تارازداعى قاڭتارشىلارعا قاتىستى ەل اراسىندا «ارۋاقتار سوتى» اتانىپ كەتكەن «4+5 سوتى» جالعاسىپ جاتىر. بارلىعى 9 ادامنىڭ بەسەۋى مارقۇم بولعان، تاعى تورتەۋىنىڭ ۇشەۋى بۇلتارتپاۋ شاراسىمەن يزولياتوردا قاماۋدا، ال بىرەۋى قولحاتپەن قاتىسىپ ءجۇر. ءجارىسسوز باستالعان بويدا سوت توراعاسى جۋرناليستەر قىزمەتىنە ارالاسىپ، كەدەرگى كەلتىردى.
بىلتىر 23 قاراشادا باستالعان سوت پروتسەسىندە بۇگىنگە دەيىن 57-وتىرىستا سوت تەرگەۋ-تالقىلاۋ كەزەڭى ءوتتى.
26 قاڭتاردا تاراز قالالىق N2 سوتىندا ءجارىسسوز كەزەڭى باستالدى.
سۋديانىڭ جۋرناليستەر قىزمەتىن شەكتەۋى
سۋديا باعدات تورەبەكۇلى جۋرناليستەردى سوت زالىنان شىعارىپ جىبەردى.
«باق وكىلدەرىن كورىپ وتىرمىز. بەينە جازبا قۇرالدارىنا ءتۇسىرۋدى باستاپ وتىرسىزدار، بۇل سوت زالىنداعى ءتارتىپتى بۇزۋ. ەسكەرتەمىن ولاي بولمايدى. تەك قانا سوتتىڭ رۇقساتىمەن تۇسىرۋگە بولادى. سىزدەر ءۇشىن قاراما-قارسى زال دايىندالعان. سول زالدان سوت وتىرىسىن بارىسىن كورە الاسىز. سوندا ءوتۋىڭىزدى سۇرايمىز. سوت شەشىمى وسى»، – دەدى سۋديا.
سوت كابينەتى ارقىلى ءوتىنىش بەرگەن جۋرناليستەر وپەراتورلاردىڭ سوت زالىندا قالۋىن سۇراعاندا سۋديا رۇقسات ەتپەدى. الايدا مارقۇم جانە قاماۋداعى سوتتالۋشىلار مەن ولاردىڭ زاڭدى وكىلدەرى، قورعاۋشىلارى ءوزىن بەينەجازباعا تۇسىرۋگە كەلىسكەن.
ءجارىسسوزدىڭ تۇستەن كەيىنگى وتىرىسىندا سۋديا كىجىنەپ، جۋرناليستەردى سوت زالىنا مۇلدە كىرگىزبەۋ تۋرالى شەشىم شىعاردى.
– جۋرناليستەر سوت وتىرىسى زالىنا كىرۋشى بولماسىن. ولارعا ارنايى بولىنگەن زال بار. بارلىق تەحنيكالىق قۇرالدارمەن جابدىقتالعان. سول زالعا ءوتۋى كەرەك. بۇدان بىلاي بۇل زالعا كىرۋشى بولماسىن، – دەدى سۋديا باعدات تورەبەكۇلى.
وسىعان دەيىن 18 قاڭتاردا دا سۋديا جۋرناليستەر بارعان اشىق سوت وتىرىسىن كونۆوي بولمادى دەگەن سەبەپپەن كەيىنگە قالدىرعان.
سوت پروتسەسىنەن تىس ۋاقىتتا تىلشىلەرگە زالدا ءوزىن تۇسىرۋگە رۇقسات بەرگەن تۇلعالاردان پىكىر الۋعا، جاعداي جايلى تاسپالاپ، اقپارات تاراتۋعا كوپە-كورنەۋ كەدەرگى كەلتىردى. اشىق سوت وتىرىسى اشىق دەپ جاريالانعانعا دەيىن سوت زالىنان اقپارات تاراتۋ، كەلىسىم بەرگەن وكىلدەردەن پىكىر الۋ – ءجۋرناليستىڭ كاسىبي قۇقىعى.
