كارانتيندەگى ميتينگ: اكىمدىك نارازىلاردى تاراتۋدا نۇر وتان «ارمياسىنا» جۇگىندى (فوتوبايان)

الماتى قالاسىندا قازاقستاننىڭ دەموكراتيالىق پارتياسى جانە قازاقستانداعى قىزمەتىنە تىيىم سالىنعان قدت قوزعالىسىنىڭ باستاماشىل توبى شاقىرعان ميتينگ «جارتىلاي» ءوتتى. جۇزدەگەن ازامات قاتىسقان شەرۋدە پوليتسيا مەن ارنايى جاساق ءار جەردەن كەمىندە 60 شاقتى ادامدى ۇستاپ اكەتتى.

شەرۋگە قدپ،  قدت جانە ونى جاقتايتىن «كوشە پارتياسى» قوزعالىسىنىڭ قولداۋشىلارى قاتىستى. اباي جانە بۇرىنعى فۋرمانوۆ، اباي-دوستىق، دوستىق-قۇرمانعازى، گاگارين-جامبىل كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ونداعان نارازى ۇستالدى. اكىمدىك وكىلدەرى جينالعانداردى تاراۋعا شاقىردى.

ۇستاۋ بارىسىنان. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

نارازىلار الماتى اۋەجايىنىڭ شەتەلدىك كومپانياعا ساتىلۋىنا جانە كارانتين شارالارىنىڭ جۇيەسىزدىگىنە، ۇلتتىق پارك، مەملەكەت جەرىنىڭ بەتالدى بەرىلۋىنە، شيكىزات قورىنا باي ەلدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ ناشارلىعىنا، نەسيە كانيكۋلىنىڭ شيكىلىگىنە قارسىلىعىن ءبىلدىردى. بۇدان وزگە جۇيەنى وزگەرتۋ، ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن شەكتەمەۋ، بيلىكتىڭ اۋىسۋىن، ءادىل سايلاۋ تالابى كوتەرىلدى.

ساياسي تۇتقىنداردى بوساتۋ جانە بەلسەندىلەردى قۋدالاماۋ تالابىن كوتەرگەن نارازىلار. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

دەمپارتيا جەتەكشىسى جانبولات ماماي پەن قۇقىق قورعاۋشى عالىم اعەلەۋوۆ وسىدان ون كۇن بۇرىن شەرۋ وتكىزۋگە ارنايى ءوتىنىم بەرگەنىن العا تارتتى. دەسە دە الماتى قالاسى پروكۋرورىنىڭ ورىنباسارى مۇرات تىلەۋبەرديەۆ، قالا اكىمىنىڭ بەس بىردەي  ورىنباسارى – ەرلان قوجاعاپانوۆ،ەرجان باباقۇماروۆ، مۇحيت ازىرباەۆ، ءىلياس وسەروۆ، ساپاربەك تۇياقباەۆ، مەدەۋ اۋدانى اكىمى سۇلتانبەك ماكەجانوۆ جانە نۇر وتان پارتياسىنىڭ ۋاكىلدەرى 6 ماۋسىمنان باستاپ بەيبىت جيىن تۋرالى جاڭا زاڭ كۇشىنە ەندى ەنگەنىن ايتىپ، بۇگىنگى ميتينگتى زاڭسىز دەپ اتادى.

دەمپارتيا جەتەكشىسى جانبولات ماماي بىرنەشە ساعات جاساق قورشاۋىندا بولدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

دەمپارتيا جەتەكشىسى، وپپوزيتسيالىق ساياساتكەر جانبولات ماماي «دەموكراتيالىق پارتيا ازاماتتارى ءوزىنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن پايدالانا وتىرىپ بەيبىت ميتينگكە شىعۋى ەشقانداي زاڭسىزدىق ەمەس. ءبىز بيلىككە نەگىزگى ءۇش تالابىمىزدى قويامىز. قازاقستان جەرى ساتىلماسىن جانە جالعا بەرىلمەسىن! قازاقستان حالقىنا ءبىر رەتتىك كرەديتتىك امنيستيا جاسالسىن! ماكس بوكاەۆ باستاعان ساياسي تۇتقىندارعا بوستاندىق بەرىلسىن!»، – دەدى.

ول الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ ەل الدىنا كەلىپ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋىن سۇرادى. الايدا وقيعا ورنىندا جۇرگەن اكىم ورىنباسارلارى بىردەن بۇل تالاپتىڭ ورىندالمايتىنىن كەسىپ ايتتى. دەمپارتيا توبىن قۇزىرلى ورگاندار جىبەرگەن سوڭ، ماماي تۇسقايتا ساعات 16:00 شاماسىندا جاقتاستارىمەن بىرگە تولە بي كوشەسىنە قاراي دوستىق داڭعىلىنىڭ بويىمەن ءتۇسىپ كەتتى.

