Irannıñ mädeni nısandarın joyu turalı eskertu Tramptıñ bedelin tömendetti

AQŞ prezidenti Donal'd Tramptıñ Irannıñ mädeni nısandarın joyu turalı bergen eskertui halıqaralıq sınğa wşıradı. Keybir sınşılar onıñ bwl sözin äskeri qılmısqa teñedi. Mädeni nısandarğa qarsı şabuıl Amerika Qwrama Ştattarındağı azamattıq soğıs (Oñtüstik-soltüstik soğısı) jıldarınan beri bwzılmay saqtalğan erejesine qayşı keledi.

Ötken aptada AQŞ qarulı küşteri Irak astanası Bağdat şaharında Irannıñ joğarı äskeri şendisi Kasem Suleymanidıñ közin joydı. Oğan AQŞ bazalarına qarsı şabuıl jasauğa dayındalğan degen ayıp taqqan. Alayda, Iran bwnı joqqa şığarıp, Suleymani üşin kek aluğa uäde berdi. Tehrannıñ pikirne reakciya qaytarğan Tramp öziniñ «Tvitter» paraqşasında eskertu jasap, AQŞ-qa qarsı kek alu maqsatında äskeri äreketter jasalsa, Irannıñ mañızdı mädeni nısandarı joyılatının aytıp qorqıtqan bolatın.

AQŞ prezidentiniñ Iranğa tiesili mädeni nısandardı joyu turalı jasağan eskertui AQŞ sayasatkerleri jağınan da sınğa wşırauda. Amerikalıq sayasatkerler AQŞ armiyasınıñ mañızdı mindetteriniñ biri älemdegi mädeni nısandardı qorğau bolıp kelgenin alğa tartıp, prezidenttiñ äreketi el armiyasınıñ bedeline nwqsan keltiretin äskeri qılmısqa itermeleu dep sınğa aldı. Aytalıq Obama twsında Prezidenttik mädeni qwndılıqtar jönindegi konsul'tativtik keñesin basqarğan Gerşteyn Brissa bwl turalı sözinde: ««Mädeni mwrağa qarsı şabuıl men onı kek alu nısanı retinde şabuıl jasau ideyası el işi jäne halıqaralıq twrğıda da jiirkenişti», - degen.

Tramptıñ bwl qadamına qarsı sındar AQŞ sayasatkerlerinen tıs odaqtas elderden de aytılıp jatır. Aytalıq, Britaniyanıñ SİM basşısı Dominik Raab: «Biz mädeni nısandardıñ halıqaralıq zañmen qorğalatındığın öte aşıq türde twraqtandırğan bolatınbız. Sondıqtan, biz AQŞ prezidenti bwl tärtipti qwrmetteydi dep ümittenemiz», – degen.

Tramp bwdan keyin jurnalisterge söylegen sözine öz eskertuiniñ orındı ekenin jetkizuge tırısqan. Ol jurnalisterge: «Biz olarğa halqımızdı öltiruge, azaptauğa jol berip keldik. Olarğa jol boyına qoyılğan bombalarmen bizdiñ azamattarımızdı öltiruge jol berip keldik. Al, bizge olardıñ mädeni nısandarın köşiru üşin jol berilmey me?! Bwl ädiletsiz ğoy», – dep qısqa qayırğan.

Degenmen, AQŞ qarulı küşteri mädeni nısandarğa qarsı şabuıl jasasa bwl halıqaralıq zañdı bwzu ekeni belgili. Bwl pikirdi bwrınğı Wlttıq barlau qızmetiniñ direktorı Djeyms Klapper de qwptaydı. «Eger biz bwlay jasasaq halıqaralıq qauımdastıqtıñ aşu-ızasın tudıramız jäne Amerika Qwrama Ştattarınıñ mädeni nısandarına da qauip tönedi. Ülkendi, kişili toptar AQŞ mädeni nısandarına qarsı şabuıl jasauğa tırısadı. Men Pentagonnıñ bwnday wstanımda emes ekenine senimdimin, Pentagonda Mädeni nısandardı joyu turalı jospar bolğan emes», – dedi Djeyms Klapper VOA aqparat qızmetine bergen swhbatında.

Djeyms Klapperden özge de AQŞ-tıñ barlau jäne qorğanıs salasında qızmet etken birqatar aqjağalıları da prezidentteriniñ bwl pikirne qarsı. Olardıñ pikirinşe, eger AQŞ qarulı küşteri Irannıñ mädeni nısandarın nısanağa alatın bolsa, bwl irandıqtardıñ emocionaldı qarsılığın örşitip qana qoymay, Iran halqınıñ öz rejimin qoldau tebinin arttıradı. Bwl jağday Qwrama Ştattı halıqaralıq ırıqsız küyge tüsirip qana qoymay, Iran rejimine qarsı kürestegi sätsiz äreket bolıp qaladı.

Bwğan deyin Taliban jäne «Islam memleketi» sındı terrorlıq toptar ğana mädeni nısandarğa qarsı maqsattı joyu äreketterine barğan. Al, osı toptar bükil älem halqınıñ sınına, qarsılığına wşırap keldi. Sondıqtan da Tramptıñ Iranğa qarsı eskertui älem liderleri arasında küşti qarsılıqqa wşırap otır.

“The Qazaq Times”