Qwlbek Ergöbek: Assambleya instituttıq qwrılım retinde özin aqtamadı

Memleket basşısı Qasım-Jomart Toqaev qıs auasında el işin alatayday büldirgen Qorday qandı qaqtığısı bolğan öñirge düngen diasporasımen kezdesuge barğan twsta belgili ädebiettanuşı-ğalım Qwlbek Ergöbek prezident atına ündeu jariyaladı. 

Professor äbden qordalanğan wlttar sayasatınıñ kemşiligine män berip, mäseleni der kezinde şeşu qajet dep sanaydı.

Qazaqstan Respublikası Prezidenti Q.K.TOQAEVQA!

Qwrmetti Qasım Jomart Kemelwlı!

İs-saparmen Jambıl oblısına Qorday mäselesimen keldiñiz. Prezidenttiñ saparı onıñ halıqqa jaqındığın, Memleketşildigin körsetedi. Sonımen birge, Prezidenttiñ saparı Qorday oqiğası jayında oyda qordalanğan tüyindi mäselelerdi qozğaydı. Aqordağa oralğan soñ elimizde bolıp ötken keleñsiz qaqtığıs jayında şeşim aluıñız kerek. Qoğamnıñ aldında otıratın jazuşı, ğalım, Prezidenttiñ äkesimen bir kabinette otırıp qızmet atqarğan azamat rayında janaşırlıqpen oy salu üşin pikir aytudı jön körip otırmın.

1. Dwnğandardıñ astamsuı Qazaqstan Respublikasında diaspora mäselesiniñ bizde, damığan elderdegidey, tübegeyli şeşimin tappağanın körsetedi. Assambleya instituttıq qwrılım retinde özin aqtamadı dep oylaymın.
2. Eger, Qordayda bolğan oqiğadan dwrıs sabaq almasaq, memleket üşin de, memleket qwrauşı wlt – qazaqtar üşin de, jalpı diaspora üşin de dwrıs bolmaydı. Erteñgi küni mwnday oqiğa är jer-är jerde tağı qaytalanuı mümkin.
3. Dwnğan mäselesin isker basşı dep oblıs äkimi B.M.Saparbaevqa artıp qoyu – dwrıs şeşim emes. Oblıs eñsesin endi-endi köterip kele jatqan oblıs. Sayasi jağınan kötergenimen, ekonomikalıq jağınan mwnday jükti kötere almaydı dep oylaymın! Äri, olay etu – qasterli qariyasın sabatqan oblıs twrğındarı üşin oñ şeşim bolıp şıqpaydı.
4. Keleñsiz mäseleni aldımen Assambleya öz işinde aşıq taldauı kerek. Oqiğa dünğan diasporasına ğana köleñke tüsirip otırğan joq. Dästürin saqtap, bilimin berip, mädenietin örkendetip otırğanına qaramastan, dwnğan wlt ökilderiniñ şet elden kömek swrauı, Rossiyada twrğısı kelui qauipti sindrom. Sondıqtan dwnğan mäselesi Qazaqstandağı barlıq diasporağa köleñke tüsirip ketti dep biluimiz kerek. Bwl Otanın süygen ärbir azamattı qattı oylandıruğa tiisti. Äsirese, diasporanı!
5. Demek, dwnğan astamşılığın barlıq diaspora basşı, qosşı bolıp Assambleya prezidumında taldauı kerek. Dwnğan diasporası Assambleyadan keşirim swrauı kerek. Assambleya sodan keyin barıp diasporağa qamqor bolıp otırğan memleketten, memleket qwrauşı,– QAZAQ halqınan keşirim swrauğa tiisti.
6. Örtelgen üy, qirağan ğimarattı kim jöndeuge tiisti?
   Onı da Assambleya prezidumı şeşuge mindetti. Eger, memleket qalpına keltirip beremiz dese, ol känigi jalpaqşeşeylik bolıp şığadı. Memleket halıqtıñ qarajatın özin memleket işinde orınsız astam wstağan bir diasporağa qisınsız jwmsağan bolıp şığadı. Bwl Memleket ekonomikasın älsiretu üşin ädeyi qoldan wyımdastırılğan qılmısqa aynalıp şığa keledi. Bwl – memlekettiñ oqiğadan sabaq almağanı boladı. Mwnday şeşim jalpı halıqtıñ narazılığın tudıradı. Eñ dwrısı qalpına keltiru jwmısın Assambleya moynına alğanı jön. Onda da oylanu kerek: jalpı Assambleya şañırağı astına birikken barlıq diaspora käsipkerleri ıntımaqtasıp, tağdırlas twtıp, birigip ortadan qarajat şığarıp jöndey me? Älde, özara aqıldasıp, mäseleni taldap, dwnğan käsipkerleriniñ öziniñ moynına jüktey me? Bwl Assambleya şeşuge tiisti mäsele!
7. Qazaqtıñ tilin diasporağa Qazaqstannıñ qarajatı esebinen mindetteu – qate! Diaspora ma, memleket qwrauşı wlt pa, qazaq tilin memlekettik til retinde taza biluge, twrmısta, qoğamda, bar qoğamdıq salada twtınu – Qazaqstan azamattarınıñ mindeti! Memlekettik tildi bilu – memleket qarjısınan emes, memlekttik tildi bilmeytinder esebinen qaraluı tiis!
8. Memleketten bar jaqsılıq pen izgilikti köre otırıp, şet elmen astırtın baylanıs ornatu, kömek swrau – memleketimizge jasalğan opasızdıq jäne satqındıq retinde qaraluğa tiisti!

Sizge degen şınayı qwrmetpen, Qwlbek ERGÖBEK,
Jazuşılar odağı Basqarma müşesi, Halıqaralıq Alaş sıylığınıñ laureatı, Halıqaralıq Akademiyalar müşesi, Parasat ordeniniñ iegeri, QR Prezidenti stipendiantı.Türkolog professor.

Türkstan. 1.03.2020

"The Qazaq Times"