Tramp pen Şi arasındağı alğaşqı kezdesu. Foto: CNN.com.

Ötken aptadağı mañızdı halıqaralıq oqiğanıñ biri – AQŞ-Qıtay arasındağı sauda kelissözi boldı. Bwl bıltır jıl soñında eki el basşısınıñ Argentina astanasında ötken kezdesuinen beri jalğasıp kele jatqan kelissöz edi. Alayda, ötken aptada AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Uaşington men Beyjiñ eñ kürdeli äri qayşılıqtı kelissöz talaptarında mämilege kelgenin mälimdedi.

Qıtay basşısı Şi Jipnpiñ de bwl kelissözge oñ bağasın bergenin sol eldiñ resmi aqparat agenttigi habarladı. Tramp bolsa, kezekti kelissöz raundın «tarihi» dep te bağalağan. Aq üy basşısınıñ aytuınşa tört aptadan keyin eki el resmi türde kelisimderge qol qoyuı mümkin. Alayda, AQŞ pen Qıtay sauda tarmaqtarınıñ äli de bir pikirge kele almay otırğan twstarı da bar. Ol üşin eki tarap arnayı kelissöz seriyasın wyımdastıruı mümkin.

Tramptıñ eñ ülken maqsatı Qıtaymen bolğan sauda teñsizdigin qısqartu. Ol prezident saylauı kezinde de Qıtaymen bolğan sauda da Qwrama Ştattardıñ jılına 370 mlrd AQŞ dolların joğaltıp otırğanın aytıp kelgen. YAğni, Qıtay AQŞ-qa 500 mlrd dollar köleminde tauar satıp, AQŞ-tan tek 130 mlrd dollar köleminde tauar satıp aladı.

Sauda teñsizdigimen qatar, Tramp Qıtaydıñ sauda sayasatın da «wyatsız sauda sayasatı» dep ayıptap kelgen. Aytalıq, Beyjiñ biligi öz kompaniyalarınıñ şeteldik narıqqa şığuına jağday jasağanımen, şeteldik kompaniyalardıñ öz narığına kiruine şekteu qoyıp keledi. Sonday-aq, amerikalıq kompaniyalardan ziyatkerlik menşik qwqığın wrlap keledi dep te ayıptağan.

Bwl sauda soğısınan jeñilu Qıtaydıñ qazirgi biligi – Şi Jinpiñ ükimeti üşin ölimmen teñ dese de boladı. Sebebi, bwl sauda soğısında wttırıp qoysa, Şi Jinpiñ jolğa qoyğan birqatar strategiyalar jelge wşadı. Aytalıq, «Made In China – 2025» strategiyası jüzege aspay qaladı. Bwl strategiya Qıtay üşin, onıñ bolaşağı üşin asa mañızdı. Atalğan bağdarlama boyınşa Qıtay robottehnika jäne taza energiyadan bastap, qazirgi zamanğı eñ joğarı tehnologiya öndirisinde Batıstı quıp jetudi közdegen. Ol üşin Qıtay Qwrama Ştattan qol üze almaydı. Sebebi, tehnologiya salasınıñ büginşi atası Qwrama Ştattar bolıp otır.

Al, sauda kelisimine kele almasa Tramp 200 mlrd dollar kölemindegi Qıtay tauarına keden salığın joğarlatadı. Öz kezeginde Qıtayda osığan wqsas şaralarğa baradı. Degenmen, eki eldiñ ükimeti de sauda soğısın qalamaytının qayta-qayta aytadı. Boljamdarğa sensek, eger sauda soğısı jalğasa berse, AQŞ ekonomikası 0,5 payızğa keri ketedi. Qıtay ekonomikası da bwl saldardan qaşıp qwtıla almaydı. Sonday-aq, älemdegi aldınğı eki ekonomikanıñ tiresi älemdik deñgeyde sauda tarmaqtarına keri äserin de tigizbek. Qazir, eki elde de tarifterdiñ art-artınan köteriluine baylanıstı jwmıs orındardıñ qısqarıp jatqanı tağı bar.

 “The Qazaq Times”