgili sayasattanuşılar «Süriya men Liviyadan keyin kelesi soğıs örti Ortalıq Aziya elderiniñ birinde boluı mümkin» degen pikir aytuda. Onıñ üstine jıl ötken sayın Qıtaydıñ Ortalıq Aziya elderine türli joldarmen öz ıqpalın küşeytui Nazarbaev pen Mirzieevtıñ biriguine alıp kelui äbden mümkin. Biraq bir jağınan alıp qarasañız qos eldiñ basşıları bwl integraciyanı Qıtaydıñ «Bir beldeu-bir jol» jobası ayasında jüzege asırıp otıruı da mümkin. Bwlay deytin sebebimiz Nazarbaev pen Mirzieev mamır ayında Qıtay astanası Beyjiñde ötken «Bir beldeu-bir jol» bas qosuına qatısıp qaytqan edi.

Bwl kezdesuge baylanıstı oyımızdı san saqqa jügirtsekte bwl jolğı Nazarbaev pen Mirzieev kelissözi aldağı uaqıtta Ortalıq Aziyağa ülken özgerister alıp keletini haq. Ol özgeris joğarıda atalğan äskeri-tehnikalıq birlestik, sauda-sattıq, qarjı salalarınan bastap, gidroenergetika salasına deyingi aralıqtı qamtidı. Bwl Täjikstan men Özbekstan arasındağı daulı Rogunsk GES-niñ salınuına jaña dem berui kerek. Bwdan bölek Nazarbaev pen Mirzieev Bişkek pen Duşanbege osı uaqıtqa deyin şeşimin tappay kelgen transşekaralıq özenderdiñ Qırğızstan men Täjikstanğa ğana tiesili emes Ortalıq Aziya elderiniñ barlığına tiesili ekenin öz sözderinde bildirude. Bwl wzaq jıldar boyı Astana men Taşkentke su men energetika salasında qiqar sayasat wstanıp kelgen Bişkek pen Duşanbege söz jüzinde bolsada eskertu. Nazarbaev pen Mirzieev birlestigi osı eskertuleri arqılı körşiles qos elge «bizdiñ köşbasşılığımızben älem köşine ilesu üşin bizdiñ talaptarımızdı orındaysıñ» degendi meñzegendey boldı. Bwnday tize batırudan bölek Qazaqstan men Özbekstan Qırğızstan men Täjikstan elderine kömek qolın da sozdı. Mısalı Astana Bişkekke birneşe märte qarjılay kömek jasadı. Al Taşkent Qırğızstan men eki ortadağı şekaranı delimitaciyalau jwmıstarın jıldamdatıp, Islam Kärimovtıñ kezinen beri jabıq jatqan eki el arasındağı şekaranı aşıp,  kölik tasımalınıñ jwmısın jaqsarttı.

Qorıta kelgende Nwrswltan Nazarbaev pen Şavkat Mirzieevtıñ bwl jolğı kezdesui Ortalıq Aziyadağı türki tiles memleketterdiñ biriguinıñ alğışarttarı boldı. Keñester odağı qwlağalı beri Qazaqstan men Özbekstan öz betinşe ömir sürip kelgen bolsa, endi olar osı kezdesuden keyin köp dünieni birlesip şeşuge bel baylağanday. Bir sözben aytqanda qazaq-özbek qarım-qatınasınıñ jaqsaruı qos eldi damudıñ jaña jolına alıp şığıp qana qoymay, geosayasi twrğıda Ortalıq Aziyanıñ äl-auqatın arttaruı tiis. Eñ bastısı bauırlas elderdiñ basşıları älem alpauıttarına jwtılıp ketpes üşin selbesip ömir sürudi qwjat jüzinde emes, şın mäninde tüsinse bolğanı. Al Nazarbaev pen Mirzieev kezdesui qanşalıqtı nätijeli boladı, ol jağın uaqıt körsete jatar.

“The Qazaq Times”