شەرۋ وتەتىن ايماققا 20 شاقتى اۆتوبۋس-اۆتوزاك اكەلىنگەن. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

نۇر وتان پارتياسىنىڭ مۇشەلەگىندەگى ءارتۇرلى قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى دەمپارتيا بەلسەندىلەرى مەن جاقتاستارى جينالعان ورىندا «كونترارگۋمەنت ۇگىتىن» جۇرگىزۋگە اتسالىسىپ، بيلىككە قۇلاق اسۋعا شاقىردى. ءۇش ايعا جۋىق جۇمىسسىز، سايكەسىنشە تابىسسىز قالدىق دەگەن ازاماتتار نەسيە ماسەلەسىن حالىقتىڭ جاعدايىنا ىڭعايلاۋدى تالاپ ەتتى.

بيلىكپەن بايلانىسى بار قوعامدىق ۇيىمدار مەن نۇر وتان پاتياسىنىڭ مۇشەلەرى "بەيبىت ءومىردىڭ قادىرىن بىلۋگە" ۇگىتتەۋگە تىرىسىپ باقتى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

«تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءارى الماتى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى  راحمان الشانۇلى ءوزىن گۇلجان دەپ تانىستىرعان نارازىنىڭ جانايقايىنا دورەكى جاۋاپ بەرىپ، ەلگە شاماسى جەتپەسە، كوپبولمەلى پاتەر الماۋعا كەڭەس بەردى. سونداي-اق بىرنەشە ساعات بويى بيلىكتىڭ نارىقتىق ساياساتىن قورعاشتاپ، جينالعانداردى تاراۋعا ۇگىتتەۋگە تىرىستى.

ەكونوميست-عالىم الشان راحماننىڭ ارەكەتى كوپتى تاڭداندىردى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

وسىعان ۇقساس سارىندا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ الماتى فيليالى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ستانيسلاۆ كانكۋروۆ تا دەمپارتيا بەلسەندىسىنە سويلەگەن كەزدە ءوزىن دورەكى ۇستادى. شەنەۋنىك نارازىلاردى «قۇر ايقايشىلار» دەپ اتاپ، ولاردان «مەملەكەت ءۇشىن نە ىستەپ جاتقانىن» سۇرادى.

الماتىدا وتەتىن سانكتسيالانباعان ميتينگتەردە نارازىلارمەن ۇنەمى ايتىسۋعا شىعاتىن نۇر وتان پارتياسىنىڭ رەسمي ۋاكىلى ستانيسلاۆ كانكۋروۆ. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

شاھاردا ميتينگ وتەدى دەپ جوسپارلانعان اباي ەسكەرتىشىنىڭ ماڭى مەن رەسپۋبليكا الاڭى تەمىر قورشاۋمەن قۇرساۋلانىپ، جابىلعان. كۇندىز پوليتسيا نارازىلار جينالعان كوشەلەردەگى قوزعالىستى شەكتەپ، جاياۋ جۇرگىنشىلەردى وتكىزبەي تۇردى. دەمپارتيانىڭ باستى ۇيىمداستىرۋ توبىن ارنايى جاساق بىرنەشە ساعات قورشاۋعا الىپ، جىبەرمەدى.

اياق استىنان قوزعالىسى توقتاعان بۇرىنعى فۋرمانوۆ كوشەسى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

استانا، الماتى جانە وزگە قالالاردا پوليتسيا نارازىلاردى ۇستاۋ كەزىندە دورەكى كۇش قولداندى، حالىق كوپ جينالعان جەرلەرگە دەزينفەكتسيالايتىن سۇيىقتىق شاشىپ، قورعانىش كيىمى جوق ادامداردىڭ كوزى اشىعان، تۇرعىندار مەن جاياۋ جۇرگىنشىلەر دەنساۋلىعىنا شاعىمدانعان.

جۇزگە تارتا كىسى جينالعان جەردە دەزينفەكتسيالاۋ جۇمىسى بىرنەشە قايتارا جۇرگىزىلدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

استانادا يزولياتوردا بەلگىسىز جاعدايدا قازا تاپقان بەلسەندى دۋلات اعادىلدىڭ ۇلى نۇربولات اعادىلوۆ، ال الماتى قالاسىندا ىرىسبەك توقتاسىن، بەيبارىس تولىمبەكوۆ، ءاسيا تولەسوۆا، قۇرال سەيىتحانۇلى  ت.ب. ءتارىزدى بەلگىلى ازاماتتىق بەلسەندىلەردى پوليتسيا ۇستاپ، الىپ كەتكەن.

