NATO sammiti 4 jeltoqsan. Foto: Reyter.

Kezinde Keñes odağınıñ agressiya qaupine qarsı qwrılğan Soltüstik Atlantikalıq Şart Wyımına (NATO) 70 jıl todı. Osı twsta älemniñ geosayasi bet-beynesi mülde özgergen, aytalıq wyımnıñ qwrıluına bastı sebep bolğan Keñes odağı tarih sahnasınan qwlağan. Sondıqtan da Amerika Qwrama Ştattarınıñ bastağan iri äskeri odaq endigi nazarın qayda audarmaq? Bwrınğı SSSR mwragerimen qatar Qıtaydı bastı nazarğa ala aldı ma?

Degenmen, NATO-nıñ osı aptada ötip jatqan sammitinde belgili bolğanday, wyımğa müşe ederdiñ ökili NATO men Qıtay qatınası turalı birdey közqarasta emes ekeni de bayqaladı. Qwrama Ştat tarabı NATO müşelerin Qıtayğa köbirek nazar audaruğa şaqırdı. Al, onıñ europalıq odaqtastarı Qıtaydıñ Europağa bolğna ekonomikalıq ıqpalınıñ keñeyuinen alañdaulı.

Reuters agenttigine bergen swhbatında AQŞ-tıñ qorğanıs ministri Esper Europa elderi Qıtaydıñ qarqındı damıp kele jatqan äskeri mümkindikterin, sonıñ işinde jaña dıbıstıq qaruları men wşaq tasımaldauşı kemelerine nazar audaruğa şaqırğan.

Al, NATO bas hatşısı Stoltenberg jinalısta Qıtaydıñ äskeri byudjetiniñ AQŞ-tan keyingi orında ekenin ayta kelip: «Bwl NATO-nıñ Oñtüstik qıtay teñizine audaruı emes, kerisinşe Qıtay bizge jaqındap keledi», – dedi. Ol jäne Qıtaydıñ Arktikadağı, Afrikadağı äreketterine nazar audaru kerektigin, sonday-aq, Europadağı investiciyasına köñil böldi eskertken.

Biraq, NATO işinde Qıtay mäselesin qalay birjaqtılı etu turalı pikirler birdey emes. «Reyter» agenttigi NATO diplomatınıñ pikirin keltire otırıp: «Keybir odaqtastar Tramptı quantu üşin Qıtaydı NATO-nıñ kelesi qarsılası retinde körsetui mümkin. Biraq, europalıqtardıñ köpşiligi NATO-nıñ Qıtayğa qarsı qarauı olardıñ wlttıq müddesine say emes ekenin biledi», – depti. Bwdan biz Qıtay mäselesi boyınşa NATO-nıñ birauızdı emes ekenin añğaramız. Onı aytpağan künniñ özinde, NATO-nıñ işki qayşılığı da asqınıp keledi. Bwnı biz keşegi sammit qarsañındağı maqalamızda körsetip kettik.

Sonımen, qazirge NATO öziniñ bwrınğı qarsılasınıñ mwrageri Reseyge qaratqan poziciyasın özgertpedi desek te, Qıtaydı bastı nazarğa wstay qoymağanın bayqaymız. Biraq, AQŞ tarabı artıp kele jatqan Qıtay qaupin tınbay eskertip keledi. Onıñ da özindik sebepteri barşılıq. Al, Qıtaydıñ äskeri äleueti men mwhittardağı qozğalıs aumağı keñeye tüsse, NATO-nıñ nazar audarmauı mümkin emes.

“The Qazaq Times”