Qıtay men Resey basşıları. Foto: DW

Qıtay qazirge deyin halıqaralıq qauımdastıqta jäne resmi mälimdemesinde Reseydiñ Ukrainağa basıp kiruin ayıptağan emes. 24 aqpannan beri Qıtay Ukraina taqırıbında nominaldı türde beytarap wstanımdı wstanıp keledi. Al, Qıtaydıñ işki aqparattıq ügit-nasihatında Reseydiñ äreketin «basıp kiru», «agressiya» dep atağan emes, kerisinşe «Resey-Ukraina arasındağı janjal» dep körsetti, äri bolğan oqiğağa baylanıstı AQŞ bastağan Batıs elderi kinäli degen mälimetterdi taratıp keldi. Qıtay ükimetiniñ bwnday işki aqparattıq ügit-nasihatı qanday nätije berdi?

Amerikalıq «Karter centr» zertteu ortalığı jürgizgen saualnama nätijesine say, Qıtaydağı jeli qoldanuşılardıñ basım köbi Resey-Ukraina soğısında Reseydi qoldau Qıtaydıñ müddelerine say keledi dep sanaydı. Ekspertter bwnı Qıtaydıñ reseyşil jäne antiamerikalıq bağıttağı ügit-nasihatınıñ nätijesi dep sanaydı.

Atalğan saualnamanı Kanadalıq RIWI zertteu kompaniyasınıñ tapsırısı boyınşa «Karter centr» ötkizgen jäne saualnamalarğa 5 mıñnan astam qıtaylıq jeli qoldanuşı qatısqan. Saualnamağa qatısqan respondentterdiñ 75 payızı «Reseydi qoldau Qıtay müddeline say ma» degen swraqqa «iä» dep jauap beredi. Bwl jauaptı tañdağandardıñ 40 payızı Reseydi qoldau qıtaylıq müddege «ortaşa say keledi» dep sanaytın bolsa, 35 payızı «tolıqtay say keledi» dep qaraydı.

Saualnama nätijesin taldağan ekspertter qıtaylıq äleumettik pikirdi Qıtaydağı reseyşil aqparattıq orta qalıptastırıp jatqanın aytadı. YAğni, Qıtaydağı Reseydi qoldaytın jeli qoldanuşılarınıñ aqparat közi negizinen resmi aqparat qwraldarı jäne äleumettik jeliler. Sondıqtan da Resey-Ukraina arasındağı soğısta köptegen qıtaylıqtar Batısqa qarsı közqaras qalıptastırğan.

Qıtaydıñ işki jäne sırtqı aqparattıq ügit-nasihatı turalı birqatar şeteldik sarapşılardıñ pikiri mınaday: Qıtay Resey-Ukraina arasındağı soğıstı öz şinde jäne sırtqı ügit-nasihatında AQŞ bastağan Batıs elderin ayıptaytın äleumettik pikir qalıptastıruğa wtımdı paydalana alğan.

Saualnama nätijesine say, 61 payız qatısuşı Qıtaydı Resey-Ukraina dağdarısın toqtatuğa wmtıluın qalaydı. Al, mediaciya mümkin bolmağan jağdayda respondentterdiñ 60 payızğa juığı Reseyge moral'dıq qoldau körsetu Qıtaydıñ eñ jaqsı nwsqası dep sanaydı.

Degenmen, işki äleumettik pikirler Qıtay ükimetin resmi türde Reseydi aşıq qoldauğa itermeleytindey deñgeyde emes. Bılayşa aytqanda, Qıtaydağı bwnday äleumettik pikirge qazirgi AQŞ-Qıtay qatınası äser etip otır. Soñğı jıldarı Qıtaydıñ AQŞ, Kanada, Britaniya qatarlı birqatar Batıs elderimen mälimelsi naşarladı. Sauda soğısı, diplomatiyalıq qayşılıqtarı küşeydi. Bwl jağdayı tabiği türde qazirgidey jahandıq jağdayda Batıspen aşıq tiresuge ötken Reseydi qoldau, keminde moral'dıq qolau körsetu pikirin wlğaytqanı anıq. Al, Beyjiñ bolsa Batıs pen Resey arasında öziniñ wstanımın diplomatiyalıq saudağa salıp otır deuge boladı. Qay taraptı qoldasa da Qıtay biligi onıñ öteuine özine tiimdi jäne wzaq merzimdik kelisimderdi talap etui mümkin.

The Qazaq Times