بەلسەندى ءاسيا تولەسوۆانى پوليتسيا كۇشتەپ ۇستادى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

پوليتسيا استانادا قازاق ەلى مونۋمەنتىنىڭ ماڭىنا جينالعان ونداعان ادامدى كۇشتەپ اۆتوبۋسقا سالىپ اكەتكەن. مۇنداي جاعداي باسقا قالالاردا دا قايتالاندى. شىمكەنتتە الدىن-الا قورشالعان ورداباسى الاڭىنىڭ اينالاسىندا كەمىندە 20 شاقتى كىسى ۇستالدى. اقتوبە قالاسىنداعى ونەر ورتالىعىندا جانە  ورالدا ورتالىق الاڭدا شەرۋگە كەلدىك دەگەن ونداعان ادام ۇستالعان. قىزىلوردا، تاراز قالالارىندا بىرنەشە ادام كۇشتەپ اكەتىلگەن. اشىق اقپاراتتار مەن رەداكتسيا جيناقتاعان دەرەكتەرگە قاراعاندا،  بيلىك زاڭسىز دەپ تانىعان ميتينگتەردە رەسپۋبليكا كولەمىندە جۇزدەن استام ادام ۇستالعان.

دەگەنمەن ساياسي قىسىم كورگەندەردىڭ مونيتورينگىن جۇرگىزەتىن Qaharman ادام قۇقىعىن قورعاۋ قورىنىڭ تەلەگرام جەلىسىندەگى ارناسىندا جاريالاعان مالىمەتكە قاراعاندا، 6 ماۋسىم كۇنى ەل بويىنشا پوليتسيا ۇستاعان 142 ازاماتتىڭ ءتىزىمى تۇزىلگەن.

الماتىداعى ميتينگتەن فوتوبايان: 

اباي-بۇرىنعى فۋرمانوۆ كوشەسىندە كەمىندە 40-تاي ازامات ۇستالدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

نارازىلار وزگە بەلسەندىلەر وتىرعىزىلعان اۆتوزاكتىڭ الدىن وگەۋگە تىرىستى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

ۇستالعان نارازىنىڭ كەيبىرى ءسوزىن ايتىپ ۇلگەرمەدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

"مەن تىنىستاي الماي جاتىرمىن" دەگەن قازىرگى تانىمال مەم-لوزۋنگتى قدت مەن "كوشە پارتياسى" جاقتاستارى دا ۇستاپ شىقتى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

نارازىلاردىڭ كەيبىرەۋى پوليتسيا جىلدام اكەتپەۋى ءۇشىن قولىن اجىراماستاي ەتىپ بايلاپ العان. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

كەزەكتى ۇستاۋ ساتىنەن. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

اشىنعان انا ساياسي جۇيەنىڭ جاقسى جاققا قاراي وزگەرتۋ كەرەك دەپ سانايدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

بۇرىنعى فۋرمانوۆ كوشەسىنىڭ بويىنداعى "تايتالاس ۇستاۋ" كەزى، ءبىر ادامدى اۆتوزاكقا 4-5 پوليتسەي كوتەرىپ كىرگىزدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

ءتىپتى كەي ادامدار ء"وزىنىڭ دارمەنسىزدىگىن" ءبىلدىرۋ ماقساتىندا ء"بىز پوليتسيا جاعىندامىز" دەگەن ۇرانمەن پەرفورمەنس اكت ورىندادى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

ازاماتتار شىنايى دەموكراتيالىق وزگەرىستەردى قالايتىنىن جەتكىزدى. ولاردىڭ سوزىنشە، ەلدەگى جۇيە ابدەن كوزبوياۋشىلىققا باتقان. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

"اياعىن جەرگە تيگىزبەي 50 مەتر الىپ جۇرۋدەن" ءبىر كورىنىس. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

ءار ادامعا بىرنەشە ساقشى جابىلۋعا تۋرا كەلدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

بۇگىنگى تاڭداعى تەڭدىك جولىنداعۋ كۇرەستىڭ باستى ۇرانىنا اينالعان "فلويدتىڭ سوڭعى ءسوزىن" باننەر قىلىپ ۇستاپ جۇرگەن نارازىلار. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

