كونستيتۋتسيا وزگەرگەن سوڭ لۋكاشەنكو بيلىكتەن كەتە مە؟

بەيسەنبىدە مينسكىدە بۇكىلرەسەيلىك حالىق جينالىسى اشىلادى. بيىل فورۋم وتكەن جىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدان كەيىن باستالعان ساياسي داعدارىس پەن نارازىلىقتارعا بايلانىستى وتەدى. سونىمەن قاتار، ەل كونستيتۋتسياسىن وزگەرتۋ ماسەلەسى تالقىلانباق.

الەكساندر لۋكاشەنكو جينالىسقا قاتىسۋشىلار نەگىزگى زاڭعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەردى بەلگىلەيتىنىن جانە رەفەرەندۋمنىڭ مەرزىمىن جاريالايتىننى ايتتى. شەتەلگە كەتۋگە ءماجبۇر بولعان بەلارۋس وپپوزيتسياسى بۇل شارانى زاڭسىز دەپ سىنعا الىپ وتىر.

بىلتىر قاراشادا الەكساندر لۋكاشەنكو جاڭا كونستيتۋتسيا قابىلدانعاننان كەيىن بيلىكتەن كەتۋگە ۋادە بەرگەن. بۇل جونىندە ول: «مەن ءوزىم ءۇشىن ەشقانداي كونستيتۋتسيا جاسامايمىن. سوندىقتان، سابىر ەتىڭىزدەر. ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيا جوعارى ماڭىزعا يە. قازاقستان، رەسەي جانە ءبىز قاتاڭ كونستيتۋتسياسى بار ءۇش وزىق مەملەكەتپىز، مۇندا بارلىعى پرەزيدەنتتىڭ شەشىمىنە بايلانىستى. مەن جەكە بيلىگىمدى ەمەس، ەلدىڭ بولاشاعىن ويلايمىن»، – دەدى.

ول كونستيتۋتسياعا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدى جانە ونداعى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ وكىلەتتىكتەرىن تۇزەتۋ كەرەگىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، «ەۋروپانىڭ سوڭعى ديكتاتورى» دەموكراتيانى اينالىپ وتكەن جوق. «دەموكراتيا بولسىن دەيسىڭدەر. ءبىز مۇنى گورباچەۆ كەزىندە وتتىك. ءبىز بارلىعىن – كاسىپورىن باسشىلارىن، ديرەكتورلاردى سايلادىق. ال ناتيجە نە بولدى؟ ەل جوعالىپ، وداق قۇلادى. قازىر بىزگە وسى كەرەك پە؟»، – دەدى لۋكاشەنكو.

بەلارۋس كونستيتۋتسياسىنا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدى لۋكاشەنكو بۇرىننان ايتىپ جۇرگەن. قازاندا ول وپپوزيتسيا جەتەكشىلەرىمەن كونستيتۋتسياعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەردى تالقىلاعان. بۇل تالقىعا 11 ادام قاتىستى، ونىڭ ىشىندە بەلگازپرومبانكتىڭ بۇرىنعى باسشىسى ۆيكتور باباريكو جانە ونىڭ ۇلى ەدۋارد باباريكو، ۇيلەستىرۋ كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ مۇشەسى ليليا ۆلاسوۆا جانە وپپوزيتسيالىق شتابتىڭ ۇيلەستىرۋشىسى يۋري ۆوسكرەسەنسكي.

كەزدەسۋ ورنى ەرەكشە بولدى: وپپوزيتسيا جەتەكشىلەرى تەرگەۋ يزولياتورىندا بولعاندىقتان، لۋكاشەنكو بۇل تاقىرىپتى سول جەردە تالقىلادى. بەلارۋس پرەزيدەنتتىگىنە ەكس-كانديدات سۆەتلانا تيحانوۆسكايا نەگىزگى زاڭدى ياعني كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ يدەياسىن قولدامادى. «بۇل ارقىلى لۋكاشەنكو بيلىك ەتۋ مەرزىمىن ۇزارتپاق» دەگەن تيحانوۆسكايا پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋدەن باس تارتتى.

ءوز كەزەگىندە كرەمل لۋكاشەنكونىڭ زاڭدى وزگەرتۋ جوسپارىن قولدادى. رەسەي ءسىم باسشىسى سەرگەي لاۆروۆ: «كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا كەلەتىن بولساق، رەسەي بەلارۋس پرەزيدەنتىنىڭ بۇل باستاماسىن قولدايدى. بۇل زاڭ ارقىلى قازىر جالپىۇلتتىق ديالوگ ءۇشىن اسا قاجەتتى الاڭ قۇرىلۋدا. ەل بيلىگىنىڭ كونستيتۋتسياعا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ بويىنشا ازاماتتاردىڭ ۇسىنىستارىن ەسكەرە وتىرىپ، پروتسەسكە حالىقتى دا قاتىستىرىپ وتىر. مۇنداي ءتاسىل مەن ونىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەلەمەۋ  مۇمكىن ەمەس»، – دەدى.

"The Qazaq Times"