ءبىر سۇراقتىڭ اۋرەسى: دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى نەگە سامارقاۋ؟

14 ماۋسىم، ياعني وسىدان جارتى اي بۇرىن قر كولەمىندە قولدانىستاعى «بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى» زاڭى بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترىنەن باستاپ ورىنباسارلارى، رەسمي ۋاكىل، كەڭسەسىنە دەيىن اقپارات سۇراتىپ، رەسمي حات جولدادىق.

№ 32/2020 شىعىس ءنومىرى بەلگىلەنىپ جولدانعان حاتتا تاۋەلسىز ساراپشىلار ءجيى ءارى وتكىر سىناپ جۇرگەن ءولىم سانىن تىركەۋ ماسەلەسىنە قاتىستى بىرقاتار ساۋال جولداندى.

4 ماۋسىم كۇنگى بريفينگتە (سول كەزدەگى – QT) دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ COVID-19 ۆيرۋسىن جۇقتىرعان، بىراق نەگىزگى دياگنوزى باسقا اۋرۋدان قايتىس بولعان ناۋقاستاردىڭ سانى 37 ەكەنىن، مۇنىڭ قازىر ددسۇ مەن رەسۋرسىندا جاريالانبايتىنىن مالىمدەپ ەدى.  مۇنىڭ ءوزى ينفورمبيۋرو جانە ازاتتىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ جۋرناليستىك زەرتتەۋىنەن كەيىن عانا، قوعامدىق رەزونانس تۋدىرعان سوڭ بەلگىلى بولعان.

حاتتا قامتىلعان سۇراقتار:

1. ۆيرۋس جۇققان، بىراق باسقا باسىم اۋرۋدىڭ كەسىرىنەن قايتىس بولعاندار تۋرالى 4 ماۋسىمنان كەيىن مۇلدەم جاڭا دەرەك بەرىلمەدى. ماۋسىمنىڭ 4-14 ارالىعىندا نەگىزگى ستاتيستيكاعا ەنبەيتىن مارقۇمداردىڭ سانى قانشاعا جەتتى؟ قاي وڭىرلەردەن تىركەلدى، تولىعىراق مالىمەت بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز.
2. ۆيرۋس جۇقتىرعانداردى كلينيكالىق بەلگىلەرى بار-جوعىنا بايلانىستى جىكتەپ حابارلاۋ جونىندە مينيسترلىك جاريالاعان مالىمدەمەدە «بۇل حالىقارالىق تاجىريبە جانە ءتۇرلى ەلدەردە قولدانىلىپ كەلەدى» دەلىنگەن. وسىعان ناقتى مىسالدار كەلتىرە الاسىز با؟ اتالعان تاجىريبە تۋرالى زەرتتەۋ دەرەكتەرىن بولىسسەڭىز. قاي ەلدەر قانداي مەحانيزممەن جۇزەگە اسىرىپ جاتىر؟
3. ددۇ ۇسىنعان «COVID-19 ءولىمىن سەرتيفيكاتسيالاۋ جانە كلاسسيفيكاتسيالاۋعا ارنالعان حالىقارالىق نۇسقاۋلىقتا» كوروناۆيرۋسقا شالدىققان كەز كەلگەن ادامنىڭ ءولىمى وزگە نەگىزگى دياگنوزعا قاراماستان مەديتسينالىق انىقتاماعا «COVID-19 ۆيرۋسىنان قايتقان» دەپ جازىلۋى جانە نەگىزگى دەرەكقورعا ەسەبى تۇگەل بەرىلۋى كەرەكتىگى ناقتى كورسەتىلگەن. نەلىكتەن قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ءولىم دەرەگىن ەكىجاقتى ەسەپپەن جۇرگىزىپ وتىر؟ قىتاي مەن رەسەيدەن باسقا ەشبىر ەل بۇل ءادىستى قولدانبايتىنىن داتا اناليتيكتەر جازۋدا.
4. باس مەملەكەتتىك سانيتار-دارىگەردىڭ سوڭعى قاۋلىسى جانە ددۇ بويىنشا ولگەندەر مەن پاتسيەنتتەر ەسەبىن تىركەۋ مەن جىكتەلىمىنىڭ اراسىندا ناقتى قانداي ايىرماشىلىقتار بار؟

قوعام اقپاراتقا سۇرانىپ تۇرعان شاقتا «جاۋاپتى قولدان كەشىكتىرگەن» شەنەۋنىكتەر ءبىر-بىرىنە سىلتەدى. ۆەدومستۆونىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە جاۋاپتى گاۋحار بيسارينا حاتتىڭ №8583 كىرىس نومىرىمەن تىركەلگەنىن راستاپ، ورىنداۋشى تاۋارلار مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ مامانى فارحاد ورازالىعا, ال ول باستىعى ەرجان بايتاناەۆقا سىلتەدى. ەرجان حاليۇلى انە-مىنە دەپ ءجۇرىپ، ۋادەسىن ءۇيىپ-توگىپ سول كۇيى اياقسىز قالدىردى. «جاۋاپ دايىنداپ جاتىرمىز»، «مىندەتتى تۇردە جىبەرەمىز» دەپ 17 ماۋسىم كۇنى نەشە دۇركىن ءسوز بەردى.