پوليتسيانىڭ شاماسى جەتپەگەن سوڭ، ارادا كوپ وتپەي ساعات 12:00-گە قاراي ارنايى جاساق كومەككە كەلدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

اباي ەسكەرتكىشىنە بارار جولدا، ءارتۇرلى كوشەنىڭ قيىلىسىندا پوليتسيا نارازىلاردىڭ باسى قوسىلماۋىن قاداعالاپ تۇردى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

"ميتينگكە شىعۋعا ءاربىر ازاماتتىڭ قۇقىعى بار" دەگەن كونستيتۋتسيا ءۇزىندىسىن پلاكاتقا جازىپ اكەلىپ، ۇستاپ تۇرعان بەلسەندى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

پوليتسيا ءار جەردە نارازىلاردى باقىلاپ، دوستىق كوشەسىنە قاراي وتكىزبەي تۇردى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

دەمپارتيانىڭ باستاماشىل توبىن قورشاپ تۇرعان جاساق. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

رۇقسات ەتىلمەگەن شەرۋگە شىققان نارازىلاردىڭ تۇگەل دەرلىگى مەديتسينالىق بەتپەردە تاعىپ، ءتىپتى انتيسەپتيك جانە كلينيكالىق قولعاپ الىپ ءجۇر. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

دوستىق داڭعىلىنىڭ تومەن جاعىندا دا جاياۋ جۇرگىنشىلەر مەن كولىكتەردىڭ ءجۇرىپ-قوزعالۋى شەكتەلدى. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

جول بويىنداعى جەڭىل كولىكتى تيەپ جاتقان پوليتسيا. 6 ماۋسىم 2020 جىل. الماتى قالاسى. فوتو: QT

وسىعان دەيىن تىركەلمەگەن «دەموكراتيالىق پارتيا» جانە شەتەلدە تۇرىپ جاتقان ەكس-بانكير، وپپوزيتسيالىق ساياساتكەر مۇحتار ءابليازوۆ جاقتاستارىن 6 ماۋسىمدا ميتينگىگە شىعۋعا شاقىرعان بولاتىن. ميتينگىلەر قارساڭىندا ءار ايماقتا بەلسەندىلەرگە قىسىم كۇشەيىپ، ۇستالا باستاعان. باس پروكۋراتۋرا ادەتتەگىدەي ميتينگىلەردىڭ زاڭسىز جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ كارانتين كەزىندە قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ، جۇرتتى نارازىلىققا شىقپاۋعا شاقىرعان.

تج كەزىندە بەلگىلى بولعانداي، 21 ءساۋىر «شەكاراسىز تىلشىلەر» حالىقارالىق ۇيىمى جاريالاعان «الەمدىك ءباسپاسوز بوستاندىعى يندەكسى» رەيتينگىندە  قازاقستان 180 ەلدىڭ ىشىندە 157 ورىنعا تۇراقتادى. سول كەزدەگى اقپارات  ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ ادەتتەگىدەي ۇيىم ەسەبىنىڭ شىنايىنىلىعىنا كۇمانمەن قارايتىنىن مالىمدەدى. ىلە-شالا حالىقارالىق Human Rights Watch ۇيىمىنىڭ ەۋروپا-ورتالىق ازيا ايماعى بويىنشا ديرەكتورى حيۋ ۋيليامسون 23 ءساۋىر ازاتتىققا بەرگەن سۇقباتىندا «تج كەزىندە اقپارات قۇرالدارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە عانا ەمەس، پىكىرىن ەركىن بىلدىرگىسى كەلەتىن كەز كەلگەن ازاماتقا قىسىم جاساماۋعا شاقىردى». ارتىنشا ۇيىم قازاقستاننىڭ «COVID-19-عا قارسى كۇرەستى سىلتاۋراتىپ» ادام قۇقىقتارىن بۇزعانى تۋرالى ەسەبىن جاريالادى.

«ەستيتىن ءارى حالىق ۇنىنە قۇلاق تۇرەتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن ۇسىنعان پرەزيدەنت توقاەۆ حالىقارالىق باق جانە قاۋىمداستىق الدىندا قازاقستانداعى دەموكراتيا ينستيتۋتىن دامىتۋعا كوپ ۋادە بەرگەنىمەن، ەكىنشى ليدەردىڭ تۇسىندا دا ميتينگىلەر مەن پيكەتتەر وتكىزۋ ءىس جۇزىندە قيىنداعان. ءوز پىكىرىن اشىق ايتقىسى كەلگەن نە ايتقان ازاماتتار ءجيى ءىستى بولىپ جاتادى.

"The Qazaq Times"