ەگەر حانزادا بين سالمان حاشوگگي ىسىنە بايلانىستى سوت الدىندا جاۋاپ بەرسە نە بولماق؟

اقش-تىڭ ورتالىق بارلاۋ اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى جينا حاسپەل سەنات الدىندا تەرگەۋ ناتيجەلەرىن العا تارتا وتىرىپ، جۋرناليست حاشوگگيدىڭ ولىمىنە مۇراگەر حانزادا مۇحاممەد بين-سالماننىڭ ءجۇز پايىز قاتىسى بار ەكەنىن ايتتى.  بۇل ىسكە قاتىستى اقش سەناتورلارىنىڭ پىكىرى ەكىگە جارىلىپ، بىرقاتارى ساۋد ارابياسىنىڭ بيلىگىن جازالاۋعا شاقىرسا، قالعانى ترامپ پىكىرىن جاقتاپ، مۇنايلى ەلمەن قارىم-قاتىناستى ۇزبەۋ كەرەك دەستى.

حاسپەلديننىڭ سەناتتاعى حالىقارالىق قاتىناستار جونىندەگى كوميتەتكە جاساعان مالىمدەمەسى جابىق ەسىك كۇيىندە ءوتتى. سولاي دا، اقپارات كوزدەرى اقش ورتالىق بارلاۋ اگەنتتىگىنىڭ تەكسەرۋ قورىتىندىسىنا سەنسەك، حاشوگگيگە جاسالعان قاستاندىقتىڭ پەردە ارتىندا حانزادا مۇحاممەدتىڭ تۇرعانى انىق دەيدى. ءتىپتى، كەيبىر سەناتورلار «بارلاۋشىلاردىڭ جاعدايعا مۇنداي قاتاڭ تەكسەرۋ جۇرگىزگەنىن بۇدان بۇرىن كورمەگەن ەكەنبىز» دەستى.

بىراق، بۇعان دەيىن دە بەلگىلى بولعانداي، پرەزيدەنت ترامپتىڭ حاشوگگي ىسىنە قاراتقان پىكىرى قۇبىلمالى. العاشىندا، اقش پرەزيدەنتى حاشوگگيگە قاستاندىق جاساعان نەمەسە بۇيرىق بەرگەن قاندىقولدى اياۋسىز جازالايتىنىن ايتىپ شىققان. الايدا، تەكسەرۋ ناتيجەسى ونىڭ ويلاعانىنداي بولماي شىقتى ما، ورتالىق بارلاۋ اگەنتتىگى مۇراگەر حانزادانى ايىپتى دەپ تاپقاندا ترامپتىڭ ءسوزى وزگەرىپ شىعا بەردى.

ەگەر حانزادا مۇحاممەد بين سالمان سوت الدىندا جاۋاپ بەرسە...

«ەگەر، حانزادا مۇحاممەد بين سالمان سوت الدىندا جاۋاپ بەرۋگە كەلگەن بولسا، جارتى ساعاتتا-اق ونى ايىپتى ەتىپ شىعاراتىن ەدى»، – دەيدى رەسپۋبليكاشىل سەناتور بوب كوركەر وبا-نىڭ تەرگەۋ ناتيجەسىن جاقتاپ. زاڭ شىعارۋشىلاردىڭ سەنات ساۋد پاتشالىق بيلىگىن ايىپتاعان وزىندىك شەشىمىن قابىل الۋى كەرەك دەپ قارايدى. وسى باعىتتا اق ءۇيدى ارابتىڭ مۇراگەر حانزاداسىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا يتەرمەلەپ جاتىر.

ەگەر ولار بۇنى جۇزەگە اسىرا الماسا، وندا بۇدان كەيىن حالىقارالىق نورمالاردىڭ بۇزىلۋىنا قارسى ەكەنىن ءبىلدىرىپ، ءوزىنىڭ شارالارىن قولدانا المايتىن بولادى. ەكىنشى رەت قانداي دا ءبىر ەلدە بۇنداي وقيعالار تۋىلىپ جاتسا، قۇراما شتاتتىڭ پىكىرى ءوز ماڭىزىن جوياتىن بولادى.

