Saud Arabiyasınıñ taq mwrager hanzadası. Foto: TheHill.

AQŞ-tıñ Ortalıq barlau agenttiginiñ jetekşisi Jina Haspel Senat aldında tergeu nätijelerin alğa tarta otırıp, jurnalist Haşoggidiñ ölimine mwrager hanzada Mwhammed bin-Salmannıñ jüz payız qatısı bar ekenin ayttı.  Bwl iske qatıstı AQŞ senatorlarınıñ pikiri ekige jarılıp, birqatarı Saud Arabiyasınıñ biligin jazalauğa şaqırsa, qalğanı Tramp pikirin jaqtap, mwnaylı elmen qarım-qatınastı üzbeu kerek desti.

Haspeldinniñ Senattağı halıqaralıq qatınastar jönindegi komitetke jasağan mälimdemesi jabıq esik küyinde ötti. Solay da, aqparat közderi AQŞ Ortalıq barlau agenttiginiñ tekseru qorıtındısına sensek, Haşoggige jasalğan qastandıqtıñ perde artında hanzada Mwhammedtiñ twrğanı anıq deydi. Tipti, keybir senatorlar «barlauşılardıñ jağdayğa mwnday qatañ tekseru jürgizgenin bwdan bwrın körmegen ekenbiz» desti.

Biraq, bwğan deyin de belgili bolğanday, prezident Tramptıñ Haşoggi isine qaratqan pikiri qwbılmalı. Alğaşında, AQŞ prezidenti Haşoggige qastandıq jasağan nemese bwyrıq bergen qandıqoldı ayausız jazalaytının aytıp şıqqan. Alayda, tekseru nätijesi onıñ oylağanınday bolmay şıqtı ma, Ortalıq barlau agenttigi mwrager hanzadanı ayıptı dep tapqanda Tramptıñ sözi özgerip şığa berdi.

Eger hanzada Mwhammed bin Salman sot aldında jauap berse...

«Eger, hanzada Mwhammed bin Salman sot aldında jauap beruge kelgen bolsa, jartı sağatta-aq onı ayıptı etip şığaratın edi», – deydi respublikaşıl senator Bob Korker OBA-nıñ tergeu nätijesin jaqtap. Zañ şığaruşılardıñ Senat Saud patşalıq biligin ayıptağan özindik şeşimin qabıl aluı kerek dep qaraydı. Osı bağıtta Aq üydi arabtıñ mwrager hanzadasın jauapkerşilikke tartuğa itermelep jatır.

Eger olar bwnı jüzege asıra almasa, onda bwdan keyin halıqaralıq normalardıñ bwzıluına qarsı ekenin bildirip, öziniñ şaraların qoldana almaytın boladı. Ekinşi ret qanday da bir elde bwnday oqiğalar tuılıp jatsa, Qwrama Ştattıñ pikiri öz mañızın joyatın boladı.

Qwrama Ştattardıñ aldında qanday joldar bar?

Al, jazalau şarasın qoldanuğa Qwrama Ştattıñ birneşe varianttarı bar. Aytalıq, qaru-jaraq satudı qısqartu nemese şekteu; Yemendegi soğısqa qoldau körsetudi toqtatu qatarlı. Bwl ekeuine de Tramp äkimşiligi qarsı bolıp otır. Sebebi, qazirgi jağdayda Saud Arabiyasımen qorğanıs jağındağı ıntmaqtastıqtı toqtatu eki eldiñ qarım-qatınasın ajıratıp ketpek.

Biraq, layıqtı şaranı qabıl alu senatorlardan jeterlik dauıs jinaudıñ özi qiın. Senatorlar dauıs bergen künniñ özinde qazir AQŞ-tıñ Ökilder palatasında Respublikaşıldar basım küşke ie. Olar Senattıñ jazalau turalı jaña zañın qabıldamay qoyuı da bek mümkin.

Haşoggi isine baylanıstı Saud Arabiyasınıñ biligine qarsı şara qabıldauda, AQŞ-tan köri Türkiya belsendi twr. Keşe ğana Stambuldağı Bas prokuratura atalğan iske qatısı bar degen eki saud arabiyalıqtı qamauğa aluğa order bergen. Bwl ekeui – Ahmad äl-Assiri jäne Saud äl-Kahtani. Ekeui de mwrager hanzadanıñ jaqın adamdarı, äri Haşoggidiñ ölimine qatıstı eñ bastı küdiktiler bolatın. Äl-Assiri barlau qızmetiniñ jetekşisiniñ orınbasarı bolsa, äl-Kahtani hanzada Mwhammed bin Salmannıñ keñesşisi bolğan.

Türkiya tarabı bwl ekeuin de qamauğa aluğa şeşim şığardı. Äri Anqara (Ankara) biligi kisi öltiruge qatısı bar degen adamdardı tügeldey ekstradiciyalaudı talap etude. Biraq bwğan Saud Arabiyası qarsı bolıp otır. Sonımen birge, mwrager hanzada turalı ayıptaudıñ bärin teriske şığaruğa tırısuda.

Jamal Haşoggi turalı qaytalay mälimet bere keter bolsaq, saud arabiyalıq jurnalist 2017 jılğa deyin Qwrama Ştatta twrıp kelgen. Ol amerikalıq basılımdarmen birlesip, Saud patşalığınıñ taq mwragerin ayıptağan maqalalar jazğan bolatın. Biıl 2 qazanda Saud Arabiyasınıñ Stambuldağı elşiligine dokument isteri boyınşa kirgennen keyin iz-tüssiz joğalıp ketken. Keyin onıñ sol konsuldıqta qastandıqqa wşırağanı belgili bolğan.

“The Qazaq Times”