Jaqında AQŞ prezidenti Donal'd Tramptıñ Reuter agenttigine bergen  swhbatı jariyalandı. Swhbatta älemdik sayasi jäne ekonomikalıq mäseleler turalı äñgime örbidi. Tramp dollar bağamınıñ erteñine de jete toqtalıp ötti. Endigi kezekte swhbattağı negizgi jauaptardı oqırmandar nazarına wsınudı jön kördik.

Türkiya. «Qazirgi tañda bwl memlekettiñ äreketi men üşin öte ayanıştı. Olar dollarğa qarsılıq bildiruimen qatar, Amerika elşisi Bransondı qamauğa alu arqılı öreskel qatelikke boy aldırdı. Endi şeginuge jol joq. Qanday jağday bolmasın, Branson bizdiñ nağız patriotımız bop qala bermek. Türkiyanıñ ekonomikalıq jağdayına keletin bolsaq, meni eşteñe alañdatpaydı, äri mağan qatısı joq! Al sankciya mäselesi jaylı naqtı pikir bildirmeymin. Men Türkiyanı jaqsı köremin. Mağan ondağı qarapayım halıq wnaydı. Özderiñiz biletindey, Türkiya prezidentimen jaqsı sayasi qarım-qatınasta boldıq. Biraq, bwl degen birjaqtı kelissözdiñ bolatının bildirmeydi».

Biıl türik lirası 38%-ğa qwnsızdanğan. Oğan Ankaradağı AQŞ elşiligin atqılau jäne S&P Global, Moody’s Türkiyanıñ wzaqmerzimdi reytingisin tömendetui türtki bolğan. Türkiyadağı inflyaciyanıñ ondağan payızğa jetui ekonomikalıq damudı tejeydi. Jaqında Katar men Türkiyanıñ özara valyuta ayırbastau turalı ekijaqtı kelisiminen soñ türik ortalıq bankine 15 mlrd dollar köleminde investiciya qwyıladı. Bwl Erdoğan üşin jağımdı jañalıq bolsa da, dollar bağamınıñ jan-jaqtan qıspaqqa aluı quanıştı wzaqqa sozbaydı.

Qıtay. «Sauda soğısı men qarama-qayşılıqtarda uaqıtşa jağdaylar bolmaydı. Meniñ wğımımda qısqalıq joq. Tek şeksizdik bar. 11 qaraşada Qıtay törağasımen kezdesuden de eşteñe kütpeymin. Ol oğan äli dayın emes dep oylaymın. Qazir Qıtaydağı jağdayğa baylanıstı Oñtüstik Koreya kömek körsetedi degen sıbıs bar. Alayda, olardıñ qamqorlığı künnen-künge azayadı. Saudanıñ qwldırauına baylanıstı. Qalğanın uaqıt körsete jatar».

Tayau Şığıs. «Men ünemi Auğanstan men Tayau Şığıstağı jağdaylardı baqılap otıramın. Biz Tayau Şığısqa eşqaşan attap baspauımız qajet edi. Amerika tarihındağı eñ bastı qatelik te osı. Erik Pransqa keler bolsam, men onıñ birde-bir josparın talqılamaymın».

Soltüstik Koreya. «Men Kimdi 3 ay bwrın kezdestirdim. Kimmen öte jaqsı «himiyalıq» baylanısımız bar. Putinmen de däl solay. Aramızda himiyalıq reakciya jıldam jüredi. Oñtüstik pen Soltüstik Koreya basşıları 30 jıl boyı ter tökkende,men yadorlıq jarılıstardı dereu toqtattım. Rezonans tudı. Japoniya äli de tañqaluda. Ne boluı qajet? Onı köre jatarmız».

Resey . «Eki el bir-birimizge keremet qoldau tanıta alamız. Mümkindik köp. Resey prezidentimen ötken Hel'sinkidegi jabıq kezdesude Süriyadağı jağday, Reseydiñ Qırımdı anneksiyalap aluı jäne Izrail'diñ qauipsizdigi jaylı aytıldı. Sankciya turalı söz bolğan joq. Resey AQŞ-tıñ müddesi üşin Ukraina men Süriyada keri şeginui tiis. Sankciya saludı doğaru üşin bastı şart ta osı. Olay etpese, ğalamdıq negizdegi mäselelerdiñ artpasına kim kepil?!».

Esteriñizge sala keteyik, AQŞ-tağı prezident saylauına Reseydiñ aralasqanı üşin Kongreske jaña zañ jobası engizilgen bolatın. Qwjatta Reseydiñ «Sberbank», «Gazprombank», VTB, «Vneşekonombank» sındı iri bankteriniñ jwmıs isteuine tıyım salu qarastırılğan. Jaña zañ Reseydiñ derbes qarızına baylanıstı tranzakciyağa şekteu qoyudı maqsat etedi. 2014 jılı Reseydiñ Ukraina şığısına jasağan agressiyası men Qırımdı anneksiyalağanı üşin Vaşington Mäskeuge sankciya saldı. Sodan beri eki derjava arasındağı kikiljiñniñ saldarı AQŞ salğan sansız sankciyalarğa wlasıp keledi.

P.S: Amerika – köjegin arbağan ajdaha sındı älsizderge küş körsete aladı. «Mendik egosı» joğarı Donal'd Tramp kün tärtibinde twrğan dollar bağamı jaylı saualğa: «Meniñşe, Qıtay öz qarjısın manipulyaciya retinde paydalanıp otır. Euro da däl solay. Aldağı uaqıtta euronı basıp ozamız. Qanday jağday bolsa da, men jeñiske jetemin!» – dep jauap berdi. Demek, köptegen halıq üşin fobiyağa aynalğan dollar bağamı äli de köteriledi degen söz. Jasıl qağaz bağasınıñ artuı birşama memleketterdiñ qarjılıq, ekonomikalıq jağdayına sözsiz ıqpal etedi. Onıñ işinde Qazaqstan da bar.

"The Qazaq Times"