Sayragül Sauıtbaydıñ isine qatısı sot bıltır Qazaqstan qoğamındağı ayrıqşa oqiğalardıñ biri bolıp qaldı. Qıtay qısımınan qwtılu üşin eki el şekarasın zañsız kesip ötip, qazaq elin panalay kelgen Sayragüldi Almatı oblısı Panfilov audandıq sotı altı ay bas bostandığınan ayıruğa, alayda «jazasın jeñildetetin erekşe jağdayına baylanıstı» şarttı jazağa almastıru ükimin şığarğan edi. Sot üstinde bosap şıqqan Sayragülge QR biligi «pana izdeuşi twlğa» kuäligin üş ay uaqıtqa bergen bolatın.

Al, Sayragül Sauıtbaydıñ bosqın märtebesin alu turalı ötinişi qazan ayında Almatı oblıstıq Köşi-qon komiteti janındağı komiciya tarabınan toytarılğan. Sodan beri Sayragül Sauıtbayqızı «Pana izdeuşi twlğa» kuäligin eki märte üş ayğa wzarttı. Soñğısı 28 qañtar küni Almatı oblıstıq policiya departamentiniñ köşi-qon qızmeti jağınan tabıstaldı. Bwl qwjattıñ jaramdılıq merzimi 25 säuirge deyin ekeni belgili. Alayda, közqaraqtı köpşilik bosqın märtebesinen bwrın, Sayragülge «Qazaqstan Respublikasınıñ azamatı» deytin märtebeniñ beriluin qalaytını anıq.

Köpşilik nazarın audaratını, S. Sauıtbayğa «Pana izdeuşi twlğa» qwjatı kezekti ret wzartılğan uaqıtqa twspa tws, keniyalıq sportşılarğa Qazaqstan Respublikasınıñ azamattığı berilgeni turalı habar äleumettik jelide tarap, kereğar eki mäsele birqatar jeli qoldanuşınıñ sögisine qalıp edi. Osığan baylanıstı biz qoğam belsendileri men zañger Abzal Qwspanovtıñ pikirine qwlaq türgen edik.

Qoğam belsendisi, «Elamanatı» qoğamdıq birlestiginiñ törağası Irısbek Toqtasın:

Ärine, mwnday jağday adamdı aşındıradı, halıqtıñ da aşu-ızasın tudıratın ister ğoy, öz qazağına azamattıq bere almay otırğanda, özgelerdi jarılqau degen. Keyde biz sonday «jalpaq şeşey» bop qalamız ğoy. Osığan baylanıstı aytatın mınaday bir mäsele bar, tötenşe jağdayda jeñildetilgen azamattıq beru degen bar, äsirese olipiada sportşıların şetelden alıp kelgen kezde olarğa tez arada Qazaqstan Respublikasınıñ azamattığın beredi. Qazir mına Qıtaydağı jağday aşıq soğıs bolmasa da, odan bir kem bolıp twrğan joq. Qıtayda jasalıp jatqan genocidten qaşıp kelgen adamdıki de tötenşe jağdayğa jatadı. Osındayda tötenşe jağday retinde azamattıq beru qarastırıluı kerek negizi.

Prezidenti ayıptauğa bolmas, biraq prezident aynalasında jürgen jağımpazdardıñ, sport salasın basqarıp otırğan adamdardıñ wlttıq müddeden köri özderiniñ jeke ataq-abroyın joğarı qoyıp, şetelden sportşılar aldırıp, solar alğan jülde arqılı ataq-abıroyların, otırğan taqtarın qorğap qalu maqsatında jasap otırğanı ekeni belgili.

Sayragüldıñ bosqın märtebesin aluğa qwqılı bolatını onıñ otbası osında twradı, zañdı nekedegi küyeui men eki balası da Qazaqstan Respublikasınıñ azamatı. Sondıqtan Sayragüldiñ de bosqın märtebesin, Qazaqstan azamattığın aluğa qwqı bar.

«Pana izdeuşi twlğa» kuäligin berui, el retinde uaqıtşa bolsa da dwrıs qadam dep esepteymin, öz basım. Bir adamğa bosqın märtebesin alu üşin sol elde belgili merzim twru sekildi halıqaralıq talaptar boladı. Qatelespesem, bwl Europa elderinde de şamamen bir jıl uaqıttan keyin beriledi. Mäseleni «suıtıñqırap», uaqıt ötkizip barıp, elimiz tarabınan bwl mäsele şeşiledi jäne aldağı uaqıtta Sayragülge bosqın märtebesin, Qazaqstan Respublikasınıñ azamattığın beretinine senemiz.

