فوتو: راديو ازاتتىك

جاقىندا اقمولا وبلىسىنىڭ اسكەري سوتى قر ۇقك-ءنىڭ ەكس-باسشىسى نارتاي دۇتباەۆتى مەملەكەت قۇپياسىن جاريالادى جانە قىزمەتىن اسىرا پايدالاندى دەگەن ايىپتار بويىنشا كىنالى دەپ تانىپ، جەتى جىل التى ايعا باس بوستاندىعىنان ايىرعان بولاتىن. وسىعان بايلانىستى ءبىز نارتاي دۇتباەۆتىڭ ىسىنە قاتىستى تۋىنداعان بىرنەشە سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورۋدى ءجون كوردىك.

نارتاي دۇتباەۆتىڭ جەتى جىل التى ايعا سوتتالعانى جايىنداعى اقپارات قىركۇيەكتىڭ 11-ءى كۇنى قر اسكەري سوتىنىڭ رەسمي سايتىندا جاريالاندى. قازاقستان مەن شەتەلدىك باق وكىلدەرىن نازارىن وزىنە اۋدارتقان بۇل ءىس بويىنشا، نارتاي دۇتبەۆتان بولەك، ونىڭ تۋىستارى نۇرلان حاسەنوۆ پەن ەرلان نۇرتاەۆتىڭ ۇستىنەن دە قىلمىستىق ءىس قوزعالعانى بەلگىلى. قر اسكەري سوتىنىڭ رەسمي سايتى جاريالاعان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، ۇستالعانعا دەيىن يتالياداعى قازاقستان ەلشىلىگىندە قىزمەت ىستەپ كەلگەن نۇرلان حاسەنوۆ 5 جىلعا، ال ەرلان نۇرتاەۆ ءۇش جىلعا باس بوستاندىعىنان ايرىلعان. ولاردىڭ ۇستىنەن دە دۇتباەۆقا تاعىلعان ايىپتار بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالعان.

بىراق ءبىز بۇگىن دۇتباەۆتىڭ تۋىستارى جايىندا ەمەس ءوزى جايىندا ءسوز قوزعايتىن بولامىز. بۇگىندە نارتاي دۇتباەۆ ءىسىنىڭ جابىق جاعدايدا وتۋىنە بايلانىستى تولىققاندى اقپاراتتىڭ بولماۋىنان ەل ىشىندە ءار ءتۇرلى پىكىرلەر قالىپتاسقان. سولاردىڭ ءبىرى «بۇل وقيعاعا اتى شۋلى ءابىلازوۆتىڭ قاتىسى بار» دەگەن پىكىر. كوپشىلىك جۇرتتىڭ ايتۋىنشا، نارتاي دۇتباەۆتىڭ 2003 جىلى مۇحتار ءابىليازوۆتىڭ تۇرمەدەن بوساپ شىعۋىنا قاتىسى بولعان. تىكەلەي دۇتباەۆتىڭ ارالاسۋىمەن ءابىلازوۆ «ەندى ساياساتپەن اينالىسپايمىن» دەگەن ۋادە بەرۋ ارقىلى تۇرمەدەن بوساپ شىققان. ونىڭ ۇستىنە دۇتباەۆ ۇقك باسشىسى بولىپ تۇرعاندا ءابىلازوۆ قارجىلاندىراتىن باق بەتتەرىندە كوپشىلىكتىڭ قولى جەتە بەرمەيتىن قۇپيا ماتەريالدار ءجيى جاريالاناتىن بولعان. بىراق كوپشىلىكتىڭ مۇنداي پىش-پىش اڭگىمەسىنە فرانتسيادا قۋعىندا جۇرگەن مۇحتار ءابىلازوۆتىڭ ءوزى Facebook پاراقشاسىندا: «مەن ۇقك تاراپىنان قىسىم كورگەن بارلىق جاندارعا مەنى كىنالاپ كۋالىك ەتۋدى سۇرايمىن. وسى ارقىلى ولار ءوزىنىڭ نەمەسە تۋىستارىنىڭ ءومىرىن امان ساقتاپ قالاتىن بولسا، وندا مەنى ايىپتاۋعا رۇقسات. ءبارىبىر قازاقستاندا ماعان تاعىلعان بۇنداي ايىپتار دا، سوت شەشىمدەرى دە باتىستا قابىلدانبايدى» - دەپ جاۋاپ بەرگەن.  مۇحتار ءابىلازوۆ وسىنداي پىكىر ءبىلدىردى ەكەن دەپ قازاق قوعامىندا تۋىنداعان بۇل ويدى جوققا شىعارىپ تاستاۋعا بولماس، ارينە. بىراق دۇتباەۆ ءىسىنىڭ كۇماندى تۇستارى كوپ بولعاندىقتان سەنىمسىز بولسا دا ءابىلازوۆتىڭ بۇل پىكىرىمەن دە ساناسۋعا تۋرا كەلەدى.

ال بۇل ىسكە بايلانىستى تۋىنداعان ەكىنشى ءبىر پىكىر - ول دۇتباەۆتىڭ سوتتالۋىنا بيلىك باسىنداعى كلانداردىڭ قاتىسىنىڭ بولۋى. بۇل پىكىرگە سۇيەنەتىن بولساق، دۇتباەۆتىڭ كوپ ءبىلۋى سالدارىنان تەمىر توردىڭ ار جاعىنان بىراق شىققانىن اڭعارۋعا بولادى. ولاي دەيتىن سەبەبىمىز، نارتاي دۇتباەۆ 2001-2006 جىلدارى ارالىعىندا ۇقك باسشىسى بولىپ تۇرعاندا وپپوزيتسيالىق ساياساتكەرلەر التىنبەك سارسەنبەۆ پەن زامانبەك نۇرقادىلوۆ ولتىرىلگەن ەدى. ەگەر دە وسى پىكىر شىندىققا اينالاتىن بولسا، وندا التىنبەك سارسەنباەۆتى «ارىستان» ارنايى جاساعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى اتىپ ولتىرگەندە وتستاۆكاعا كەتۋمەن قۇتىلعان نارتاي دۇتباەۆتى ساياسي قارسىلاستارى ون جىلدان كەيىن ساياسي ارەنادان ماڭگىلىككە وتستاۆكاعا جىبەردى دەگەن ءسوز.

قورىتا كەلگەندە قازىرگى قازاقستان بيلىگىندە بولىپ جاتقان جاعدايلارعا قاراپ، بۇگىن بوستاندىقتا جۇرگەن ادامنىڭ ەرتەڭ 10-15 جىل بۇرىن بولعان وقيعالار ءۇشىن تەمىر توردىڭ ار جاعىنان بىراق شىعۋى ابدەن مۇمكىن ەكەندىنە كوز جەتكىزۋگە بولادى. جالپى وتپەلى كەزەڭدە تۇرعان ەلدەگى كلانارالىق تارتىستار كىمدى بولسادا ايامايتىنى بەلگىلى. ونى وزگە ەلدىڭ تاريحىنان دا، ءوز ەلىمىزدىڭ تاريحىنان دا جاقسى بىلەمىز. بيلىككە تالاس قۇرباندىقسىز بولمايتىنىن ەسكەرسەك، وندا ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلعان قازاقستاننىڭ وتپەلى كەزەڭىندە دۇتباەۆ سىندى ءالى تالاي ادامنىڭ ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعالۋى مۇمكىن.

“The Qazaq Times”