جەلتوقساننىڭ باسىندا بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو ەلدىڭ اتا زاڭىن وزگەرتۋ تۋرالى مالىمدەمە جاساعان، ءارى كونستيتۋتسيانى ءوزى جازىپ جاتقانىن ايتقان بولاتىن. كەشە، 27 جەلتوقسان، دۇيسەنبىدە بەلارۋس بيلىگى كونستيتۋتسياعا وزگەرىس ەنگىزۋ بويىنشا جاڭا جوبانى جاريا ەتتى. لۋكاشەنكو ۇسىنعان اتا زاڭ بويىنشا بيلىك قۇرلىمىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى جانە مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە ورىس ءتىلىنىڭ دە ورىنى كورسەتىلگەن.

اي باسىنداعى سوزىندە لۋكاشەنوك: «اتا زاڭدى ءوزىم جازدىم. زاڭگەرلەر جازىپ تۇردى، مەن ايتىپ وتىرمىن. مەملەكەتتى ساقتاپ تۇرۋ ءۇشىن ماعان قانداي بيلىك قۇزىرەتتەرى كەرەك ەكەنىن ءوزىم، پرەزيدەنت رەتىندە كورىپ تۇرمىن»، – دەگەن ەدى. جالپى بەلارۋستىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى ەل كونستيتۋتسياسىن وزگەرتۋ تۋرالى سوڭعى اۋقىمدى نارازىلىق شەرۋلەرىنە ۇلاسقان پرەزيدەنت سايلاۋىنان بۇرىن دا ايتىپ كەلگەن بولاتىن. سايلاۋدان كەيىنگى ون مىڭداعان ادامنىڭ ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلعان نارازىلىق شەرۋلەرى بيلىك جاعىنان كۇشپەن جانىشتالدى. شەرۋلەرگە قاتىستى قۋدالاۋ ءالى كۇنگە دەيىن جالعاسىپ جاتىر.

بيلىك جاڭا جوبانى جاريالاعاننان كەيىن ونى قابىلداۋ بويىنشا رەفەرەندۋم وتەرى بەلگىلى. ازاماتتاردىڭ ۇكىمەت سايتىنا كىرىپ ءوز ۇسىنىستارى مەن پىكىرلەرىن بىلدىرۋگە ءبىر اي ۋاقىت بەرىلدى. ال، لۋكاشەنكو رەفەرەندۋم وتەتىن كۇندى كەلەر جىلدىڭ 20 اقپانىنا بەلگىلەدى.

نازار اۋدارارلىق ءبىر ماسەلە، جاڭا كونستيتۋتسيادا لۋكاشەنكو قازاقستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جولىن قايتالاعىسى كەلگەندەي. ياعني، بيلىك تارماعىنا قۇزىرەتى ەڭ جوعارى جاڭا ورگان قوسىلعان. «بۇكى بەلارۋس ەلىنىڭ كەڭەسى»  دەپ اتالاتىن جاڭا ورگان بولاشاق ەلدىڭ تاعدىرىن شەشەتىن بولادى. بولجاممەن 1200 مۇشەسى بولاتىن بۇل كەڭەستى كەڭەس القاسى مەن پرەزيدەنت باسقارعانىمەن، پرەزيدەنتكە يمپيچمەنت جاريالاي الادى. سونداي-اق، ببەك ەلدىڭ شەتەلدە ارميا تۇرعىزۋىنا رۇقسات بەرۋگە، سايلاۋلارعا باقىلاۋشىلىق جاساۋعا جانە باعا بەرۋگە قۇزىرەتتى. پرەمەر-مينيستر اتالمىش كەڭەسكە ەسەپ بەرىپ تۇرۋعا مىندەتتى. وسىعان قاراپ ببەك توراعاسىنىڭ بيلىك قۇزىرەتى پرەزيدەنتتەن الدە قايدا جوعارى بولاتىنىن كورۋگە بوالادى.

ال، پرەزيدەنت وكىلەتتىلىك مەرزىمى بويىنشا لۋكاشەنكونىڭ كونستيتۋتسياسى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ جولىن قايتالاعالى تۇر. جاڭا جوبا بويىنشا پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتى مەرزىمى 5 جىل، ءبىر ادام تەك ەكى كەزەك پرەزيدەنت بولۋىنا بولادى. الايدا، بۇل شەكتەۋ قايتادان سايلانعان پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتى مەرزىمى اياقتالعاننان كەيىن عانا كۇشىنە يە. ولاي بولعان بولسا لۋكاشەنوك قايتا سايلانعاننان كەيىن تاعى ەكى كەزەك پرەزيدەنت بولۋىنا مۇمكىندىك بەرىلمەك. وسىنىڭ ءوزى بىلتىرعى رەسەي كونستيتۋتسياسىنا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەردى، ءپۋتيننىڭ «وكىلەتتى مەرزىمىن قايتا باستاۋ» تۋرالى وزگەرتۋلەرى بەلارۋستا قايتالانىپ جاتقانداي كورىنەدى.

بەلارۋستىڭ پوپپوزيتسياشىل ساياساتكەرلەرى جاڭا جوبانى قاتتى سىنعا الۋدا. كرەملگە لايىقتالعان كونستيتۋتسيا رەتىندە قابىلداپ جاتقاندارى دا بار. سەبەبى، ورىس ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە قالا بەرمەك، ءارى بەلارۋستى بەيتاراپ ەل ستاتۋسىنا قاراي دامىتۋ بويىنشا كونستيتسيا تالاپتارى جاڭا جوبادان الىنىپ تاستالعان.

وپپوزيتسياشىل ساياساتكەر لەبەدكو BBC-گە بەرگەن سۇحباتىندا: «لۋكاشەنوك بۇنىڭ ءبارىن پرەزيدەنت پۋتين ءۇشىن جاساپ جاتىر. بەلارۋستا ءجۇز مىڭداعان ادام نارازىلىق شاراسىنا شىققاندا، ونىڭ رەسەيگە جايىلىپ كەتۋىنەن الاڭداعان پۋتين لۋكاشەنوكعا كونستيتۋتسيالىق وزگەرىس جاساۋدى ۇسىنىس ەتكەن»، – دەگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ماسكەۋ لۋكاشەنكودان «قۇتىلعىسى» كەلەدى، ونىڭ ورنىنا رەسەيشىل ساياساتكەردىڭ كەلگەنىن قالايدى. بۇعان قوسا رەسەيدى جاقتايتىن ءبىر-ەكى ساياسي پارتيا دا قۇرىپ، وسىلار ارقىلى بەلارۋستى باقىلاۋىندا ۇستاعىسى كەلەدى.

The Qazaq Times