ساراپشىلار «ابسۋرد» سانايتىن داۋلى قاۋلىنى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ (وسك) باسشىلىعى «ۇسىنىم» دەڭگەيىندە ەكەنىن ايتىپ، وزىنشە تاپسىرلەدى.
بەرىك يماشەۆ بۇگىنگى جيىندا جاقىندا قابىلدانعان بايقاۋشىلار قىزمەتىن شەكتەيتىن قاۋلىعا قاتىستى الەۋمەتتىك جەلى مەن اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان سىني پىكىردى «حايپقا» بالاپ، «كەيبىرى قۇجاتتى تولىق وقىپ، جەتە تۇسىنبەي، سىناۋعا اسىعادى» دەدى. توراعانىڭ ايتۋىنشا، ءتىپتى سايلاۋ پروتسەسىن جەتىك مەڭگەرگەن كاسىبي تىلشىلەردى جوقتىڭ قاسى.
توراعانىڭ سوزىنەن كەيىن وسك تۇسىنىكتەمە انىقتاماسىن تاراتتى. وندا بىلاي دەلىنگەن:
زاڭدى تۇلعالاردىڭ جارعىسىندا ازاماتتاردىڭ ساياسي قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ىسكە اسىرۋعا جانە قورعاۋعا باعىتتالعان ماقساتتىڭ بولۋى بايقاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا قۇقىق بەرەدى.
ازاماتتىق كودەكستىڭ تالاپتارىنا سايكەس (141, 106, 107-باپتار) زاڭدى تۇلعانىڭ قۇرىلتاي قۇجاتتارىندا ونى قۇرۋدىڭ ءمانى مەن ماقساتتارى كورسەتىلۋگە ءتيىس.
كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمداردىڭ، ونىڭ ىشىندە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ جارعىلارىندا زاڭداردا تىيىم سالىنباعان وزگە دە قىزمەتپەن اينالىسۋعا جول بەرىلەتىنىن كورسەتۋ قىزمەتتىڭ كەز كەلگەن تۇرىمەن اينالىسۋ مۇمكىندىگىن بىلدىرمەيدى.
وسىنىڭ نەگىزىندە وسك قاۋلىسىندا جارعىدا ازاماتتاردىڭ ساياسي قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ىسكە اسىرۋعا جانە قورعاۋعا باعىتتالعان ماقساتتىڭ بولۋى قاجەتتىگى تۋرالى ەرەجە قامتىلعان.
ۇيىمدار ۋاكىلەتتىك بەرگەن ادامدار ولاردى ءتيىستى سايلاۋ كوميسسيالارى بايقاۋ سۋبەكتىلەرى رەتىندە تىركەگەننەن كەيىن جاريا-قۇقىقتىق قاتىناستاردىڭ قاتىسۋشىلارى بولادى. زاڭ بويىنشا ولاردىڭ وكىلەتتىكتەرى ءتيىستى تۇردە رەسىمدەلدى، ونىڭ ىشىندە جارعىدان ۇزىندىلەرمەن راستالدى.
وسك: فوتو-, اۋديو جانە بەينەجازبانى جۇزەگە اسىرۋعا تىيىم سالىنبايدى، بىراق ولاردى پايدالانۋ زاڭ شەڭبەرىندە بولۋى ءتيىس
ورتسايلاۋكوم قاۋلىسى فوتو-, اۋديو جانە بەينەجازبانى جۇزەگە اسىرۋعا تىيىم سالمايدى. ول فوتو جانە بەينەجازبانى جۇزەگە اسىرۋ داۋىس بەرۋ قۇپياسىن جانە سايلاۋشىلاردىڭ دەربەس دەرەكتەرىن قورعاۋدى ەسكەرە وتىرىپ جۇرگىزىلۋگە ءتيىس ەكەنىن ەسكەرتەدى.
فوتو-, اۋديو-, بەينەتۇسىرىلىمدى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا ءىس-ارەكەتتەر باقىلاۋشىعا سايلاۋ پروتسەسىنىڭ بارىسىن وبەكتيۆتى باعالاۋعا، ونىڭ ىشىندە ازاماتتىق، قىلمىستىق ىستەر جانە اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى ىستەر بويىنشا دالەلدەمەلەر رەتىندە پايدالانۋ ءۇشىن ىقتيمال زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى تىركەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇل، ەگەر ولار زاڭنامادا كوزدەلگەن تالاپتاردى ساقتاي وتىرىپ الىنعان بولسا، مۇمكىن. بۇل رەتتە بايقاۋشىلار بۇزۋشىلىقتار تۋرالى ءوز تۇجىرىمدارىن ناقتى جانە تەكسەرىلەتىن دالەلدەمەلەرگە نەگىزدەلۋى ءتيىس ەكەنىن ەسكەرگەن ءجون.
