22 aqpanda Petropavl qalasındağı Pogodin teatrınıñ ğimaratında Soltüstik Qazaqstan oblısınıñ əkimi Erik Swltanovtıñ halıq aldındağı esebi ötti. Eki sağatqa sozılğan kezdesu barısında oblıs basşısınıñ 2016 jılı atqarılğan is-şaralar qorıtındısı men bolaşaqta atqarılar jwmıs josparları tıñdaldı. Kezdesu barısında jwmıs istegen callcentre-ge 30 swraq kelip tüsse, 20-dan astam soltüstikqazaqstandıq aymaq basşısına aşıq mikrofon arqılı swraqtarın qoyıp, jauap aldı. Oblıs əkiminiñ esebine aqparat jəne kommunikaciya ministri Dəuren Abaev qatıstı.
Öñir basşısınıñ aqparatı boyınşa ötken jılı äleumettik-ekonomikalıq damuı oñ serpin bergen, makroekonomikalıq körsetkişter ösimi qamtamasız etilgen.
2016 jılı 38,0 mlrd. teñge kiris jinalğan. 2015 jılmen salıstırğanda ösim qarqını 18,5 payız boldı. Byudjettiñ şığıs böligi 99,6 payızğa orındaldı.
Auıl şaruaşılığı
Salanıñ ülesine öñirlik jalpı önimniñ şirek böligi tiesili. 2016 jıldıñ qorıtındısı boyınşa auıl şaruaşılığı önimderiniñ kölemi 1,8 payızğa östi jäne 416,7 mlrd. teñgeni qwradı.
2016 jılı oblıs diqandarı gektar berekeligin ortaşa eseppen 17,2 centnerge jetkizip, 5,5 million tonna astıq jinadı.
Jıl sayın biz alıs jäne jaqın şetelderge 1,5 mln. tonna sapalı soltüstikqazaqstandıq astıqtı, 250 mıñ tonna wndı, 150 mıñ tonna maylı daqıldardıñ twqımın eksportqa şığaramız.
2016 jılı auıl şaruaşılığı öndirisine demeuqarjı üşin byudjetten 31,0 mlrd. astam qarjı bölindi, bwl 2015 jılğı deñgeymen salıstırğanda 1,8 ese köp.
Oblıstıñ agroqwrılımdarı jıl sayın mal şaruaşılığı üşin 20 mıñ bastan astam iri qara satıp alındı.
Auıl şaruaşılığı önimderin qayta öñdeu jäne tamaq önerkäsibi kartası şeñberinde 3 mıñnan astam jaña jwmıs ornın aşuğa mümkindik beretin soması 191 mlrd. teñgeden asatın 64 investiciyalıq jobanı jüzege asıru közdelgen. 2016 jılı soması 7,8 mlrd. teñge bolatın 20 investiciyalıq joba jüzege asırılıp, 270 jwmıs ornı aşıldı.
Önerkäsip
Jetekşi maşina jasau käsiporındarı twraqtı ösu serpinin körsetti. Önerkäsip öndirisi köleminiñ artuına önim şığarudı 1,7 esege köbeytken “ZIKSTO” akcionerlik qoğamı eleuli üles qostı. Ol Ükimettiñ qoldauı negizinde “Qazaqstan Temir Jolı” wlttıq kompaniyasımen jasalğan 15 mlrd. teñgeniñ kelisimşartınıñ arqasında mümkin boldı.
Önim şığaru “S.M.Kirov atındağı zauıt” AQ-da – 8 payızğa, “Kazneftegazmaş” AQ-da – 43 payızğa, “Köpbeyindi jabdıqtar zauıtı” JŞS-inde – 29,3 payızğa, “Poisk” VF” JŞS-inde 5,4 payızğa artqanı bayqaldı.
Industrialandıru kartası
2010-2016 jıldarı aralığında Industrialandıru kartası boyınşa 47 mlrd teñgege 54 joba iske qosılıp, 2 mıñnan astam twraqtı jwmıs orındarı aşıldı, sonıñ işinde 2016 jılı 8,8 mlrd. teñgege 9 joba iske qosıldı.