قۇراما شتاتتاردىڭ الدىندا قانداي جولدار بار؟

ال، جازالاۋ شاراسىن قولدانۋعا قۇراما شتاتتىڭ بىرنەشە ۆاريانتتارى بار. ايتالىق، قارۋ-جاراق ساتۋدى قىسقارتۋ نەمەسە شەكتەۋ; يەمەندەگى سوعىسقا قولداۋ كورسەتۋدى توقتاتۋ قاتارلى. بۇل ەكەۋىنە دە ترامپ اكىمشىلىگى قارسى بولىپ وتىر. سەبەبى، قازىرگى جاعدايدا ساۋد ارابياسىمەن قورعانىس جاعىنداعى ىنتماقتاستىقتى توقتاتۋ ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىن اجىراتىپ كەتپەك.

بىراق، لايىقتى شارانى قابىل الۋ سەناتورلاردان جەتەرلىك داۋىس جيناۋدىڭ ءوزى قيىن. سەناتورلار داۋىس بەرگەن كۇننىڭ وزىندە قازىر اقش-تىڭ وكىلدەر پالاتاسىندا رەسپۋبليكاشىلدار باسىم كۇشكە يە. ولار سەناتتىڭ جازالاۋ تۋرالى جاڭا زاڭىن قابىلداماي قويۋى دا بەك مۇمكىن.

حاشوگگي ىسىنە بايلانىستى ساۋد ارابياسىنىڭ بيلىگىنە قارسى شارا قابىلداۋدا، اقش-تان كورى تۇركيا بەلسەندى تۇر. كەشە عانا ستامبۋلداعى باس پروكۋراتۋرا اتالعان ىسكە قاتىسى بار دەگەن ەكى ساۋد ارابيالىقتى قاماۋعا الۋعا وردەر بەرگەن. بۇل ەكەۋى – احماد ءال-اسسيري جانە ساۋد ءال-كاحتاني. ەكەۋى دە مۇراگەر حانزادانىڭ جاقىن ادامدارى، ءارى حاشوگگيدىڭ ولىمىنە قاتىستى ەڭ باستى كۇدىكتىلەر بولاتىن. ءال-اسسيري بارلاۋ قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى بولسا، ءال-كاحتاني حانزادا مۇحاممەد بين سالماننىڭ كەڭەسشىسى بولعان.

تۇركيا تارابى بۇل ەكەۋىن دە قاماۋعا الۋعا شەشىم شىعاردى. ءارى انقارا (انكارا) بيلىگى كىسى ولتىرۋگە قاتىسى بار دەگەن ادامداردى تۇگەلدەي ەكستراديتسيالاۋدى تالاپ ەتۋدە. بىراق بۇعان ساۋد ارابياسى قارسى بولىپ وتىر. سونىمەن بىرگە، مۇراگەر حانزادا تۋرالى ايىپتاۋدىڭ ءبارىن تەرىسكە شىعارۋعا تىرىسۋدا.

جامال حاشوگگي تۋرالى قايتالاي مالىمەت بەرە كەتەر بولساق، ساۋد ارابيالىق جۋرناليست 2017 جىلعا دەيىن قۇراما شتاتتا تۇرىپ كەلگەن. ول امەريكالىق باسىلىمدارمەن بىرلەسىپ، ساۋد پاتشالىعىنىڭ تاق مۇراگەرىن ايىپتاعان ماقالالار جازعان بولاتىن. بيىل 2 قازاندا ساۋد ارابياسىنىڭ ستامبۋلداعى ەلشىلىگىنە دوكۋمەنت ىستەرى بويىنشا كىرگەننەن كەيىن ءىز-ءتۇسسىز جوعالىپ كەتكەن. كەيىن ونىڭ سول كونسۋلدىقتا قاستاندىققا ۇشىراعانى بەلگىلى بولعان.

“The Qazaq Times”