كليمات وزگەرىسىنىڭ بەس جىلدىق بولجامى: وڭ ناتيجە جوق

كليماتتىڭ جىلىنۋى ادامزاتتىڭ قازىرگى باستى پروبەلامالىرىنىڭ ءبىرى. عالىمداردىڭ ەسەبىنشە ەگەر جەر شارى ورتاشا تەمپەراتۋراسى قازىرگىدەن 2 س° جوعارىلايتىن بولسا بۇل ادامزاتقا اۋىر اپات الىپ كەلۋى مۇمكىن. بۇنداي شاماداعى تەمپەراتۋرا مۇزدىقتاردىڭ ەرۋىن، تيىسىنشە تەڭىز-مۇحيتتاردىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋى مۇمكىن. ونىڭ ناتيجەسى ادامزاتتىڭ تىرشىلىك ورتاسىنىڭ وزگەرۋىنە، جاھاندىق دەڭگەيدەگى تابيعي اپاتتارعا سوقتىرادى.

دۇنيەجۇزىلىك مەتەورولوگيالىق ۇيىمىنىڭ جاقىندا جاريالاعان ەسەبىندە، جاھاندىق اۋىر اپاتقا الىپ كەلۋى مۇمكىن وسى قورقىنىشتى تەمپەراتۋراعا جەتۋ ىقتيمالدىعى كۇشەيە تۇسكەن. اتالعان ۇيىم الداعى بەس جىلدا (2022-2026) جەر شارى ورتاشا تەمپەراتۋراسىنىڭ 1,5 س°  جوعارلاۋ مۇمكىندىگى 50 پايىزعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن دەپ دابىل قاققان. 2015 جىلى بۇنداي شاماعا جەتۋدىڭ مۇمكىنشىلىگى نە بارى 10 پايىز بولعان ەدى.

دمۇ جىل سايىن جاھاندىق كليمات وزگەرىستەرىنە بايلانىستى جاڭا ەسەبىن جاريا ەتىپ كەلەدى. ۇيىم بۇل ەسەپكە الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك عالىمدار مەن مامانداردى ۇيىمداستىرادى، سونداي-اق، اناليتيكتەردىڭ شەشىم شىعارۋىنا كومەك بەرەتىن الەمدەگى جەتەكشى كليماتتىق ورتالىقتاردىڭ ەڭ جوعارى دالدىكتەگى مالىمەتتەرىن توپتاستىرادى. وسىنشالىقتى جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىمي جۇمىستاردىڭ ناتيجەسى شىعارعان قورىتىندى بىزگە قۋانارلىق تۇجىرىم بەرىپ وتىرعان جوق. سوعان قاراپ تا جەر شارى كليماتىنىڭ جىلىنۋى ادامزات ءۇشىن اسا قاۋىپتى دەڭگەيدە ەكەنىن بىلۋگە بولادى.

ەسەپكە ساي، الداعى بەس جىل ىشىندە جەر شارتى ورتاشا تەمپەراتۋراسى 2017-2021 جىلدار ارالىعىمەن سالىستىرعاندا جوعارى بولادى. بۇل ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ تۇراقتى تۇردە جوعارلاۋ ءۇردىسى ساقتالا بەرەتىنىن كورسەتەدى، عالىمدار بۇنىڭ ىقتيمالدىلىعىن 93 پايىز دەپ كورسەتىپ وتىر. دەمەك، الداعى بەس جىل ىشىندە دە كليمات وزگەرىسى وڭالۋعا بەت المايدى.

بىلتىر عانا جاھاندىق كليمات ماسەلەسىن تاقىرىپ ەتكەن پاريج كونفەرەنتسياسى ءوتتى. وندا الەم ەلدەرى ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ جوعارلاۋىن 2 س°-قا جەتكىزبەۋ ماقساتىندا مىندەتتەر جۇكتەپ الدى. دەگەنمەن، ەلدەر اراسىنداعى دامۋعا دەگەن، وندىرىسكە، رەسۋرستاردى يگەرۋگە دەگەن ءوزارا باسەكەلەستىك جاعدايىندا بۇنداي مىندەتتەردىڭ تۇبەگەيلى ورىندالىپ شىعۋى ەكىتالاي. الەمدەگى ءىرى ءوندىرىس بازالارى سانالاتىن جانە حالىق سانى كوپ قىتاي مەن ءۇندىستان سەكىلدى ەلدەردىڭ ءوندىرىسى ءالى دە بولسا كومىرگە كوبىرەك سۇيەنەدى. اتالعان ەلدەر ءوزىنىڭ شارت-جاعدايىنا قاراي جاقىن جارتى عاسىردا كومىردەن تولىق قول ۇزە الۋى دا نەعايبىل. بۇل تۇتاس جاھاننىڭ تاعدىرى ءۇشىن ۇلكەن سىناقتاردى الىپ كەلمەك.

التىناي مۇرات
الماتى وبلىسى، تەكەلى قالاسى.

The Qazaq Times