Mine, bwl Qıtaydağı qazaqtıñ basına kün tuğanda qazaq eli retinde bir qazaq bolsa da Sayragülge Qazaqstan Respublikasınıñ azamattığın bersek abzal edi degen qoğam oyınıñ bir ökili. Biraq, bwl swraqqa Sayragüldiñ sottağı qorğauşısı bwğan basqa qırınan jauap berdi.

Zañger, Sayragül Sautbaydıñ sottağı qorğauşı advokatı Abzal Qwspan:

Birinşiden,  Sayragülge qazirgi berilip otırğan status zañmen közdelgen närse, yağni «Bosqındar turalı zañımen» retteledi. Aytalıq, bosqın elge kelip qalğan jağdayda, sosın özi ötiniş bergen jağdayda, sol ötiniştiñ mäni boyınşa qaralıp bolğanğa deyin merzimi wzartıla beredi. Biz ötinişti Almatı oblısı boyınşa Köşi-qon komitetine berdik, olar bas tarttı. Onıñ özine de birer ay ketti. Bwl şeşimge baylanıstı biz joğarı organğa şağım keltirdik, üytkeni «Bosqındar turalı zañnıñ» 15-şi babınıñ talaptarına säykes, men odan joğarı twrğan organğa şağımdanuğa mindettimin. Süytip, Astana qalasındağı Köşi-qon komitetine berdik, olarda bwl ötinişti qarap, biılğı jılı 4 qañtarda bas tarttı. Osıdan keyin biz bwnı sotqa berdik. Bwl mäseleni Taldıqorğan qalalıq sotı qarauı kerek bolğan. Mine osılay sottıñ barlıq barıstarınan ötkenşe bwl status üş ay sayın wzartıla beredi. Sebebi, tek böle-jara Sayragülge ğana berip otırğan status emes, zañda bar, zañmen közdelgen status – mümkindik.

Ol da bolsa zañnıñ gumanistik bağıtı, yağni barlıq mümkindikteri bitkenge deyin elden şığarmau degen sekildi. Äri-beriden soñ bwl – BWW-nıñ talabı.  Bwnı bir jeñis nemese meniñ jwmısımnıñ jetistigi dep qarauğa bolmaydı, onsız da zañmen berilui tiisti närse.

Endi, «Keniyalıq sportşılarğa berilgende, nege Sayragülge berilmeydi» deytin mäsele, ärine bwl azamat retinde namısqa tietin närse – «Qazaqqa üş qaynasa da sorpası qosılmağan jäne qosılmaytın bireuge nege op-oñay azamattıqtı bere saldıq? Nege Sayragülge bermedik?» deymiz. Biraq, men zañger bolğannan keyin zañnıñ talabı boyınşa aytuım kerek. Sayragülge biz qazir azamattıq bereyik desek te, zañ jüzinde bere almaymız. Nege deseñiz onıñ öte mindetti bolğan procedurası bar. Bwl jäne formaldıq procedura emes zañ boyınşa mindetti procedura. Birinşiden, özderiñiz bilesizder, bizde qos azamattıqqa tıyım salınğan, al Sayragül qazirge deyin Qıtay Halıq Respublikasınıñ azamatı. Ol azamattıqtan şığu tärtibi bar, belgili Sebeptermen Sayragül barıp ol azamattıqtan şığa almaydı. Qıtay azamattığınan şığıp, zañdı türde şekaradan ötip kelui kerek degendey. Sondıqtan da zañ jüzinde bizde mümkin emes. Aytalıq, meniñ özim de bilik basında otırsam da Sayragülge azamattıqtı bere almağan bolar edim. Eger bir ğana Sayragülge ayrıqşa jeñildik jasayıq desek, keyin basqa da azamattarğa solay jasauğa mindetti bolıp qalamız. Zañ bärine birdey, jalpığa ortaq sındı Konstituciyalıq normanı saqtauğa tiispiz qanday jağdayda da . Sondıqtan biz qazir tek qana bosqın märtebesin alu üşin jwmıs jasap jatqanımız sol, – deydi Zañger.

Bir elde qandastardıñ basına kün tuıp jatqanda, elge kelgeni qwjattıq jwmıstardıñ sarsañında sabılıp jatqanda, auıldağı qazaqtıñ qara domalaqtarı qayratın qayda jwmsarın bilmey jatqanda, alıs qara qwrlıqtan sportşı aldıru, oğan el azamattığın beru qoğamnıñ aşuına tietini anıq qoy. Tipti qoğamda bwl isti eldiñ namısı, bayrağınıñ biikteuine jasalğannan köri, bäz bir şendiniñ qaltası men qarınınıñ qamı dep qaraytındar da az emes.  Ne desek te, özimizdi, özimizdegin, özimizdikin –özin qadirleuge bizdiñ el qaşan jeter eken?!

“The Qazaq Times”