Qazir käsipkerlikti qoldau kartasına 41 joba engizildi, onıñ jalpı soması 72 mlrd. teñge.
“K-704-4R “Batır” brendi men traktorlar şığaratın Petropavl traktor zauıtınıñ aşıluı ülken jañalıq boldı. Bwl – jer jırtatın, topıraqtı öñdeytin, kommunaldıq qajettilikterge jaraytın köp beyindi traktor.
Jeltoqsan ayında Elbasınıñ qatısuımen ötken Jalpı wlttıq teleköpir barısında “Tayınşa-may” JŞS-niñ maylı daqıldar öñdeytin zauıtınıñ birinşi kezeñi iske qosıldı. Joba qıtaylıq “Ayczyu” kompaniyası men birlesip jüzege asırıldı.
2017 jılı qwnı 7,6 mlrd. bolatın 6 joba iske qosılmaq, 300-den astam jwmıs ornı aşıladı.
Tayau uaqıtta Sergeevka qalasında öz şikizatın paydalana otırıp, jılına 10 mıñ tonna qant şığaratın “Transagroinvest” JŞS-niñ qant zauıtın salu jobasın jüzege asıru közdelgen. Zauıttı üstimizdegi jıldıñ soñında iske qosu josparlanıp otır. Käsiporınnıñ paydalanuğa berilui oblıstıñ qantqa degen swranısın 100 payız qanağattandıruğa mümkindik tuğızadı.
Investiciyalar
2016 jılı oblıs ekonomikasına 165,7 mlrd. teñge investiciya tartıldı.
Bıltır Astana qalasında 33 diplomatiyalıq missiyanıñ jetekşilerimen bizneslanç ötkizdik. Osı kezdesudiñ nätijesinde Estoniyanıñ, Germaniyanıñ, Malayziyanıñ, Şveciyanıñ, Qıtaydıñ, Reseydiñ jäne basqa da elderdiñ isker toptarınıñ ökilderi oblısımızğa issaparmen kelip, ıntımaqtastıqtıñ mümkin bağıttarın talqıladı. Jekelegen bağıttar boyınşa qazirdiñ özinde birlesken jobalar jüzege asırıluda. Investorlar üşin negizgi qızığuşılıq agroönerkäsiptik keşen men auılşaruaşılığı maşinaların jasau salaları bolıp tabıladı.
Käsipkerlik pen turizm
Bizdiñ oblıs demeu qarjı beru boyınşa qol qoyılğan kelisimder sanı jağınan respublika öñirleri arasında 1-orında twr.
Käsipkerler biznesterin damıtu üşin memlekettik qoldau tetikterin belsendi paydalanuda. “Biznestiñ jolkartası – 2020”, “Jwmıspen qamtudıñ jolkartası – 2020”, “Agrobiznes – 2020”, “Önimdilik – 2020”, “Eksporter – 2020”, tağı basqa salalıq jäne ükimettik bağdarlamalar jüzege asırıluda.
Jol-köliktik infraqwrılım
Biz üşin jol-kölik infra qwrılımın jaqsartu jäne jañğırtu mañızdı mäsele bolıp qala bermek. 016 jılı wzındığı 143 şaqırım “Astana – Petropavl” avtojolın jañartu jwmıstarı ayaqtaldı.
Jergilikti mañızdağı 385 şaqırım avtojol 6,8 milliard teñge qarjı jwmsalıp jöndeldi. 2016 jıldıñ jeltoqsan ayında Petropavl qalası äuejayı terminalı jäne wşu-qonu jolağın jañartu jwmıstarınan keyin paydalanuğa berildi.
2017 jıldıñ qañtar ayınan äuejay tolıq kölemde jwmıs istep twr. Bwl öñir üşin erekşe mañızğa ie, öytkeni, bwl äuejay Resey, europalıq jäne aziyalıq kompaniyalardıñ jükterin tranzitteu üşin geografiyalıq twrğıdan tartımdı.
