بۇگىن، 11 قازاندا الماتى قالاسىنىڭ المالى اۋداندىق سوتى قدت جانە «كوشە پارتياسى» بەيرەسمي قوزعالىستارىنا قاتىستى «تىيىم سالىنعان ۇيىمدى قۇردى» جانە «ونىڭ ىسىنە ارالاستى» دەپ ايىپتالعان 13 وپپوزيتسيالىق بەلسەندىگە ۇكىمىن جاريالادى.
ازاماتتىق قوعام «ەڭ ەسسىز-ساياسي سوت» دەپ ەسەپتەيتىن اتىشۋلى 13 بەلسەندىنىڭ ءىسى مەن سوتىن ۇزبەي نازاردا ۇستاپ، اقپارات تاراتىپ كەلگەن ازاتتىق راديوسىنىڭ حابارلاۋىنشا, سۋديا ەرنار قاسىمبەكوۆ پروكۋروردىڭ سۇراۋىن ورىنداپ، ءتورت ادامدى 5 جىلعا بوستاندىعىنان ايىرىپ، قالعان توعىز بەلسەندىنىڭ ەركىندىگىن 1 جىلدان 2 جىلعا دەيىن شەكتەدى. سوتتالۋشىلار تاعىلعان ايىپتى مويىندامايتىنىن، ۇكىممەن كەلىسپەيتىنىن مالىمدەدى.
سۋديا قاسىمبەكوۆ 13 بەلسەندىگە مىناداي جازا تاعايىندادى:
- اباي بەگىمبەتوۆ – 5 جىل بوستاندىعىنان ايىرۋ، 5 جىلعا قوعامدىق ساياسي جۇمىسپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋ (قىلمىستىق كودەكس، 405-باپ 1, 2-تارماعى بويىنشا ايىپتالعان);
- اسحات جەكسەباەۆ – 5 جىل بوستاندىعىنان ايىرۋ، 5 جىلعا قوعامدىق ساياسي جۇمىسپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋ (405-باپ 1, 2-تارماعى بويىنشا ايىپتالعان);
- قايرات قىلىشەۆ – 5 جىل بوستاندىعىنان ايىرۋ، 5 جىلعا قوعامدىق ساياسي جۇمىسپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋ (405-باپ 1, 2-تارماعى بويىنشا ايىپتالعان);
- نويان راقىمجانوۆ – 5 جىل بوستاندىعىنان ايىرۋ، 5 جىلعا قوعامدىق ساياسي جۇمىسپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋ (405-باپ 1, 2-تارماعى بويىنشا ايىپتالعان).
بۇل تورتەۋى جازاسىن قاۋىپسىزدىگى ورتاشا تۇزەۋ مەكەمەسىندە وتەيدى دەدى سۋديا.
سوت قىلمىستىق كودەكستىڭ 405-باپتىڭ 2-تارماعى («قوعامدىق نەمەسە دiني بiرلەستiككە نەمەسە وزگە دە ۇيىمعا قاتىستى ولاردىڭ ەكسترەميزمدi نەمەسە تەرروريزمدى جۇزەگە اسىرۋىنا بايلانىستى قىزمەتiنە تىيىم سالۋ نەمەسە تاراتۋ تۋرالى زاڭدى كۇشiنە ەنگەن سوت شەشiمi بولا تۇرا، ولاردىڭ قىزمەتiنە قاتىسۋ») بويىنشا ايىپتالعان توعىز ادامعا كەلەسىدەي جازا تاعايىندادى:
- دامەتكەن اسپاندياروۆا – 2 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- باقداۋلەت الىبەكوۆ – 1 جىل بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- ديانا بايماعامبەتوۆا – 2 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- گۇلزيپا جاۋكەروۆا – 1 جىل بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- نيناگۇل جۇمانيازوۆا – 1 جىل بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- ەرمەك قوزيەۆ – 1 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- مارات قۇربانوۆ – 1 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- بولات سماعۇلوۆ – 1 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ;
- دارحان ۋاليەۆ – 1 جىلعا بوستاندىعىن شەكتەۋ.
مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى سوتتان كەيىنگى اتالعان توعىز بەلسەندىگە قوعامدىق ساياسي جۇمىسپەن اينالىسۋىنا 3 جىلعا تىيىم سالۋدى سۇراعان.
