«№1 halıq jauı»: Almatıda Äbilyazov pen Mamay jaqtastarınıñ mitingi ötti (fotobayan)

Almatıda Äbilyazov pen Mamay jaqtastarı «Qıtay ekspansiyasına qarsılıq» mitingin ötkizdi. Miting belgilengen Ş.Uälihanov alañın policiya qorşauğa alıp, birneşe belsendi wstaldı. Sol aumaqta ğalamtor bwğattaldı.

Oqiğa ornında bolğan tilşilerimizdiñ mälimetinşe, alañğa 270-ke tarta adam jinalğan. Olar «Qıtay ekspansiyasına jol joq!», «Ükimet, Qazaqstandı saudağa salma!», «Nazarbaev – halıq jauı!», «Sañırau prezident kerek emes!» degen plakattar wstap twrdı. Keybiri Qazaqstan şeneunikterine jeke sankciya saludı swrağan plakattarmen şıqqan.

Dempartiya jaqtastarı körneki materialdarın wstap twr. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Miting bastalğan kezde Janbolat Mamay jiınğa qatıspaq bolğan 7 adamdı policiya wstağanın ayttı. Sayasatker eger azamattıq belsendiler bosatılmasa, şerudi jalğastıratın eskertti.

Mitingke qatısuşıların wstau sätinen. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: Esdäulet Qızırbekwlı

Dempartiya bastamaşıl tobınıñ jetekşisi Janbolat Mamay jaqtastarımen birge minberde söylep twr. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Alañda söz söylegen belsendi Abzal Dostiyarov:

«Qazaqtıñ bükil baylığı wstağannıñ qolında, tistegenniñ auzında ketti. Osığan mümkindik berip otırğan bügingi Nazarbaev - Toqaev biligi. Biz Nazarbaev biligine qarsı twramız. Qıtay ekspansiyasına qarsı twramız. Öytkeni biz ündemesek, Qıtayğa jwtılıp ketemiz», – dedi.

Oppoziciya jäne qoğam qayratkerleri: Rısbek Särsenbaywlı, Ermwrat Bäpi, Baltaş Twrsımbay, Erkin Raqışev t.b. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Köşeler jabılıp, policiyanıñ qatañ qadağalauına qaramastan şeruge jinalğandar sanı arta bastadı. Keyinnen alañda Baltaş Twrsınbaev, Güljan Erğalieva, Ermwrat Bapi, Rısbek Särsenbaywlı, Erkin Raqışev sındı belsendiler boy körsetti.

«El men jer» qozğalısınıñ törağası Baltaş Twrsınbaev alañğa jinalğandarğa: «Qwrmetti qazaq halqı, qwrmetti qazaqstandıqtar! Bügin jinalıp, jigerlenip, wltqa jandarıñ aşıp, miningke kelgenderiñe rahmet aytamın. Eger bilikke minezdeme bersek: bwl bilik – satqın, bwl bilik – jemqor, bwl bilik – wrı! Osı üş söz jetedi!», – ded

Mitingke jinalğandar. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Bügingi şeruge Qazaqstanda resmi tirkeuden ötpegen eki wyım – Qazaqstan sotı ekstremistik dep tanığan «Qazaqstannıñ demokratiyalıq tañdauı» qozğalısınıñ jetekşisi, quğındağı biznesmen Mwhtar Äblyazov pen «Dempartiya» jetekşisi Janbolat Mamay men şaqırğan. «Dempartiya ökilderi» Qıtay zauıttarınıñ salınuına qarsılıq bildirse, QDT jaqtastarı sayasi twtqındardı bostaudı talap etti.

Belsendi Janna Intımaqova eldi biriguge şaqırdı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Özin Janna Intımaqova dep tanıstırğan belsendi eki jıldan beri qwqıq qorğau organdarı tarapınan negizsiz qudalap, qısım körsetip kele jatqanın aytadı.