وسىلايشا، تۇسىرىلگەن فوتو-, بەينە-, شىعارىلعان اۋديوجازبالار ماقساتى بويىنشا، ياعني ءىس-ارەكەتتەرگە ارنايى باعا بەرۋگە ۋاكىلەتتى ءتيىستى ورگاندار قاراعان كەزدە بۇزۋشىلىقتاردىڭ دالەلى رەتىندە پايدالانىلۋى ءتيىس.
ەگەر بايقاۋشى فوتو-, اۋديو-, بەينەتۇسىرىلىمدى: وسىنداي جازبالاردى ورنالاستىرۋعا، ىلۋگە، جاريالاۋعا پايدالانعىسى كەلسە، وندا بايقاۋشى قر ازاماتتىق كودەكسىنىڭ (145 باپ) تالاپتارىن ساقتاۋى ءتيىس.
باق-تا فوتو جانە بەينەماتەريالداردى پايدالانۋ ءۇشىن سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى ادامداردىڭ كەلىسىمى تالاپ ەتىلمەيدى
«باق تۋرالى» زاڭنىڭ 14-بابىنىڭ 1-1-تارماعىنا سايكەس بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ءونىمىن دايىنداۋ، جاريالاۋ، قايتا شىعارۋ جانە تاراتۋ كەزىندە مىناداي جاعدايلاردا بەينەلەنەتىن ادامنىڭ كەلىسىمى تالاپ ەتىلمەيدى:
1) ەگەر وسى ادام ويىن-ساۋىق مادەني-بۇقارالىق، مادەنيەت سالاسىندا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار، سپورتتىق-بۇقارالىق ءىس-شارالارعا، بەيبىت جينالىستارعا جانە وزگە دە جاريا ءىس-شارالارعا قاتىسسا نەمەسە قاتىسسا;
2) ەگەر تاراتىلاتىن اقپاراتتا ادامنىڭ بەينەسى جانە وسى ادامنىڭ قىزمەتتىك جانە (نەمەسە) جاريا قىزمەتىنە بايلانىستى مالىمەتتەر قامتىلسا، سونداي-اق ونى ادامنىڭ ءوزى، ونىڭ زاڭدى وكىلى نەمەسە ۋاكىلەتتى ادام قولجەتىمدىلىگى شەكتەلمەگەن كوزدەردە جاريالاسا، تىيىم سالىنادى.
سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنەن بەينەترانسلياتسيانى جۇزەگە اسىرۋ زاڭنامادا كوزدەلمەگەن
زاڭنامادا سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنەن بەينەترانسلياتسيا جۇرگىزۋ قۇقىعى كوزدەلمەگەن.
«بايلانىس تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ 2-بابىنىڭ 61-تارماقشاسىنا سايكەس جازبا (فوتو-, اۋديو جانە بەينە -) ترانسلياتسياعا (تىكەلەي ەفيرگە شىعۋعا) ۇقساس سانات بولىپ تابىلمايدى. وسىدان وسى پروتسەستەردى رەتتەۋ بولەك جۇرگىزىلۋى كەرەك.
بۇل جاعدايدا باقىلاۋشىلار سايلاۋ پروتسەسىنىڭ زاڭدى قاتىسۋشىلارى بولىپ تابىلادى، سايكەسىنشە ولاردىڭ قىزمەتى سايلاۋ تۋرالى زاڭمەن جانە باسقا زاڭنامامەن ناقتى رەتتەلەدى. قىزمەتتى رەتتەۋ تەك مىندەتتەرگە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءوز فۋنكتسيالارىن جۇزەگە اسىراتىن باقىلاۋشىنىڭ سايلاۋ ۋچاسكەسىنەن بەينە حابار تاراتۋ قۇقىعىنىڭ بولماۋىن قامتيتىن قۇقىقتارعا دا قاتىستى.
وسك قابىلداعان جاڭا قاۋلىدا سايلاۋدى باقىلاۋعا قۇقىعى بار ۇيىمدار عانا سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى داۋىس بەرۋدى قاداعالاي الاتىنى، ال فوتو-ۆيدەوعا ءتۇسىرۋ ءۇشىن سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ رۇقساتى كەرەك ەكەنى ايتىلعان. وسىعان دەيىن تاۋەلسىز بايقاۋشىلار بۇل تالاپ زاڭعا قايشى دەپ اتاعان.
10 قاڭتارعا بەلگىلەنگەن ءماجىلىس جانە ءماسليحات سايلاۋىنا 5 پارتيا قاتىسادى: «نۇر وتان»، «اقجول»، «ادال»، «اۋىل» جانە «قازاقستان حالىق پارتياسى». وسك مالىمەتىنشە، بەس پارتيا ءماجىلىس سايلاۋىنا 312 كانديدات (90 ايەل، 222 ەر ادام) ۇسىنعان. كانديداتتاردىڭ ورتاشا جاسى - 46,7. ەڭ جاسى - 25-تە.