Twrğın üy qwrılısı
2016 jılı 619 päterlik 7 twrğın üy, sonday-aq, “SevKazEnergo” AQ qızmetkerlerine arnalğan 90 päterlik bir üy salındı. “Jwmıspen qamtudıñ jol kartası – 2020” bağdarlaması ayasında jwmısşı jastarğa arnalğan 5 qızmettik twrğın üy jäne oblısımızdıñ bes audanında 135 päterlik 6 jataqhana paydalanuğa berildi.
Sonımen qatar, 2016 jılı “Qazaqstannıñ twrğın üy qwrılıs jinaq banki” AQ-nıñ salımşıları jäne jergilikti atqaruşı organdarda kezekte twrğan twrğındar üşin 834 päterlik 10 twrğın üydiñ qwrılısı bastaldı, onıñ 3-eui bıltır paydalanuğa berildi. Qalğan 7 üydiñ qwrılısı (kelisimşart mindettemeleri boyınşa) 2017 jılı ayaqtaladı. 1446 päterlik 16 twrğın üy iske qosıladı.
Sumen jabdıqtau
2016 jıldıñ qorıtındısı boyınşa “2020 jılğa deyin öñirlerdi damıtu” bağdarlaması şeñberinde eki eldi mekende sumen jabdıqtau jaqsardı, 2 auılğa auızsu berildi. Auıldardıñ ortalıqtandırılğan suğa qoljetimdiligi 56 payızğa deyin östi (2015 jıldıñ soñında 55,8 payız).
Bwl jobanı jüzege asıru qoldanıstağı tozığı jetken sumen jabdıqtau jelilerin 2020 jılğa deyin 72 payızdan 60 payızğa deyin tömendetuge mümkindik beredi.
“Nwrlı jol” bağdarlaması ayasında 2017 jılı 683 million teñgege Petropavl qalasında su tartu boyınşa 6 jobanı jüzege asıru bastaladı.
Energetika
2015 jılı jañartu barısında jılu-elektr ortalığında qwnı 5,6 milliard teñgeniñ №1 truboagregatı iske qosıldı. Atalmış turbina elektr quatın 63 MVt-ğa (479 MVt-ğa deyin) arttırdı. Ötken jılı qwnı tiisinşe 3,4 jäne 6,6 milliard teñge bolatın №12 jılıtu qazandığı agregatı jäne №5 turbinalıq agregatın iske qosu belgilengen quattılıqtı 479-dan 541 MVt-ğa deyin arttıruğa mümkindik berdi.
Jılu jelilerin jañartu jobaların odan äri jüzege asıru 2020 jılı qwbırlardıñ tozuın 62 payızğa deyin tömendetuge mümkindik beredi.
Bilim beru
Bilim beru salasında 3 pen 6 jas aralığındağı balalardı mektepke deyingi tärbiemen jäne oqumen qamtu 98 payızğa jetti.
Öñirimizde üş auısımdıq bilim beru mäselesin tübegeyli şeşu üşin “Nwrlı jol” bağdarlaması şeñberinde oblısımızdıñ audandarında eki jaña mekteptiñ qwrılısı ayaqtaldı. Osı nısandardı paydalanuğa beru nätijesinde 2016 jılı üşauısımdıq jäne apattıq mektepter mäselesi şeşildi.
Jergilikti byudjetten bölingen qarjı esebinen Qızıljar audanınıñ Bäyterek auılında 300 orındıq mekteptiñ qwrılısı ayaqtaldı.
Komp'yuterlik tehnologiyalardıñ teñ qoljetimdiligin qamtamasız etu maqsatında 2016 jılı komp'yuterlerdi jañartuğa jäne bir mıñnan astam komp'yuterdi satıp aluğa byudjetten 100 mln. teñge bölindi. Qazir 5 oquşığa 1 komp'yuterden kelip otır. Oblısımızdıñ 26 mektebinde IT-tehnologiya engizu üşin 2016 jıldıñ 1 qırküyeginen bastap robototehnika kursı ötkiziledi, 107 robot jiıntığı satıp alınıp, 1500 oquşı qamtıldı.
