Foto: news.sky.com

AQŞ jaqın jäne orta qaşıqtıqtağı zımırandardı joyu jönindegi kelisimnen şığatının mälimdedi.

Amerika pen Resey arasındağı zımıran kelisimine 1987 jılı qol qoyılğan. Kelisimge säykes, qos tarapqa 500 jäne 5,5 mıñ şaqırım qaşıqtıqqa wşatın ballistikalıq zımırandardı jasauğa tıyım salınğan. Ötken aptada Aq üy basşısı atalğan kelsimdi joyatının ayttı. Osı mäselege qatıstı Donal'd Tramptıñ qauipsizdik jönindegi keñesşisi Djon Bolton Mäskeude kezdesu ötkizgen bolatın. Eki kün işinde ol qorğanıs salasındağı joğarı lauazımdı twlğalarmen kelissözder jürgizip, Resey Prezidenti Vladimir Putinmen jüzdesti. Kezdesudegi bastı pikirlerge zer salsaq.

Vladimir Putin, RF prezidenti: – Qwrama Ştattıñ rämizindegi beyne esime tüsip otır. Onda bürkittiñ bir tırnağında 13 jebe, ekinşi tırnağında 13 jemisi bar zäytün bwtağı bar. Bwl bwtaq beybit nietti bildiretin. Biraq,  qazirgi uaqıtta sol bürkitteriñiz zäytün jemisiniñ barlığın şoqıp, jebesin ğana qaldırğan ba?..

Djon Bolton, Aq üy basşısınıñ qauipsizdik jönindegi keñesşisi: –Amerikanıñ zımıran kelisiminen şığu turalı şeşiminen qorqudıñ eş qajeti joq. Kerisinşe, Europa aumağında zımırandardı sınap, kelisimdi öreskel bwzıp otırğan Reseyden qorqu kerek. Aytar bolsam, sizderge zäytün jemisin äkelgen joqpın. Zäytün bwtağı bürkittiñ oñ tırnağında. Demek, basımdıqtıñ qay jaqqa tüsetinin añğaruğa boladı.

Resey prezidenti Donal'd Tramppen Parijde kezdesu turalı wsınıs bildirdi. Donal'd Tramp ta dialog qwruğa dayın ekendigin ayttı.

Donal'd Tramp, AQŞ prezidenti: – Qazirgi uaqıtta mwnday kelisimge otırmağan özge elder äskeri zımıran jüyesin jasaqtap, qalağanınşa qoldanıp otır. Sol sebepti Amerika men Resey arasındağı ekijaqtı kelisimde eş män qalğan joq. Şart jasamağan Qıtay, Soltüstik Koreya, Iran siyaqtı basqa da memleketter oyına kelgendi istep otır. Eger bwl kelisimge Qıtay da ense, jwmıstardıñ basım böligi yadrolıq kelisimge qayşı keler edi. Aldağı uaqıtta Resey prezidentimen kezdesip osı mäseleni talqılauımız mümkin. Meniñşe, kezdesu arqılı ortaq mämilege kele alamız.

Haral'd Kuyat, NATO äskeri komitetiniñ bwrınğı törağası: – Bwl jağday 1979 jılğı oqiğanı eske saldı. Kelisim joyılatın bolsa, orta qaşıqtıqtağı zımırandarğa arnalğan keñistik payda bolıp, Europanıñ qauipsizdigine qater tönui ıqtimal. Demek, europalıqtar kelisimdi saqtap qaluı tiis.

Yens Stoltenberg, NATO Bas hatşısı: – Resey zımıran kelisimindegi özine jüktelgen mindetterdi orındamay otır. Al AQŞ kerisinşe, kelisim negizinde jwmıs isteude. Biraq kelisim orındalu üşin bwl jetkiliksiz. NATO jaña qarulanu jarısı bolğanın qalamaydı. Al'yans müşeleri aldağı uaqıtta AQŞ-tıñ kelisimnen şığu şeşimin talqılaytın boladı.

 P.S: AQŞ-tıñ Resey Federaciyasımen tağı bir kelisimi bar. Oğan 2010 jılı Barak Obama men Dmitriy Medvedev qol qoyğan edi. Osı qwjatqa säykes, qos taraptıñ da yadrolıq qaru arsenalın qısqartuı közdelgen. Onıñ merzimi 2021 jılı ayaqtaladı. Sonımen, Qwrama Ştattarınıñ Reseymen ekijaqtı kelisimdi bwzuı qayta qarulanu bäsekesiniñ bwrınğıdan da quattıraq ekendigin bildirse kerek. Tramptıñ şeşimi sayasat üşin mañızdı kelisimniñ bası ğana. Sol sebepti qos tarapqa qatıstı mämileniñ bolaşağı turalı aytuğa erte.

"The Qazaq Times"