2020 جىلعى جەلتوقسان ايىنان بەرى الماتىنىڭ تەرگەۋ اباقتىسىندا وتىرعان اباي بەگىمبەتوۆ، اسحات جەكسەباەۆ، قايرات قىلىشەۆ، نويان راقىمجانوۆتىڭ قاماۋداعى ءار كۇنى ءبىر جارىم كۇن دەپ ەسەپتەلىنەدى دەپ حابارلادى سۋديا. ديانا بايماعامبەتوۆانى قاماۋدان بوساتىپ، وعان شارتتى جازا ءتارتىبىن ءتۇسىندىردى. سوت دامەتكەن اسپاندياروۆانىڭ وسى كەزگە دەيىن ۇيقاماقتا بولعانىن ەسەپكە الىپ، ول جازاسىن وتەگەن بولىپ ەسەپتەلىندى. اسپاندياروۆا 2020 جىلعى 23 قىركۇيەكتە ۇستالىپ، سوت شەشىمىمەن ۇيقاماقتا بولعان.
دۇيسەنبىدە شىققان ۇكىممەن كەلىسپەيتىنىن مالىمدەگەن ايىپتالۋشىلار مەن ولاردىڭ ادۆوكاتتارى اپەللياتسياعا شاعىم بەرەتىنىن ايتتى.
الماتىدا 13 بەلسەندىنىڭ سوت پروتسەسى بيىل 27 شىلدەدە باستالعان. ايىپتالۋشىلاردىڭ بارلىعى – قوعامدىق-ساياسي ماسەلەلەرگە بايلانىستى پىكىر-كوزقاراسىن اشىق ايتىپ، بيلىكتى سىناپ، اكتسيا-ميتينگىلەرگە قاتىسىپ جۇرگەن ازاماتتار.
جەرگىلىكتى بەلسەندىلەر وسى اپتادا قازاقستانعا كەلگەن ەۋرووداق وكىلدەرىن وسى «ساياسي ىسكە نازار اۋدارىپ، قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەرمەن كەزدەسۋدە ەلدەگى ساياسي قۋدالاۋ ماسەلەسىن قوزعاۋعا» شاقىرعان.
قدت مەن «كوشە پارتياسىن» «بەيبىت وپپوزيتسيالىق قوزعالىس» دەپ تانىعان ەۋروپارلامەنت قازاقستان بيلىگىن اقپان ايىندا ازاماتتىق بەلسەندىلەردى كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن ىسكە اسىرعانى ءۇشىن قۋدالاماۋعا شاقىرعان. شىلدە ايىندا حالىقارالىق Human Rights Watch (HRW) قۇقىق قورعاۋ ۇيىمى استانانى قىلمىستىق كودەكستەگى «ەكسترەميزم» بابىن بيلىك سىنشىلارى مەن بەلسەندىلەردى قۋدالاۋعا قولدانادى دەپ ايىپتاعان.
جۋىردا عانا، 23 قىركۇيەكتە ەلدەگى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن تۋرالى مالىمدەمە جاساعان قازاقستاننىڭ ادام قۇقىعى جانە زاڭدىلىقتى ساقتاۋ بيۋروسى الماتىدا ءوتىپ جاتقان 13 بەلسەندىنىڭ سوتىن «وپپوزيتسيا جاقتاستارىن ساياسي قۋدالاۋ ناۋقانىنىڭ شارىقتاۋ شەگى» دەپ باعالاعان. وتكەن عاسىرداعى «بەسەۋدىڭ حاتى» ءتارىزدى 13 بەلسەندىنىڭ ءىسى كەيىنگى جىلدارداعى ەڭ ءىرى ساياسي پروتسەستەردىڭ بىرىنە اينالدى.
شەتەلدەن بولەك قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى كەزدە قازاقستاندا قدت مەن «كوشە پارتياسى» قوزعالىسىنا قاتىسى بار دەگەن كۇدىكپەن 300-دەن اسا بەلسەندى ءىستى بولعان.
الماتى وبل پركۋراتۋراسى. بەلسەندىلەر: «جالعان جالامەن قاماۋداعى ايگەرىم مەن دۋمانعا بوستاندىق!»
ارمان الىمبەكوۆ: مەن ول جەردىڭ رەزيدەنتسيا ەكەنىن بىلمەدىم. ەشنارسە بۇلدىرمەدىم.
قوساي ماحامباەۆ: وق تيگەن ادامدى قۇتقارام دەگەندە ءوزىمدى اتىپ تاستادى
رەزيدەنتسيا ءىسى. ورىنعازى سەرىكبول: بەيبىت شەرۋگە شىقتىم. ال، 269 باپتى مويىندامايمىن
كيبەرشابۋىلعا ۇشىراعان باق وكىلدەرى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ارىز ءتۇسىردى