2017 jılı elimizde Memleket basşısınıñ “Barlığı üşin tegin käsiptik-tehnikalıq bilim beru” jobası iske asırıla bastaydı.
Densaulıq saqtau
Ötken jılı densaulıq saqtau salasın qarjılandıru 20 payızğa artıp, 25 mlrd. teñgege jetti.
2016 jılı medicinalıq wyımdardı jöndeu men materialdıq-tehnikalıq bazasın nığaytuğa 1,2 mlrd. teñge bölindi.
Äleumettik qorğau
Jwmıspen qamtu salasın damıtu mañızdı basımdıqtardıñ biri bolıp qala bermek. 2016 jılı 23 mıñnan astam adam jwmıspen qamtılıp, 11,5 mıñ jaña jwmıs ornı aşıldı.
Qoldanılğan şaralardıñ nätijesinde oblıs boyınşa jwmıssızdıq deñgeyi 2016 jıldıñ üşinşi toqsanında 4,9 payızdı qwradı. Künköris deñgeyi tömen twrğındar sanı 3,3,2 payızğa deyin tömendedi.
Az qamtılğan azamattardı “Örleu” jobası arqılı belsendi jwmıs türimen tartu maqsatında 211 äleumettik kelisim jasalıp, 228 adam jwmısqa ornalastırıldı.
Mädeniet
Qazaqstan Respublikası Täuelsizdiginiñ 25 jıldığın merekeleu ayasında ötken jılı oblısta twrğındardıñ köpşiliginiñ qatısuımen 12 mıñnan astam mädeni-bwqaralıq is-şaralar ötkizildi. Oblıstıñ teatr-koncerttik wyımdarı şalğay audandardağı eldi mekenderge 45 ret gastrol'dıq saparğa şıqtı. Spektakl'der körsetip, koncertter men körmeler wyımdastırıp, qayırımdılıq şaraların ötkizdi.
2017 jılı Säbit Mwqanov atındağı qazaq sazdı-drama teatrınıñ qazirgi ğimaratına ıñğaylastırılğan 500 orındıq körermender zalınıñ qwrılısı bastaladı. Bügingi küni onıñ jobalıq-smetalıq qwjatı memlekettik saraptamadan ötude. Jaña ğimarattı 2018 jılı paydalanuğa beru josparlanğan.
Sport
Öñirde 170 mıñnan astam adam nemese jalpı halıq sanınıñ 30 payızı dene şınıqtıru jäne sportpen aynalısadı.
2016 jılı sport salası 2,6 milliard teñgege qarjılandırılsa, bwl aldıñğı jılğa qarağanda 1,1 milliard teñgege artıq.
Soñğı eki jılda Soltüstik Qazaqstan oblısında sporttıñ hokkey, futbol, basketbol türleri jandanuda. 2016 jılı “Qızıljar SK” futbol klubı Birinşi liga komandaları arasında el birinşiliginiñ, al “Barıs” basketbol klubı Joğarı liganıñ erler komandaları arasında Qazaqstan Respublikası çempionatınıñ qola jüldegerleri atansa, 2015 jılı qwrılğan “Qwlager” hokkey komandası Qazaqstan Respublikasınıñ kubogın jeñip aldı.
Esepti kezeñde respublikalıq jäne halıqaralıq sport jarıstarınan soltüstikqazaqstandıqtar 540 medal' äkeldi, onıñ 361-i sporttıñ olimpiadalıq türleri boyınşa. Rio-de-Janeyrodağı 31-şi Olimpiada oyındarına bes soltüstikqazaqstandıq qatıstı.
Jergilikti policiya qızmeti
2016 jılı jalpı qılmıstıñ 10,6 payızğa tömendeui bayqaldı.
«The Qazaq Times»