Foto: Centre1.com

Özbekstan prezidenti Şavkat Mirzieevtiñ prezident bolıp saylanğanına bügin bir jıl boldı. Ol 2016 jıldıñ 4 jeltoqsanında ötken prezident saylauında 88,61 payız dauıs jinap, Islam Kärimovtıñ ornın basqan. Bir jıldıq prezidenttik qızmetinde Şavkat Mirzieev ne tındırdı?

Islam Kärimovtıñ kezinde 13 jıl prem'er-ministr bolğan Şavkat Mirzieev bilik basına kele salısımen kadr mäselesimen aynalıstı. Ol 26 jıl boyı audan äkimdiginen bastap, ministrlikterge deyingi aralıqtağı kreslolarğa jayğasqan Kärimovtıñ eski komandasın 35-40 jastağı jas buınğa almastırdı. «2017-2021 jıldar aralığındağı Özbekstannıñ damu strategiyası» bağdarlamasın qabıldadı. El ükimetine 2025 jılı «Doing Business» älemdik reytinginde üzdik jiırmağa kiruge tapsırma berdi. Osı maqsatqa jetu üşin jeke käsipkerler üstinen apta sayın tekseru jürgizuge tıyım saldı jäne wlttıq valyuta sumdı konvertaciyaladı. 90-jıldardıñ ortasınan beri Özbekstanda valyuta ayırbastau mümkin emes bolatın. Qarapayım halıq valyuta ayırbastau üşin «qara narıq» qızmetine jüginuge mäjbür bolğan. Valyuta konvertaciyasınan keyin, özbek halqı zañ şeñberinde ayırbastau punkterinen qalağandarınşa valyuta ayırbastauğa mümkindik aldı. Biraq konvertaciya saldarınan sum eki ret deval'vaciyağa wşırap, elde azıq-tülik bağası qımbattadı. Osıdan keyin Täuelsiz Özbekstan tarihında twñğış ret eldiñ altın valyuta qorında qanşa qarjı bar ekendigi jariya etildi. Özbek halqı valyuta qorında 26 milliard dollar qarjı bar ekenin bildi.

Endi Özbekstannıñ qazirgi sırtqı sayasatına kelsek. Bwl arada Şavkat Mirzieevtıñ qısqa uaqıtta 26 jılda bolmağan  jetistikke qol jetkizgenin bayqaymız. Ol soñğı bir jılda Qırğızstanmen aradağı şekaranıñ 85 payızın delimitaciyalap, Qazaqstanmen jaqsı qarım-qatınas ornatıp, jaña şekara beketin aştı. Türkimenstanmen aradağı twralap qalğan temir jol men tas joldı qayta jandandırdı. Älemdik derjavalarmen qarım-qatınas tepe-teñdigin saqtap twru maqsatında Qıtay, Resey, AQŞ elderiniñ üşeuine de resmi is-saparmen bardı. Bwğan qosa Türkiyamen qarım-qatınastı qayta jandandırıp, arağa 20 jıl salıp Ankarağa at basın bwrdı. Bwdan bölek ol AQŞ-qa jasağan is-saparında terrorizm mäselesi boyınşa mälimdeme jasadı. N'yu-York qalasında ötken BWW-nıñ Bas Assambleyasınıñ 72 sessiyasında söylegen sözinde: «Terrorizm oşaqtarın küşpen basu eşqanday nätije bergen joq. Endigi kezekte Özbekstan biligi terrorizmniñ aldın alu üşin adamdardıñ sanası üşin küres jürgizetin boladı. Ol üşin Özbekstanda islam instituttarın aşudı josparlap otırmız»  - dedi. Mirzieev osı mälimdemesi arqılı wzaq jıldardan beri resmi Taşkentti sınap kelgen batıs elderine öziniñ bilik basına keluimen Özbekstanda adam qwqığı tiisti deñgeyde qorğalatının meñzedi. Atalmış mälimdemeden keyin Özbekstan «Human Rights Watch» halıqaralıq adam qwqığın qorğau wyımımen qayta jwmıs istey bastadı. Al Birikken Wlttar Wyımınıñ din bostandığı jönindegi arnayı ökili Ahmad Şahid alğaş ret «Jaslıq» türmesine bardı. Onda ol dini ekstremizm babı boyınşa sottalğan 700-ge juıq adamnıñ hal-jağdayımen tanıstı. Bir sözben aytqanda Mirzieev Özbekstanğa investiciya tartu üşin batıs elderi qoyğan barlıq talaptardı orındauğa dayın ekendigin añğarttı.

Qorıta kelgende Şavkat Mirzieev bilik basına kelgen bir jılda köptegen jwmıstar atqardı. Qazirgi tañda onıñ jürgizip otırğan sayasatı Özbekstan halqınıñ 90 payızdan astamı qoldaydı. «Ijtimoiy fikr» äleumettik zertteuler ortalığınıñ jürgizgen saualnaması boyınşa, Özbekstan halqınıñ 93,1 payızı Mirzieev biligine senedi. Al 90,2 payızı Mirzieev jürgizip otırğan sayasat el halqınıñ ümitin aqtadı dep esepteydi. Biraq şeteldik sarapşılardıñ oyınşa, Özbekstan halqına quanuğa äli erte. Sebebi Islam Kärimov qwrıp ketken sayasi jüyeni özgertu üşin Mirzieev biligine äli talay reformalar jasau kerek. Al ol reformalardıñ qanday qiındıqpen keletinin qazirdiñ özinde el halqı sezinip jatır.

“The Qazaq Times”