جاز بويى قانداي قاربىز جەپ ءجۇرمىز، قالاي تاڭداۋ كەرەك؟

كۇن ىسىي باستاعاندا ۇلكەننىڭ دە، كىشىنىڭ دە جاقسى كورىپ جەيتىن جيدەگى قاربىز. ءشولىڭدى باسىپ، ءتىل ۇيىرەتىن ءتاتتى دامىمەن، اڭقىعان حوش يىسىمەن جاعىمدى. ونىڭ ۇستىنە قاربىز بۇيرەك جانە باۋىر اۋرۋلارىنا، تاس، تۇز جينالعان ىشكى قۇرىلىس مۇشەلەرىنە شيپا بولادى.
قاربىز تەمىرگە باي. قانازدىق (انەميا) كەزىندە دە پايداسى كوپ. سونىمەن قاتار، ادام بويىنداعى ارتىق  حولەستەريندى شىعارۋعا، اتەروسكلەروز اۋرۋىنا دا كومەكتەسەدى.
دارىگەرلەر جاز ايىندا پوداگرا، ارتريت، قانت ديابەتى اۋرۋلارىمەن اۋىراتىنداردىڭ اس مازىرىنە قاربىزدى قوسۋدى ۇسىنادى. سەمىزدىكپەن كۇرەسەتىندەرگە ارنالعان قاربىز ديەتاسى ناتيجەلى بولاتىنى دالەلدەنگەن.
بەزگەك اۋرۋىنا شالدىققاندار قاربىزدى سۋسىن رەتىندە قولدانسا بولادى.
ءتىپتى، قاربىز كوزدىڭ كورۋ قابىلەتى مەن ميدىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەردەن قورعاي الادى. ونىڭ قۇرامىنداعى «س»، «ا» دارۋمەندەرىنىڭ ادام اعزاسىنا پايداسى مول. ماماندار تابيعي جولمەن پىسەتىن قاربىزداردى تامىز ايىندا جەۋگە كەڭەس بەرەدى. وعان دەيىن ەرتە شىققان قاربىزداردان ۋلانۋ جاعدايلارى تىركەلگەن. سەبەبى، جىلىجاي جيدەكتەرىن ءوسىرۋ كەزىندە مينەرالدى تىڭايتقىشتار كوبىرەك قولدانىلادى. بۇل نيتراتتاردىڭ شامادان تىس جينالۋىنا جانە قاربىزدىڭ ۋلانۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. ەرتە پىسكەن جەمىستى جەگەن سوڭ السىزدىك، باس اينالۋ، باس اۋرۋى، ينتوكسيكاتسيا بەلگىلەرى (جۇرەك اينۋ، قۇسۋ) بولۋى مۇمكىن. ەگەر وسى حيميالىق قوسىلىستار ازعادا ۇزاق ۋاقىت جينالسا، ەندوكرين جۇيەسىنىڭ، جۇرەك-قانتامىر قىزمەتى مەن تىنىس الۋ بۇزىلۋى مۇمكىن. ناعىز پىسكەن قاربىز ءبىزدىڭ نارىققا تامىزدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا كەلەدى. الايدا، ماۋسىم ايىنان بەرى ساتىلىپ جاتقان قاربىزدار كەز-كەلگەن جەردە بار. ولار جول جيەگىندە، بازارلاردا، ءتىپتى ەت ساتاتىن ورىندارىدىڭ جانىندا دا تۇر. سوندىقتان، قاربىزدى جارماس بۇرىن، مىندەتتى تۇردە جۋىڭىز. سەبەبى ول جەردە پىسەدى، سودان كەيىن تاسىمالدانادى، ساقتالادى. ال مۇنىڭ بارىندە ستەريلدى جاعداي قاراستىرىلمايدى. ەگەر تيەۋ-ءتۇسىرۋ كەزىندە قاربىز جارىلىپ كەتسە، اققان شىرىنى ءتۇرلى ينفەكتسيانىڭ تاسىمالداۋشىسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ميكروورگانيزمدەردىڭ كەڭ سپەكترى ءۇشىن كەرەمەت ءوسىرۋ الاڭىنا اينالادى. ولار اعزاعا تۇسسە دەنساۋلىققا زيان كەلتىرەدى.

ساپالى ءونىمدى تاڭداۋ ءۇشىن نەنى ەسكەرگەن ءجون؟ الدىمەن قاربىزدىڭ جىپشەسىنە كوڭىل ءبولىڭىز، جىپشەسى جاسىلداۋ بولسا، دۇرىس پىسپەگەن، قۋراعان سارعىش ءتۇستى بولسا، پىسكەندىگىن كورسەتەدى.

قاربىزدىڭ سىرتى جىلتىر، جولاقتارى قانىق جاسىل جانە اقشىل، قابىعى ەزىلمەگەن، زاقىمدانباعان بولۋى ءتيىس. ەگەر قاربىزدا سارعىش داق كوپ بوسلا، كۇن تۇسپەي، جەردە جاتقانىن بىلدىرەدى. كۇن ساۋلەسى مەن جىلۋدىڭ جەتىسپەۋىنەن قاربىز ءدامسىز بولۋى مۇمكىن.
پىسكەن قاربىزدى قولمەن ۇرعاندا قاتاڭ، تۇيىق دىبىس شىعۋى كەرەك. جەمىستىڭ سىرتقى جولاقتارى اشىق ءتۇستى جانە قابىعى جىلتىر بولعانى دۇرىس. قاربىزدىڭ سىرتىن تىرناقپەن تەسىپ كورىڭىز، تەسىلمەسە ساپالى بولعانى.
قاربىز وزىنە سىرتقى ورتاداعى ساڭىراۋقۇلاق سياقتى قاۋىپتى زاتتاردى تەز سىڭىرەدى. سوندىقتان، ساتىلعان ورنىنا ءمان بەرىڭىز. اعزاڭىزدى زاقىمداۋدان ساقتاپ، ساپالى ءونىم تاڭداڭىز.

ءنۇرباتيما بايتۇرسىن