Tramp pen Şi Jinpiñniñ alğaşıq jüzdesui. Foto: The Walla Street Journal

Osı aptadağı halıqaralıq eñ eleuli oqiğanıñ biri AQŞ prezidenti men Qıtay basşısınıñ alğaşqı resmi kezdesui bolıp otır. AQŞ Florida ştatınıñ «Mar-a-Lago» elitalıq sayajayda bolatın kezdesu öñirlik qauipsizdik pen eki el arasındağı qordalanğan kilteñdi taqırıptarğa nükte qoyadı dep kütilgen. Kezdesu AQŞ jergilikti uaqıtımen 6 säuir küni keşke qoyılğan. Qazir eki el basşısı resmi kezdesulerin bastap ta ketti.

Tramptıñ kezdesu aldındağı kelissözden kütetin ümitteri men senimderi älemdik tanımal basılımdarda jariyalanıp ülgerdi. Osığan deyin belgili bolğanınday – kezdesu otırısında eñ negizgi eki taqırıp – Soltüstik Koreyanıñ yadrolıq sınaqtı keñeytui jäne AQŞ-Qıtay arasındağı sauda ekonomikalıq qatınastar bolıp otır. Tramp kezdesuden bwrın Qıtay tarabınıñ Soltüstik Koreyanıñ qwrlıq aralıq ballistikalıq zımıran sınaqtarın toqtatuğa küş salatınınan ümitker ekenin aşıq ayttı. Sonımen birge eki el arasındağı sauda-qarım qatınası turalı kelisim de oñayğa soqpaytının da moyındadı. Şırmauı qiın osı eki tüyin eki el basşısın az bolmağan kelispeuşilikterge itermeleytinin o bastan belgili bolıp otır.

Sarapşılardıñ aytısına qarağanda, eger prezident Tramp Qıtay basşısı Şi Jinpiñmen kez-kelgen eleuli taqırıpta kelisimge qol jetkizuge äreket jasaytın bolsa, onda onıñ bwl äreketi joğarı därejeli kezdesudi wyımdastırıp otırğan qızmetkerlerdi ırıqsız küyde qaldıradı. Personaldardıñ aytuınşa, köz aldağı mäsele barlıq eleuli mäselerdi birge birden şeşim jasau emes, kerisinşe osı mäselelerdiñ bolaşaqta şeşim tauıp, eki el arsında tiimdi kelisimderdiñ orındaluına negiz qalau bolıp sanaladı. Sebebi, kezdesuge deyin belgili bolğan eki taraptıñ ortağa salar taqırıptarınıñ bäri de, älemdik jäne öñirlik twraqtılıqtar üşin asa mañızdı.

Sarapşılardıñ sözine sener bolsaq, Tramp ükimeti bwl jolı birden tüyindi mäselelerge kelisim jasauğa dayın emes. Sebebi, sauda ekonomikalıq qarım-qatınastağı mañızdı bolğan salalarda Tramqa äli de senimdi ökilder jetispeydi. Trampnıñ sauda komandalastarınıñ işindegi eñ mañızdı twlğa Robert Laythizer (Robert Lighthizer) Tramptıñ özi arnayı tağayındağan AQŞ Sauda ökili bolıp sanaladı. AQŞ Senatı Qarjı komitetiniñ mälimeti boyınşa, Sauda ökili Aq üy men Kongres jäne basqa da joğarı ökimettik organdar arasında qarım-qatınastı jalğaytın mañızdı twlğa bolğandıqtan Laythizerdi tağayındaudı keyinge qaldıru kerek dep otır. Oğan qosa Tramp ükimetine älide birneşe mañızdı orındarda äli de senimdi adamdar tağayındalıp ülgirmegen.

Qazir AQŞ-üşin jasırın saudamen wqsas bolıp twrğan taqırıp – Qıtaydıñ eksporttıq basımdılıqqa ie boluı üşin valyuta bağamında ayla-şarğı istetui. Bwl isti Tramp prezident saylau nauqanınıñ aldında da talay kötergen. Tipti «Qıtaydıñ bwl baqay qwlığın aşıp tastaymın» degen edi. Tramp ükimetiniñ Qazına basqaru komiteti osı künderde atalmış is turalı arnayı qarar dayındap jatır.

Tramp-Şi Jinpiñ arasındağı kezdesu eki eldiñ sauda qatınasındağı osığan wqsas köptegen mäseleni mindetine alıp otır. Kezdesu qortındısı äli de belgili bolmasa da, däl osı uaqıt eki taraptıñ biz söz etken  mäselelerdi aytısıp jatqanı anıq.

“The Qazaq Times”