«QDT men Köşe partiyasınıñ qanşama jaqtastarı sottaldı. Olar terrorist emes, jay ğana azamattıq belsendiler. Qwqığın talap etkenderdiñ erkindigi qayda? Sayasi twtqındardı dereu bosatsın. 35 adamdı sottap tındı, 6 belsendi öldi, 100-den astam adamğa is jürip jatır. Men mitingke telefonımdı öşirip, üyge tastap, sıtılıp qaşıp keldim. Qanşama pikirles jaqtastarım üy qamaqta otır, jibermedi. Ädettegidey mitingke birer kün qalğanda üy aldında policiya köz almay küzetip otıradı. Bastı talabım – sayasi twtqındarğa bostandıq bersin, Qıtaydıñ 56 zauıtın kirgizbesin, azamattardı pikiri üşin qudalau toqtatılsın!», – dedi ol.

Beybit jiın barısında Medeu audandıq policiya basqarmasınıñ qızmetkerleri jurnalisterdiñ ayqındauşı forma kiinip jürgenine qaramastan qayta-qayta kuälikterin tekserdi. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Dempartiya jaqtası qazaq qoğamında "ospadar" atanğan Qıtay elşisi jaylı plakat wstap twr. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Jiın ötken mañda birneşe policiya köligi saqaday say twrdı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Narazılıq jiını ötken aumaqta medicina qızmeti men küştik qwrılımnıñ kommunikaciya brigadasınıñ jıljımalı kölikteri boldı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Miting ötkizu ornı retinde belgilengen Şoqan Uälihanov eskertkişiniñ aldındağı Şevçenko köşesiniñ Dostıq jäne Qonaev köşeleri arasındağı böligi jabıldı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Qarsılıq akciyası barısın ädettegidey azamattıq ülgide kiingen qwzırlı organ qızmetkerleri baqılap-bağıp jürdi. Olar köbine közildirik pen betperde tağıp, bas kiimin bastıra kiedi äri qwlağına qwlaqqap ne qolına raciya wstap jüredi. Oqiğa ornınan türli foto-beyne materialdar tüsiredi. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Sayasatker Janbolat Mamay. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Narazılar kezektese söz söyledi. Spikerlerdiñ köpşiligi Qazaqstannıñ bügingi jağdayın "avtoritarlıq rejim" dep bağaladı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

BAQ ökilderine arnalğan, biraq ne elektr jelisi, ne interneti joq aumaq. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Narazılardıñ biri Qıtay ekspansiyasına qarsılıq bildirip twr. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Äkimdikpen kelisilgen bwl jolğı mitingke azamattıq qoğamda "bilikşil tituşka" retinde atalıp ketkender de keldi. Degenmen bügingi jiında äkimdik pen bilik partiyasın jaqtap, oppoziciyanı qaralaytın bwrınğı ädetine baspadı, tek sırttay baqıladı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Dempartiya jaqtastarı eks-prezident Nazarbaevtı qattı sınaytın körnekilikter alıp kelgen. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Şarağa türli jastağı azamattar qatıstı. Narazılardıñ talabı ortaq - jerdi satu-jaldaudı tıyu, Qıtay ekspansiyasına qarsılıq jäne sayasi twtqındarğa bostandıq. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Keybiri Qazaqstandı 30 jılday üzdiksiz bilegen Nazarbaev pen WQK basşısı Mäsimovke sankciya saludı swradı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Keyuana Qıtay ekspansiyasınıñ bastı qauip ekenin äri wrpağınıñ keleşegine alañdaytının aytadı. Qazaqstandıqtardıñ jandı jeri «Qıtay ekspansiyası» mäselesi. Ondağan zauıtqa qarsılıq birneşe jıldan beri köterilip keledi. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Miting üş sağatqa juıq uaqıtqa sozıldı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Bwqaralıq akciyanıñ soñında wyımdastıruşı tarap Dempartiya jinalğandardıñ birauızdan bergen dausı boyınşa arnayı qarar qabıldadı. «Qıtay ekspansiyasına jol joq!» degen taqırıptağı qararda Qıtay-Qazaqstan arasındağı ekonomikalıq-sauda baylanıstarı jönindegi derekter söz etildi. Miting qatısuşıları 8 talaptan twratın rezolyuciyanı bilikke wsındı:

• «Qıtaydıñ 56 zauıtınıñ qwrılısına qarsımız, dereu toqtatsın;
• Qazaqstannıñ Qıtaydan qanşa kölemde qanday şarttarmen qarız alğanı turalı aqparat aşıq bolsın;
• Qıtaymen jasalatın ekonomikalıq kelisimder qoğam talqılauınsız qabıldanbasın;
• Qıtay jwmısşıları kelmesin, barlıq jwmıs tabı Qazaqstan azamattarınan jasaqtalsın;
• Jerdiñ şeteldikterge satılmaytını jäne jalğa berilmeytini turalı norma Konstituciyağa engizilsin;Jer mäselesin bilik qwrğan komissiya emes, täuelsiz, qoğamdıq küşter qarasın;!
• Barlıq sayasi twtqındar bosatılıp, belsendilerdi qudalau toqtatılsın;
• Elde «Sayasi partiyalar», «Saylau turalı» zañdar jañadan qabıldanıp, oppoziciyalıq wyımdar tirkelsin!»

Miting qararı. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Koronavirustıñ britandıq jäne oñtüstikafrikalıq mutaciyalanğan ştamdarı tirkelgen Almatı qalasında senbi jäne jeksenbi künderi qoğamdıq kölikterdiñ qozğalısı şektelgen. Kündiz 10:00 men 17:00 aralığında avtobuıs, metro jäne trolleybustar bağıtı jürmeydi. 27 naurız 2021 jıl. Almatı qalası, Ş.Uälihanov eskertkişiniñ tübi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

QDT mitingisi däl osı küni jäne osı uaqıtta elordada, Almatıda, Şımkentte, Aqtöbede jäne Aqtöbe oblısınıñ birqatar oblıs ortalıqtarında josparlanğan.

Soñğı  jıldarı Qazaqstanda Qıtaymen ortaq jobalarğa qarsı narazılıq akciyaları jii ötedi. 2016 jılı jerge baylanıstı ötken mitingterde halıq jerdi dauımen qatar Qıtay zauıttarın Qazaqstanğa köşiruge de qarsı şıqqan. Bwl narazılıq 2019 jılı da qayta üdep, respublika köleminde azamattar qarsılıq bildirgen jiındar jiilegen edi. Soğan qaramastan, Qıtay 2023 jılğa deyin Qazaqstanda 56 käsiporın salatın boldı. Beyjiñ kapitalı negizinde salınatın käsiporınnıñ jalpı qwnı – 24,5 mlrd dollar.  Bügingi mitingte de halıq Qıtay ekspansiyasına qarsılığın bildirdi.

Bwrınğı prezident Nazarbaev 2019 jılı bilikten ketkennen keyin memlekettik BAQ-ta Qıtay zauıttarına qatıstı mälimdeme jasağan. Sol jılı «Qıtaydan qorqa berudiñ qajeti joq» ekenin aytqan Nazarbaev: «Qazir men «Qıtay bizdi basıp alıp jatır» degendi estip jürmin. Qay jerde basıp alıp jatır? Meniñ Qıtay biligimen kelisimim bar. Biz Qazaqstan-Qatay birikken käsiporınan salarda taraptar qanşa jwmısşı keletini jöninde kelisimge qol qoyadı. Qwrılıs ayaqtalğannan keyin olar keri qaytadı. Qorqa berudiñ qajeti joq. Bwl zauıttardı köşiru emes, biz özimizge kerekti zamanaui käsiporındardı tañdadıq. Bizge investiciya kim beredi? Qazir mwnday qarjı Qıtayda ğana bar. Biz wnı paydalanuımız qajet», – degen.

2019 jılı Qazaqstannıñ Qıtayğa qarızı 11 milliard dollar bolğan. Qazaqstanda anti-qıtaylıq köñil-küy äli künge deyin örşip twr. Ol auıq-auıq mitingterge wlasıp twradı.

Aray Jwmatay

Asan Anarbaywlı

"The Qazaq Times"