ارتىنشا ءمان-جايدى بىلمەككە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي ۋاكىلى رەتىندە باق بەتتەرىندە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ جۇرگەن دياس احمەتشارىپكە جۇگىندىك. ول دا ماندىتىپ جاۋاپ بەرمەدى. ءبىر اۋىز ءسوز «اۋىرىپ جاتىرمىن» دەپ قويا سالدى. ارادان اپتا وتكەندە 23 ماۋسىم كۇنى رەسمي مەكەمەنىڭ اتىنان ەمەس، «مۇراتالىقىزى اقەركە» دەگەن مەكەن-جايدان كوميتەت توراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى نۇرحان سادۋاقاسوۆتىڭ اتىنان ءبىر عانا سۇراقتىڭ، ونىڭ وزىندە شيكى، شالاجانسار جاۋاپ كەلدى.

شىعىس ءنومىرى مەن مەرزىمى كورسەتىلمەگەن حاتتاعى جاۋاپتىڭ سيقى مىناداي:

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيستىرلىگىنىڭ تاۋارلار مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ كوميتەتى ەلىمىزدە كوروناۆيرۋستىق ينفەكتسيادان بۇگىنگى كۇنى 100 ناۋقاستىڭ قايتىس بولعانىن، سونىمەن قاتار قايتىس بولۋ سەبەبى باسقا دياگنوز بولعان 54 ناۋقاستا كوروناۆيرۋستىق ينفەكتسيا انىقتالعانىن حابارلايمىز».

ال بۇل جونىندە 18 ماۋسىم كۇنى-اق سول كەزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى ءلاززات اقتاەۆا بەس كۇن بۇرىن، كوروناۆيرۋستان قايتىس بولعانداردىڭ رەسمي ستاتيستيكاسىنا ەنبەگەن ءولىم سانى 54-كە جەتكەنىن حابارلاپ قويعان.

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ سامارقاۋ، ەنجارلىعىنىڭ كەسىرىنەن قوعام دا، باق وكىلدەرى دە زيان شەگىپ وتىر. سالدارىنان اقپاراتتىق ۆاكۋم ورناپ، ءارتۇرلى الىپقاشپا-قاۋەسەت مالىمەتتەر كوبەيەدى. جوعارىدا اتالعان 54 مارقۇمنىڭ قاتارى ون كۇن ىشىندە قانشاعا وسكەنىن، وسى ينديكاتور بويىنشا تۇراقتى حابار تاراتۋدىڭ ءبىر جۇيەگە قويىلماۋىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟

باق تۋرالى زاڭنىڭ 18-بابى، 1-تارماعى نەگىزىندە «سۇراۋ سالۋعا جاۋاپ كەلىپ تۇسكەن كۇننەن باستاپ جەتى جۇمىس كۇنى ىشىندە، كەلىپ تۇسكەن سۇراۋ سالۋ نىسانىندا جانە تىلىندە ۇسىنىلادى» دەلىنگەن. جارتى اي وتسە دە رەداكتسيا ساۋالى جاۋاپسىز قالىپ وتىر. جانە بۇل ءبىرىنشى رەت ەمەس. جالپى قازاقستاننىڭ قاي ۆەدومستۆو نە ورگانى بولماسىن، رەسمي ءارى ماردىمدى مالىمەت الۋ قات ءىس، قيىننىڭ قيىنى. مەكەمەلەردە وتىرعان ءباسپاسوز حاتشىلارى كالكا ءتىلدىڭ كەڭ قانات جايۋىنا ايانباي «اتسالىسقانىمەن»، قوعامدىق تالاپقا كەلگەندە تىم سامارقاۋ.

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ەستيتىن مەملەكەت»، «حالىق ۇنىنە قۇلاق تۇرەتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىنىڭ ىسكە اسۋىن قولدان، بيۋروكراتيالىق جولمەن بوگەپ وتىرعان اسقار ءماميننىڭ ۇكىمەتىندەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى نەگە كەرتارتپالىققا جول بەرىپ وتىر؟ الدە جاسىرارى بار ما؟ توتەنشە جاعداي كەزىندە الەم جۇرتى مەيىلىنشە رەسمي ءارى تەكسەرىلگەن اقپارات تاراتىپ، حالقىن اۋرۋحانا ومىرىنەن ۇزدىكسىز حاباردار ەتىپ وتىرعاندا قازاقستاننىڭ مينيسترلىگى كارانتين ايماعىن سىلتاۋراتىپ تسەنۋرانى كۇشەيتتى. مەديا شەكتەۋدىڭ كەسىرىنەن اقپارات تاپشىلىعى تۋىپ، سايكەسىنشە ينفودەميا دا ءورشىدى. سەنبەيتىندەر كوبەيدى. اينالىپ كەلگەندە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ەسكى كومانداسى پاندەميا شاعىندا قوعاممەن بايلانىستا ءوزىن تەرىس جاعىنان كورسەتتى.

جۋىردا عانا باس دارىگەر بولىپ تاعايىندالعان الەكسەي تسوي قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەرگە ءتان ادەت بويىنشا قاسىنداعى ناقسۇيەر-نوكەرلەرىن جاڭارتىپ ۇلگەردى. جاڭا مينيستر مەن كومانداسى قوعامنىڭ جانە باق ينستيتۋتىنىڭ سۇرانىسىنا دەرەۋ ءارى سەنىمدى، اشىق جاۋاپ بەرەدى دەگەن سەنىمدەمىز.

جوعارىدا اتالعان ءتورت ساۋالدى پاندەميا كەزەڭىندەگى ەلىمىزدەگى نەگىزگى مودەراتور ۆەدومستۆو – دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ نازارىنا قايتا جولدايمىز ءارى جاۋاپ كۇتەمىز.

"The Qazaq Times"