Irandağı halıqtıq ereuil. Foto: Time Magazine.

Iran Islam Respublikasınıñ qwrılğanına 40 jıl toldı. Qazir Iran Orta Şığıstağı ıqpaldı elderdiñ biri ekeni belgili. Eldiñ ekonomikalıq quatı da öñirdegi eñ aldınğı qatardan köringen. Öñirde Iran Saud Arabiya men Izrail' sındı oyınşılardıñ bastı qarsılası. Mwnay öndiruşi, eksporttauşı elder arasında da özindik orını joğarı.

Ärine, osınıñ bärin tolıqtay Islam revolyuciyasınıñ jemisi dep sanauğa bolmas. Tarihqa «biraq» nemese «eger» sözderiniñ jürmegenimen, Iran şah äuletiniñ biligi jalğasqan künde mümkin bwdan da zor äleuetti el bolatın ba edi, kim biledi? Degenmen, osı bir parsı jwrtı demokratiyalıq qwndılıqtar jağınan Batıs elderin qanağattandıra almasa da, öñirdegi mwnaylı arab elderiniñ aldında twradı.

BBC-ge swhbat bergen Qırğızstannıñ Irandağı bwrınğı elşisi Medethan Şerimqwlov IIR-da demokratiyalıq özgeristerdiñ bar ekenin rastağan. Qırğız elşisi Iran halqındağı demokratiyağa degen wmtılıstıñ öñirdegi kez-kelgen elden alda ekenin aytqan. M. Şerimqwlov sözinde: «Şın mänisinde, ekonomikalıq quatı jağınan Iran biz Tayau-Şığıstağı eñ bay dep sanaytın Saud Arabiyası elinen älde qayda joğarı twradı. Ol ğana emes, demokratiya jağınan da joğarı twradı», –degen.

Qazir Iran qat-qabat embargo men sankciyağa şırmaluda. Biraq, öz şamasına qaray şıdap bağuda. AQŞ bastağan elderdiñ ekonomikalıq, sayasi qısımı wzaq uaqıtqa jalğasa berse, bwl Iran üşin öte qauipti bolmaq. Alayda, parsı jwrtınıñ eñbekşil, kömpistigi elde türli sala şaruaşılıqtarın damıtuğa qozğauşı bolğan. Qıtaylıq "Şinlañ" aqparattıq saytınıñ swhbatın qabıldağan bwrınğı diplomat Jyan Jıngo Irannıñ iri öndiristiñ elge aynaluına mümkindigi bar ekenin rastaydı. Ol bwl turalı: "Iran mwnayğa bay bolğanımen, el halqı basım köbi san-salalı şaruaşılıqtardı damıtqan. Halıq sanı da äleumetti ekonomikanı qalıptastıruğa jetkilikti bwl eldiñ ğılım-tehnikalıq jañaruı da öñirde alda twr. Bwl Iranda iri ekonomikağa ie boluğa mümkindik bar ekenin tüsindiredi", – deydi. Bwdan sırt, birqatar Europa elderiniñ ötimdi tauarları Iran jerinde öndiriletini  de (Mısalı, francuzdıñ Renault Logan avtoköligi) belgili.  

Ärine, Irannıñ da halıqaralıq erejelerge say kele bermeytin qıñır äreketterin joqqa şığara almaymız. Onıñ üstine Iran ıqpalınıñ joğarılauı, Kaspiyge şektesetin şağın elderge belgili jaqtan qısımdı arttıratını da belgili bolğan. Qalay desek te, Islam revolyuciyasına 40 jıl tolu qarsañında älem aqparat qwraldarınıñ nazarı Iran men onıñ halqına köbirek audı.

“The Qazaq Times”