استانا سوتى بوقاەۆتىڭ توقاەۆقا تۇسىرگەن تالاپ-ارىزىن كەرى قايتاردى

استانانىڭ ەسىل اۋداندىق سوتى اتىراۋلىق بەلسەندى ماكس بوقاەۆتىڭ سايلاۋ زاڭناماسىنا ەنگەن تۇزەتۋلەردى زاڭسىز دەپ تانۋ تۋرالى قازاقستان پرەزيدەنتىنە، پارلامەنت پالاتالارىنىڭ توراعالارىنا قارسى تالاپ-ارىزىن كەرى قايتاردى. بۇل تۋرالى ازاتتىق راديوسى حابارلادى.

26 ساۋىردەگى ۇيعارىمىندا ەسىل اۋداندىق سوتىنىڭ سۋدياسى اياپبەرگەنوۆا قازاقستان كونستيتۋتسياسىنىڭ 4-بابىنىڭ 1-تارماعىنا، «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭعا جانە ازاماتتىق ءىس جۇرگىزۋ كودەكسىنىڭ 30-بولىمىنە سايكەس سوت «نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىنىڭ زاڭدىلىعىن تەكسەرۋگە حاقىلى»، ال «زاڭنىڭ [كونستيتۋتسياعا] سايكەستىگىن كونستيتۋتسيالىق كەڭەس قاراستىرادى» دەگەن ۋاجبەن تالاپ-ارىزدى ازاماتتىق ءىس اياسىندا قاراۋدان باس تارتىپ، كەرى قايتاراتىنىن ايتقان.

سوتتىڭ ءۋاجى بويىنشا، پرەزيدەنتتىڭ ميسسياسى – «مەملەكەتتىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىنداۋ، ەل ىشىندە جانە حالىقارالىق قاتىناستا قازاقستان اتىنان وكىلدىك ەتۋ». سۋديانىڭ ايتۋىنشا، سەنات پەن ءماجىلىس توراعالارىنىڭ ارەكەتىنە قارسى بولۋ مۇمكىن ەمەس، «سەبەبى زاڭدار داۋىس بەرۋ ارقىلى، ۇجىمدىق جولمەن قابىلدانادى». سوندىقتان، پرەزيدەنتتىڭ، پارلامەنت سەناتى مەن ءماجىلىسى توراعالارىنىڭ ارەكەتتەرى "سوتتا قاراستىرۋعا جاتپايدى».

ماكس بوقاەۆ پەن بەلسەندى تالعات ايان 1995 جىلعى كونستيتۋتسيالىق زاڭعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى 2018 جىلعى 29 ماۋسىمدا قابىلدانعان كونستيتۋتسيالىق زاڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتىنىڭ قۇقىقتارىن، بوستاندىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن بۇزادى، ولاردىڭ ازاماتتىق قۇقىقتارىن، ازاماتتىق بوستاندىقتارىن جانە زاڭدى مۇددەلەرىن جۇزەگە اسىرۋىنا كەدەرگى جاسايدى دەپ تانۋدى» تالاپ ەتىپ، پرەزيدەنت توقاەۆتى، پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسى اشىمباەۆتى جانە ءماجىلىس توراعاسى نىعماتۋليندى سوتقا بەرگەن.

زاڭعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر بويىنشا، قازاقستانداعى جەرگىلىكتى ۋاكىلدىك ورگان – ءماسليحات سايلاۋىنا تەك ساياسي پارتياعا مۇشە ازاماتتار عانا قاتىسا الادى. بەلسەندىلەردىڭ پىكىرىنشە، بۇل تۇزەتۋلەر «پارتياعا كىرمەگەن ازاماتتاردىڭ ماسليحاتقا سايلانۋ قۇقىعىن شەكتەيدى». بيىل قاڭتاردا وسى زاڭ نەگىزىندە سايلاۋ ءوتتى.

1 ساۋىردە اتىراۋ سوتى بىرنەشە سەبەپپەن، سونىڭ ىشىندە جاۋاپكەرلەر توقاەۆ، اشىمباەۆ، نىعماتۋليننىڭ نۇر-سۇلتاندا ەكەنىن ايتىپ، تالاپ-ارىزدى كەرى قايتارعان سوڭ بەلسەندىلەر استانا سوتىنا قايتا ارىزدانعان.

ازاتتىق راديوسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ماكس بوقاەۆ «سوت ۇيعارىمىن زاڭگەرلەرگە جىبەرىپ، ساراپتاما جاساپ جاتقانىن»، وعان بايلانىستى جوعارى ينستانتسيا سوتىنا اپەللياتسيا بەرەتىنىن حابارلادى. ونىڭ ايتۋىنشا، سوتتىڭ بۇل ۇيعارىمىندا «قايشىلىق بار».

ارىزدانۋشى ەكى بەلسەندىنى سوت 2016 جىلعى كۇزدە تۇرمە جازاسىنا كەسكەن. سول جىلى جەر داۋى تۇتانعاندا اتىراۋدا مىڭداعان ادام الاڭعا جينالۋىمەن باستالعان نارازىلىق جالپىحالىقتىق سيپات الىپ، وزگە ايماقتاردا جالعاسقان. حالىق جەردى شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرۋگە جاپپاي قارسىلىق بىلدىرگەننەن كەيىن جەر كوميسسياسى قۇرىلعان، ناتيجەسىندە بيلىك شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرۋگە ۋاقىتشا موراتوري ەنگىزگەن ەدى. ەلدىڭ ساناسىن سەرپىلتكەن ميتينگتە كوزگە تۇسكەن اتىراۋلىق بەلسەندىلەر – ماكس بوقاەۆ پەن تالعات ايان سوتتالدى، ارقايسى بەس جىلدان ارقالادى. ولارعا «الەۋمەتتىك ارازدىق تۋدىردى»، «جالعان اقپارات تاراتتى» جانە «ميتينگ وتكىزۋ زاڭدارىن بۇزدى» دەگەن ايىپتار تاعىلدى. سوت 2018 جىلى ساۋىردە اياننىڭ ءوتىنىشى بويىنشا ونى قاماۋدان، كەيىننەن جازادان تولىقتاي بوساتقان. ماكس بوقاەۆ «قاماۋدان ۋاقىتىنان بۇرىن شىعۋعا سۇرانبايتىنىن، ءوزىن تولىق اقتاۋدى تالاپ ەتەتىنىن» مالىمدەگەن. ول بيىل عانا كەيبىر باستى قۇقىقتارى شەكتەلىپ بوساتىلدى.

“The Qazaq Times”