قۇقىق قورعاۋ ساراپشىلارى سۋديانىڭ بۇل شەشىمىن كونستيتۋتسيا تىيىم سالعان تسەنزۋراعا جول بەرۋ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1999 جىلعى 23 شىلدەدە قابىلدانعان N451«باق تۋرالى زاڭنىڭ» 14-بابىن جانە جوعارعى cوت 2002 جىلعى 6 جەلتوقساندا شىعارعان N25 «قىلمىستىق ىستەر بويىنشا سوت ءىسىن جۇرگىزۋ جاريالىلىعى ءپرينتسيپىن سوتتاردىڭ ساقتاۋى تۋرالى» نورماتيۆتىك قاۋلىسىن ورەسكەل بۇزۋ دەپ ەسەپتەيدى.
پروكۋرورلار قاڭتارشىلاردىڭ ءولى-ءتىرىسى دە ايىپتى دەپ ەسەپتەيدى
ەكى پروكۋرور كەزەكتەسىپ ءبىر جارىم ساعاتتان اسا ۋاقىت ءجارىسسوز العىسوزىن وقىدى. ءسوز سوڭىندا سوتقا سوتتالۋشىلارعا جازا سۇرادى:
- مارات بەكباۋوۆقا – 4 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋدى، الكوگوليزمنەن كۇشتەپ ەمدەۋدى;
- اسحات تاشەكەەۆكە – 4 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرىپ، قاۋىپسىزدگى ورتاشا كوللونيادا وتەۋدى جانە الكوگوليزمنەن كۇشتەپ ەمدەۋدى;
- نۇربول ەرەجەپوۆ – 3 جىلعا شارتتى جازا، راقىمشىلىقپەن 9 ايعا قىسقارتىپ، سوت زالىنان بوساتۋدى;
- عاني كەرىمباەۆقا – 3 جىل ايىرۋ، راقىمشىلىقپەن 9 ايعا قىسقارتىپ، سوت زالىنان بوساتۋدى سۇرادى.
ال وزگە بەس بىردەي مارقۇم: رايس رىسبەكوۆ، نۇرسۇلتان قۋاتباەۆ، ەرجان بايجانوۆ، توقتار وشاقباەۆ، يساتاي دونباەۆتاردى ايىپتى دەپ تانۋدى جانە قىلمىستىق جازادان بوساتۋدى سۇرادى.
پروكۋرورلار - ادىلەت ۇسەمباەۆ جانە عاني قۇرمانوۆ دۇربەلەڭ كەزىندە قالا ينفراقۇرىلىمىنا كەلگەن شىعىن مەملەكەت ەسەبىنەن وتەلسىن دەدى.
مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلاردىڭ بۇل ۇسىنىسى جونىندە جابىرلەنۋشى رەتىندە تانىلعان اكىمدىك، مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتى مەن حالىق بانك وكىلدەرى سوت قاراۋىنا قالدىردى.
مارقۇمداردىڭ جاقىندارى مەن زاڭدى وكىلدەرى پروكۋرور تاققان ايىپپەن كەلىسپەيتىنىن ايتتى. ولار تەرگەۋدە جالعان كۋالەر تارتىلعانىن، دالەلدەمەلەرسىز «بەس ارۋاقتان» قىلمىسكەر جاساپ جاتقانىنا نارازى. سونداي-اق، سوت پروتسەسى بارىسىندا تەرگەۋ ورگانى تارابىنان كوپتەگەن زاڭبۇزۋشىلىقتارعا جول بەرىلگەنى ەگجەي-تەگجەيلى ءسوز بولدى. ادۆوكاتتاردىڭ ءبىرى «ساياسي استارى» بار ءىس دەپ باعالادى. قاڭتارشىلاردىڭ قورعاۋ جاعى سوتتان مارقۇمداردىڭ ءىسىن قىسقارتىپ، اقتاۋدى سۇرادى.
سوت ءجارىسسوزى اياقتالعان سوڭ ۇكىم وقىلۋعا ءتيىس.
وسى اپتادا ەلدىڭ ءتۇرلى وڭىرىنەن قاڭتارشىلاردىڭ جاقىندارى استاناعا باس پروكۋراتۋراعا بارعان. تارازدا ولتىرىلگەن بەس مارقۇمنىڭ تۋىستارى ۇقك مەن پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ جەرگىلىكتى قىزمەتكەرلەرى ەلورداعا اتتانۋىنا كەدەرگى جاساعانىن ايتادى.