سوڭعى ۋاقىتتا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى بەتتەرىندە قىتايداعى قازاقتاردىڭ قۋدالانىپ، قىسىم كورىپ جاتقانى جايىندا ءجيى-ءجيى جازىلىپ، ايتىلىپ ءجۇر. ءتىپتى بيىل استانادا وتكەن دۇنيەجۇزى قازاقتارى قۇرىلتايىندا دا وسى ماسەلە كوتەرىلدى. قىتاي قازاقتارىنىڭ قىسىم كورىپ جاتقاندىعىن گەرمانيادان كەلگەن ءومىرحان التىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا جەتكىزدى.  پرەزيدەنت بۇل جايىندا ءبىرىنشى رەت ەستىپ تۇرعانىن ايتىپ، الداعى ۋاقىتتا بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ءتيىستى ورىندارعا تاپسىرما بەرەتىندىگىندە مالىمدەگەن ەدى. بۇل اڭگىمەنىڭ ايتىلعانىنا دا 20 كۇن ءوتتى. بىراق بيلىك تاراپىنان ساۋساعىن قيمىلداتقان ءتىرى جان جوق. بارلىعى ءۇنسىز، بارلىعىندا دا ءولى تىنىشتىق.

وسى ۋاقىت ارالىعىندا قىتايدا 200 قازاققا "رەسمي بەيجىڭ بيلىگىن سىنادى"دەگەن جەلەۋمەن ىزدەۋ جاريالاندى. قازاقستان ازاماتتىعىن العان ادامداردىڭ قۇجاتتارى تارتىپ الىنىپ، ولاردىڭ ەكى ەل اراسىندا ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋىنا ءتۇرلى كەدەرگىلەر جاسالدى. مىسالعا التاي ايماعىندا ماناپحان ەسىمدى ازامات قازاقستاننان قۇران كارىم كىتابىن الىپ بارعانى ءۇشىن ەركەش جانە بەكىش ەسىمدى ەكى ۇلىمەن بىرگە "وزگە ءدىن اعىمدارىن ناسيحاتتادى" دەگەن ايىپپەن 7 جىلعا سوتتالدى.تارباعاتاي ايماعىندا قىتايداعى قازاقتاردى قازاقستانعا كوشۋگە ۇگىتتەگەنى ءۇشىن اسحات ەسىمدى ازامات 10 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ال موري اۋدانىنىڭ باس يمامى اكىميات ەسىمدى ازامات جازىقسىزدان-جازىقسىز قاماۋعا الىنىپ، قىتاي تۇرمەسىندە كوز جۇمدى. بۇل ارينەابىزگە جەتكەن اقپاراتتىڭ ءبىر بولىگى عانا. ال ءبىز ەستىمەگەن قىتايداعى قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان زورلىق-زومبىلىقتار قانشاما؟!

قىتايداعى قازاق قانداستارىمىز اي مەن كۇننىڭ امانىندا وسىلاي ءبىرى ازاماتتارىنان ايىرىلىپ، ءبىرى تۇرمەگە قامالىپ جاتقاندا قازاقستان بيلىگىنىڭ ءۇنسىز وتىرا بەرۋىنىڭ سىرى نە دە؟ الدە كۇللى قازاق جۇرتى ەستىپ، ءبىلىپ وتىرعان قارالى حاباردان اقوردا حابارسىز با؟ جاي ۋاقىتتا ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن بۇلجىتپاي ورىندايتىن سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قايرات ءابدىراحمانوۆ بۇل ىسكە نەگە قول قۋسىرىپ قاراپ وتىر؟ نەگە قىتاي ەلىنە رەسمي حات جولداپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن انىقتاۋدىڭ ورنىنا جۇمعان اۋىزدارىن اشپاي وتىر؟

وتكەن ايدا استانادا دۇنيەجۇزى قازاقتارى قۇرىلتايىندا ەلباسىنىڭ ايتقان ءسوزىن بىلاي قويعاندا، دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ جاڭا باسشىلىعى نەگە ءتيىستى ورىندارعا بارىپ، سىرتتاعى قازاقتاردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ كەرەكتىگى جايىندا تالاپ-تىلەكتەرىن ايتپاي قاۋىمداستىق قابىرعاسىنا قامالىپ وتىر؟ الدە جاڭا باسشىلىق تا الدىڭعى باسشى تالعات ماماشەۆ سەكىلدى «ورالمانداردى ۇرماۋدان» باسى اۋىرىپ جۇرمە؟!. ايتپەسە ادام ءولىمى بولعانعا دەيىن ءۇنسىز وتىرعان قاۋىمداستىقتىڭ ءتورت قابىرعاعا قاراپ وتىرا بەرەتىندەي نە باستارىنا كۇن تۋدى؟! كوپىرىپ كوپ ايتاتىن تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان ولارعا جۇمىس ىستەۋگە نە كەدەرگى؟! اينالىپ كەلگەندە بۇل ماسەلە شىر-پىر بولىپ جۇرگەن ءبىردى-ەكىلى قازاق ءتىلدى باق وكىلدەرىنىڭ اينالىساتىن دۇنيەسى ەمەس، تىكەلەي دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ اتقاراتىن مىندەتى ەكەندىگىن ايتىپ  تۇسىندىرەتىن ءتىرى پەندە بار ما سول قاۋىمداستىق ىشىندە؟!

ەگەرسول ءتىرى جاندار قاۋىمداستىق ىشىندە بار بولسا، وسى 20 كۇن ىشىندە ءتيىستى ادامدار وزىنە مىندەتتەلگەن جۇمىستى دۇرىستاپ اتقارعان بولسا، وندا بۇل ماسەلە ادام شىعىنىنا دەيىن بارماس ەدى.

ەندى كەتكەن كەمشىلىكتى تۇزەتىپ، ورىن العان ولقىلىقتىڭ ورىنىن كىم تولتىرادى؟ بۇل ارينە ۇلكەن سۇراق. جالپى قازاقستان مەملەكەتى سىرتتاعى قازاقتاردى ەلگە اكەلۋگە، ولاردىڭ مۇددەسىن الەمنىڭ قاي تۇكپىرىندە جۇرسە دە قورعاۋعا قۇلىقتى بولسا، وندا دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنان باستاپ، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە دەيىن بىرىگىپ قويان-قولتىق جۇمىس جاساۋى ءتيىس شىعار. سەبەبى وزگە ەلدە ءجۇرىپ، جۇرەگى ءوزىم دەپ سوققان قازاقتار وزىمىزدەن وزگە ەشكىمگە كەرەك ەمەس. پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ "بارشا قازاقتىڭ تاريحي وتانى بىرەۋ، ول - قازاقستان" دەپ ايتقان ءسوزى اقيقاتقا اينالماسا، ونىڭ وزىنە دە، تاپسىرماسىن ورىنداۋشى توپقا دا ۇلكەن سىن.

“The Qazaq Times”