AQŞ Qorğanıs ministri Qıtay saparın bastadı. Foto: VOA.

AQŞ qorğanıs ministri Jeyms Mettis 26 mausım küni Qıtayğa resmi saparmen bardı. Pentagon basşısınıñ bwl retki saparı AQŞ pen Qıtay arasındağı şielenistiñ uşığıp twrğan kezine tura keldi. Aytalıq, osığan deyin eki el arasında sauda-ekonomika, Tayuan (Tayvan') jäne Oñtüstik Qıtay teñizi mäselelerinde  qayşılıqtar şırqau şıñında twrğan bolatın.

Mettis Qıtay saparınıñ aldında mälimdeme jasap, kezekti saparda Beyjiñmen dialog ornatqısı keletinin, Qıtay ükimetiniñ lauazımdı twlğalarımen kezdesip, barınşa pikirlerine qwlaq türetinin, Beyjiñ biligimen «aşıq strategiyalıq dialogqa» qol jetkizuge tırısatının aytqan.

Bıltır küzde Tramp ükimeti jariyalağan «Wlttıq qauipsizdik strategiyası» jäne «Wlttıq qorğanıs qauipsizdigi strategiyası» boyınşa, Qıtay Qwrama Ştattıñ negizgi strategiyalıq qarsılası retinde qarastırılğan bolatın. Mettiste bwl ret Qıtayğa resmi saparmen keluiniñ bastı sebebi osı ekenin aşıq aytqan. Ol Qıtay tarabınıñ osı strategiyalıq baylanısqa qanday közqarasta ekenin biludi maqsat etken.

Mausımnıñ bas şeninde Singapurda ötken Aziya elderi qorğanıs ökilderiniñ forumında Mettis, Qıtaydı «Qorqıtu, ürkitu, mäjbürleu» äreketterimen, Oñtüstik Qıtay teñizinde «militarizaciya» jasap otır dep ayıptağan. Äri, AQŞ tarabı Qıtaydıñ atalğan teñizindegi äskeri äreketterine qarsı şaralar qabıldaytının eskertken.

Pentagon basşısınıñ Qıtay saparı turalı sarapşılardıñ pikirine jüginsek, olar Mettis bwl saparda «jwmsaq poziciya» wstanadı, bwl AQŞ-tıñ Soltüstik Koreya mäselesi boyınşa Qıtaydıñ kömegin alğısı keletinin bildiredi dep qaraydı.

AQŞ-tıñ Rand Corporation korporaciyası Halıqaralıq qorğanıs mäseleleri jönindegi ağa ğılımi qızmetker Timoti Hit (Timothy Heath) VOA News-ke bergen swhbatında, Mettistik bwl saparı tikeley AQŞ-Soltüstik Koreya qatınası üşin ekenin aytadı. Ol sözinde: «Prezident Tramp Soltüstik Koreya mäselesinde tım ülken sayasi wpay jinadı. Ol Soltüstik Koreyamen «YAdrolıq qarusızdanu kelisimine» qol jetkizuge tırısadı. Sondıqtan, Mettistik bwl saparınıñ bastı maqsatı – Qıtay-KHDR qatınasına ükimet qaldırmau. Ol Beyjiñde eñ salmaqtı taqırıptardı aşıq talqığa salıp, daudı jañartıp otıratın boladı», – dedi.

Bwdan özge birqatar sarapşılardıñ pikirin qorıtındılaytın bolsaq, Mettis şınında AQŞ-Qıtay qayşılığın jeñildetudi közdegen. Eki el arasındağı qayşılıqtıñ auqımdılığın eskersek, Mettis saparı bwl şielenisti sälde bolsa jeñildetui mümkin.

Mettis saparınan bir kün bwrın Qıtay Qorğanıs ministrliginiñ ökili mälimdeme jasap, Qıtay qarulı küşteriniñ basşıları Matispen kezdesip, eki eldiñ jäne eki el qarulı küşteriniñ qarım-qatınastarın, ortaq müddelerin talqılaytının aytqan. Ol jäne Qıtay ükimetiniñ AQŞ-pen äskeri saladağı ıntımaqtastıqtı damıtuğa barınşa män berip otırğanın aytqan.

“The Qazaq Times”