Keşegi yağni 28 aqpandağı Aq üydegi sätsiz kezdesuden soñ QT redakciyası 2022 jıldıñ 15 qaraşasında Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy G20 sammitinde "beybitşilik formulası" dep atalatın bastamasın oqırman qauımğa qaytalap wsınudı jön kördi. Zelenskiydiñ bwl jospar Reseydiñ Ukrainağa qarsı basqınşılığın toqtatu jäne jahandıq twraqtılıqtı qalpına keltirudi közdeydi.

Bwl maqalada Zelenskiydiñ "beybitşilik formulasın" taldap, onıñ maqsatı, mañızı jäne bolaşağı turalı saraptamalıq pikirler qarastırıladı.

"Beybitşilik formulasınıñ" 10 negizgi tarmağı

Zelenskiydiñ beybitşilik formulası on negizgi tarmaqtan twradı:

  1. Radiaciyalıq jäne yadrolıq qauipsizdik
    • Resey armiyasınıñ Ukrainadağı Zaporoj'e atom elektr stanciyasına (AES) baqılau ornatuı halıqaralıq qauımdastıqta alañdauşılıq tuğızdı.
    • Zelenskiy AES-ke kez kelgen şabuıldı toqtatudı jäne qauipsizdik şaraların küşeytudi talap etedi.
  2. Azıq-tülik qauipsizdigi
    • Ukraina älemdegi iri astıq eksporttauşılardıñ biri.
    • Soğıs kezinde astıq eksportına kedergi keltirildi, bwl Afrika jäne Aziya elderinde azıq-tülik dağdarısına sebep boldı.
  3. Energetikalıq qauipsizdik
    • Reseydiñ Ukrainadağı energetikalıq infraqwrılımğa şabuılı eldi qıs mezgilinde elektr jarığınsız qaldırdı.
    • Zelenskiy energiya infraqwrılımın qorğau jäne halıqaralıq qauımdastıqtıñ energetikalıq dağdarıstarğa tötep beruin qamtamasız etu qajet dep mälimdedi.
  4. Barlıq twtqındar men deportaciyalanğandardı bosatu
    • Ukraina mıñdağan jauıngerleri men beybit twrğındarınıñ Resey türmelerinde nemese uaqıtşa okkupaciyalanğan aymaqtarda twtqında otırğanın aytadı.
    • "Beybitşilik formulası" äskeri twtqındardı jäne zañsız deportaciyalanğan ukrainalıqtardı elge qaytarudı talap etedi.
  5. BWW Jarğısın saqtau jäne aumaqtıq twtastıqtı qalpına keltiru
    • Ukraina öziniñ 1991 jılğı halıqaralıq moyındalğan şekaralarına qaytarıluı tiis, sonıñ işinde Qırım men Donbass.
  6. Resey äskerin şığaru jäne soğıstı toqtatu
    • Ukraina Resey äskeri tolıqtay şığarılmayınşa, eşqanday beybit kelissöz bolmaytının mälimdedi.
  7. Ädilettilikti qalpına keltiru
    • Reseydiñ äskeri qılmıstarı üşin halıqaralıq sot aldında jauap berui qajet.
  8. Ekologiyalıq apattardıñ aldın alu
    • Soğıs Ukraina ekologiyasına ülken ziyan keltirdi.
    • Mısalı, Kahovka su qoymasınıñ jarıluı ülken ekologiyalıq apatqa alıp keldi.
  9. Eskalaciyanıñ aldın alu
    • Ukraina qauipsizdik kepildikterin aluı tiis, äsirese Batıs elderinen.
  10. Soğıstıñ ayaqtaluın bekitu
  • Reseymen soğıs ayaqtalğannan keyin, twraqtı beybitşilik kepildendirilui kerek.

"Beybitşilik formulasınıñ" mañızı

  1. Ukraina wstanımın halıqaralıq deñgeyde nığaytadı
    • Bwl bastama Ukrainanı soğıstı wzartqısı keletin tarap emes, kerisinşe, beybit şeşimge wmtılatın memleket retinde körsetedi.
  2. Halıqaralıq qoldau alu
    • AQŞ, Europalıq Odaq, BWW jäne NATO bwl formulanı qoldadı.
    • Resey jäne onıñ odaqtastarı (Qıtay, Iran) bwl wsınıstı qabıldamadı.
  3. Reseyge qısımdı küşeytedi
    • Bwl formula Reseyge beybit kelissözderge kelu üşin diplomatiyalıq qısım jasaydı.

Tramppen sätsiz kezdesuden keyin "beybitşilik formulasınıñ" tağdırı qanday?

1. AQŞ-tıñ wstanımı özgerui mümkin

  • Eger Tramp öz wstanımında qala berse, ol Ukrainağa körsetiletin kömekti şınımen azaytuı mümkin.
  • Bwl "beybitşilik formulasınıñ" jüzege asu mümkindigin älsiretedi, sebebi Ukraina diplomatiyası AQŞ-tıñ mıqtı qoldauına süyenip otır.

2. Europanıñ röli artadı

  • Zelenskiyge europalıq köşbasşılardıñ qoldauı Tramppen kezdesuden keyingi negizgi jetistik boldı.
  • Franciya, Germaniya, Pol'şa, Ispaniya jäne Baltıq elderi Zelenskiydiñ wstanımın qoldap, Ukrainanı jalğız qaldırmaytının ayttı.

3. Reseyge mümkindik tuadı

  • Tramptıñ "Ukraina kelisimge kelui kerek" degen pikiri Mäskeudiñ müddesine say keledi.
  • Eger Ukraina AQŞ-tıñ qoldauınan ayırılsa, Resey öziniñ şarttarın küştep moyındatuğa tırısadı.

PS.

Vladimir Zelenskiydiñ "beybitşilik formulası" – Ukraina men älemdik qauımdastıqtıñ soğıstı ädil ayaqtauğa degen wmtılısınıñ körinisi.

  • Bwl bastama Ukraina täuelsizdigin, aumaqtıq twtastığın jäne halıqaralıq qwqıqtıñ üstemdigin saqtaudı közdeydi.
  • Alayda, Resey men Ukraina arasındağı äskeri jäne diplomatiyalıq jağday bwl wsınıstıñ qanşalıqtı jüzege asatının anıqtaydı.
  • Eger Batıs elderi bwl formulanı belsendi türde qoldasa, Ukraina diplomatiyalıq artıqşılıqqa ie boladı.

Bolaşaqta "beybitşilik formulası" soğıs toqtatudıñ bastı strategiyası bola ala ma, onı uaqıt körsetedi.

The Qazaq Times