Aziya halıq sanı eñ köp sanalatın qwrlıq. Älemde halıq sanı milliardtan asatın Qıtay men Ündistan elderi de osı Aziya qwrlığında. Qıtay men Ündistandı tau basına twnğan alıp köl dep elestetuge boladı. Eger bwl köldiñ erneui ağıtılar bolsa, bwl Aziyağa ğana emes, twtas älemge ülken tolqu bolatını anıq. Soñğı jıldarda elimizdiñ aqparat qwraldarı körşiles Qıtay qoğamına köptep nazar audarıp keldi. Ondağı äleumettik, ekonomikalıq problemalardıñ elimizge tigizui mümkin äserleri turalı barınşa taldaular jasap otırdı. Alayda, biz Qıtaymen salmağı birdey bolğan ündi jwrtın da nazardan tıs qaldırmauğa tiispiz.
Halıq sanı 1,3 mlrd-tan asatın Ündistannıñ äleumettik jağdayı tım tömen. Ükimetteri jaqında ğana aşarşılıqqa qarsı memlekettik bağdarlama qabıldadı. Tipti älemniñ san türli mädenieti men örkenieti, tili men dini, wltı men näsilderi toptasqan osı elde bügingi künniñ özinde 300 millionnan astam adam elektr jarığınsız kün keşip otır. Bwl mäseleni şeşu üşin, qırküyek ayında eldiñ prem'er-ministri Narendra Modi qwnı 16,6 mlrd AQŞ dollarına bağalanğan bağdarlamanı qabıldağanın jariyaladı. Sol arqılı 300 mln adamdı XXI ğasırda ğana elektr jarığına jetkizuge tırısatın boldı.
Ündistan ükimetiniñ saraptau organdarı körsetken mälimetke jüginsek, 304 mln adam jarıqsız ömir sürip keledi. Bwl el halıq sanınıñ 23 payızın, al älemdegi elektr quatı jetkizilmegen halıqtıñ 25 payızın wstaydı. Bwnıñ basım köbi auıldı jerlerde. Atalğan elde jarıq jetkizilmegen 18 mıñ 452 auıl bar. Tipti Ündistanda jarıqsız şağın qalalarda bar ekeni mälim bolıp otır.
Bwlar Ündistandağı äleumettik mäselelerdiñ tek bir ğana jağı. Eger Ündistannıñ äleumettik problemalarınıñ eñ bastı degenderin sanasaq ta onnan asıp jığıladı. Sonıñ biri wqsamağan wlttar men mädenietter, dinder arasındağı tartıstıñ küşeyui. Bwl mäsele Ündistanda orta ğasırdan beri bar. Şıñğıs qağan, Ämir Temir, Babır zamandarınan bastap orta Aziyadan odan bwrın soñdı Ündistanğa şapqınşılıqpen barğan barlıq elder sol mekende türli mädenietter men wlttardı, 1000-nan asa tildi qalıptastırdı. Bwlarğa keyingi Angliya otarlauın qosıñız. Statistikalıq mälimetterdiñ körsetkenindey, Ündistanda dinge senbeytinderdiñ sanı 1 payızğa da jetpeydi.
Ündistannıñ mol halıq sanı bola twra ondağı jwmısqa jaramdı eñbek küşi Qıtaydıñ jartısına tura keledi. Aytalıq osıdan on jıl bwrınğı sanaqqa üñiler bolsaq, Qıtayda 770 mln adam jaramdı eñbek küşi bolıp eseptelse, sol uaqıtta Ündistanda bwl körsetkiş 410 mln adamdı qwrağan.
Ündistanda auıl şaruaşılıq tolıqtay damıp ketpegen. Sonıñ saldarınan eldegi azıq-tülik qauipsizdik mäselesi jıl sayın ükimettiñ bastı şeşuge tiisti mäselesine aynalıp keledi. Bwğan qosa eldegi 270 mln adam induizm äserinen mal etin twtınbaydı. Auıl şaruaşılıq daqıldarın öndiru köp halıqtı tolıq qamdap kete almauına bir sebep osı.
Ündistan jeriniñ geografiyalıq ornalasuı da kün ötken sayın eldegi halıqqa tiimsiz bolıp baradı. Aytalıq, Ündistan 2050 jıldarğa barğanda adam tirşilik etuine üylesimsiz bola bastaydı. Eldiñ tek soltüstik öñirlerinde ğana tört mausımğa anıq bölinedi. Oñtüstigi tropikalıq beldeuge jaqın bolğandıqtan, dımqıl-ıstıq aua ağıstarına köbirek şarpıladı. Tipti BWW taratqan mälimette Jer şarı klimatınıñ jılınuı eñ aldımen Oñtüstik Aziyadan bastap keri äserin körsetetini aytılğan. Bwl ğasırımızdıñ soñında Ündistan topırağında adam ömir süruine mümkin bolmaytının bildiredi.
Qaptağan qalıñ problemalardıñ biri - el territoriyasınıñ tarlığı. Milliardtan asa halıq jasap otırğan Ündistan territoriyası 3 mln 287 mıñ 500 şarşı şaqırım. Eger talastağı Kaşmir aymağın qospağanda Qazaqstan territoriyasınan säl-aq asadı. Mine osı atalğan jäne atalmay qalğan türli mäseleler ündi halqınıñ «Wlı qonıs audaruın» tuındatuı ğajap emes. Al Qıtay men Ündistanğa birşama jaqın, onıñ üstine halıq sanı sirek ornalasqan Ortalıq Aziya, sonıñ işinde Qazaqstan bwl elderdegi halıqtar üşin keñ öristey körineri aydan anıq. Alıs-jaqın qwrılıqtardağı elderdiñ işki mäselelerine zer sala qarap, saq jüru mäñgilik eldiñ kün tärtibinen qalmauğa tiis.
Kiberşabuılğa wşırağan BAQ ökilderi qwqıq qorğau organdarına arız tüsirdi
Ortalıq Aziya: tarihi, sayasi jäne ekonomikalıq müddeler ayasında
Qırğızstanda täuelsiz Kloop basılımınıñ qırğız tilindegi saytı bwğattaldı
Reseydiñ Doneck oblısı Konstantinovka qalasındağı bazarğa şabuılınan 16 adam qaza taptı
Sadır Japarov Istıqköldegi tört pansionattı Özbekstanğa beru sebebin tüsindirdi
Pigojinniñ «Vagner» tobı Mäskeu tübine kelip şeginip ketti
