EU-Out-Lead

Zal'cburg, Austriya (Reuters agenttigi) – Europalıq Odaq köşbasşıları Brexit şeşimin talqılau maqsatında beysenbide kezdesu ötkizdi. Kezdesu barısında Odaq müşeleriniñ pikiri qarama-qayşı boldı. Bir köşbasşı «temir äyel» atanğan Tereza Meydiñ şeşimin qwptasa, ekinşi tarap Wlıbritaniyanıñ prem'er-ministri sayasi qısımnan qwtıluı üşin aldımen Irlandıq şekaradağı qauipsizdik üşin kepildik beru kerek deydi.

Sammittiñ ekinşi küninde Austriyağa kelgen Europalıq Odaqtıñ basşıları mamır ayında Soltüstik Irlandiyanıñ Britandıq provinciyası men Irlandiyadağı EO-ğa müşe memleketter arasındağı şekarağa qatıstı jospardı talqılağan. Eger London men Bryussel' Wlıbritaniya men Europalıq Odaq şekarasın saqtauğa arnalğan sauda paktisin dayındauda bir mämilege kele almasa, Brexit mäselesi kürdelenui mümkin. Sonday-aq EO Soltüstik Irlandiyağa ekonomikalıq qoldau körsetetin boladı.

Zal'cburgtegi sammitte Franciya prezidenti Emmanuel' Makron: «Bizde birıñğay narıqtıñ twtastığına jäne irlandıq şekarağa qatıstı öte ayqın maqsattar bar. Biz EO-dan şığu turalı kelisim şeñberinde Meydiñ mehanizmin qoldaymız jäne qaşan da Britandıq wsınısqa mwqtajbız», – dep mälimdedi.

Meydiñ wstanımımen kelispeytin qarsı top prem'erge senimsizdik bildiretin joldaudı dayındap qoyğan. VVS telearnası saraptamalıq habarlardıñ birinde Tereza Mey şeşiminiñ mülde sın kötermeytini aytıldı. Sol sebepti onıñ elu şaqtı äriptesi birlesip ministrler kabinetiniñ jetekşisin bilikten ketiru üşin «sayasi scenariy» qwrastırğan. Olardıñ oyınşa, Meydiñ «mağınasız mälimdemesi memleketti qwldıratadı».

«Bir oqpen eki qoyan...»

Wlıbritaniya men Europalıq Odaq Brexit boyınşa kelissözder arqılı ülken sayasi jetistikke qol jetkizu maqsatında köşbasşılar sammiti arqılı küş biriktirmek. Sammittegi memleketter üşin bolaşaqta şeşimin tabuı tiis bastı mäselelerdiñ biri – ekonomikalıq äriptestiktiñ nığayuı. Austriyadağı EO köşbasşılarınıñ beyresmi sammitinde jurnalisterge prem'er-ministr Tereza Mey: «Aldağı uaqıtta qosımşa sammit öte qajet. Sebebi, qazan ayında Europalıq Keñes yağni köşbasşılar sammiti ötedi. Osı mümkindik arqılı EO-dan şığu turalı kelisimdi progressivti türde ayaqtauımız kerek», – dedi.

Särsenbi küni keşke köşbasşılardıñ ekinşi basqosuı kezinde «bastı opponent» Tereza Mey öziniñ äriptesterine Soltüstik Irlandiyanıñ märtebesine tikeley qatıstı qosımşa wsınıstar engizip, Brexit şeşimin de talqılap, eki isti bir mezette jüzege asırmaq niette ekendigin aytqan.

PLYURALIZM: «Mey aytqanınan qaytpaydı!»

Britaniya üşin daulı mäselege aynalğan Brexit jaylı pikirler ekige bölindi. Osı rette Austriyadağı beyresmi sammittegi köşbasşılardıñ Brexit taqırıbına qatıstı pikirlerin nazarlarıñızğa wsınğandı jön kördik.

Franciya prezidenti Emmanuel' MAKRON: «Birinşiden, men Irlandiya ükimetine baylanıstı jospar qwrğan adamdardıñ qatarında emespin. Biraq, bizde birıñğay narıqtıñ twtastığına jäne irlandiyalıq şekarağa qatıstı öte ayqın qağidattar bar. Ol naurız ayında iske astı jäne 27 müşeniñ qoldauımen maqwldandı. Osılayşa, biz wjımdıq ortaqtastıq tabuımız kerek dep esepteymin. Sonımen qatar, Wlıbritaniyanıñ Odaq qwramınan şığu turalı kelisim şeñberinde osı baylanıstı saqtap qalu turalı wsınıs tastadıq. Men eşqaşan qwytırqı ister men alıpsatarlıqtı qoldamaymın. Mağan şındıqpen jwmıs isteu jetkilikti.»

Irlandiya prem'er-ministri Leo VARADKAR: «Bügin tañerteñ Tereza Meymen jäne onıñ komandasımen qazan ayında, sodan keyin qaraşada tağı bir sammit ötkizu turalı şeşimge keldik. Irlandiya – eş mämilesiz «sayasi scenariyden» qwtılğısı keletin el. YAğni biz dau tudırmay şekara mäselesin retke keltiruimiz qajet. Osı maqsatta dayındalıp jatırmız.»

Europalıq komissiyanıñ törağası Jan-Klod YUNKER: «Bwl mämile, ärine, üş elementti qamtidı. Sondıqtan Wlıbritaniyanıñ ötpeli kezeñnen ketetinine qatıstı kelisimder Irlandiya aralında qatañ şekara bolmaytınına kepildik berui qajet. Kelisim jay ğana köz jwmıp qaraytın dünie emes, bwl – jaña qarım-qatınastardıñ keleşegin bayandaytın birlesken sayasi deklaraciya.»

Lyuksemburg prem'er-ministri Ksav'er BETTEL': «Meydiñ şeşimi qwptarlıq. Äli de keybir kürdeli sätter boluı mümkin. Biraq, qanday da bir kelisimge kele alatınımızğa tolıq senimdimin.»

Austriya kancleri Sebast'yan KURC: «Özderiñiz bilesizder, atalğan taqırıptı retke keltiru üşin birneşe täsilderdi qarastıruğa äbden boladı. Biraq qadam oñ boluı üşin eki tarap tez qimıldap, naqtı, jüyeli şeşim şığaruı tiis. Sol kezde ğana aytarlıqtay nätijelerge qol jetkizetin boladı. Sebebi, bwl – birjaqtı emes, ekijaqtı kelisim.»

"The Qazaq Times"