شۆەتسيا باس ەپيدەميولوگى قاتەلەسكەنىن مويىندادى

بۇكىل الەم ىندەتكە قارسى قاتاڭ شارالار قابىلداپ، كارانتين بولىپ جاتقاندا ەۋروپاداعى ەڭ قالتالى ەلدەردىڭ ءبىرى شۆەتسيا ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتى تومەندەتپەۋ ءۇشىن قاتاڭ كارانتين شارالارىن جاسامادى. مەكتەپتەر، دۇكەندەر، ساۋدا ورىندارى سول كۇيىندە جۇمىس ىستەپ تۇردى. الايدا، قازىر كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا قارسى ساياساتقا جاۋاپتى ەلدىڭ باس ەپيدەميولوگى ءوزىنىڭ قاتەلەسكەنىن ايتىپ مالىمدەمە جاساپ وتىر. 

باس ەپيدەميولوگ اندەرس تەگنەلل ارنايى مالىمدەمەسى ارقىلى ءوزىنىڭ قاتە كەتكەنىن مويىندادى. ول سوزىندە: "ەگەر وسىنداي پاندەمياعا قايتالاي تاپ بولاتىن بولساق، بۇل تاجىريبەدەن ساباق الىپ باسقاشا ستراتەگيا قولداناتىن ەدىك", – دەگەن.  قازىر شۆەتسيادا كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ كوز جۇمعاندار سانى كورشىلەس ەلدەرمەن سالىستىرعاندا جوعارىلاي ءتۇستى. ونىڭ ۇستىنە كورشىلەس ەلدەر شۆەتسيامەن شەكاراسىن جاۋىپ تاستاعان.

10 ملن شاماسىنداعى حالقى بار شۆەتسيادا 40 803 ادام ىندەت جۇقتىرىپ، ولاردىڭ 4542-ءسى قازا تاپقان. ىندەتكە قارسى قاتاڭ شارالار قولدانعان كورشىلەس دانيادا 580, نورۆەگيادا 237, فينليانديادا 321 ادام كوز جۇمعان. اندەرس تەگنەلل ءوز مولشەرىنەن الدە قايدا كوپ ادامنىڭ كوز جۇمعانىن مويىندادى، دەگەنمەن، شۆەتسيانىڭ بۇل ستراتەگياسىنىڭ ءونىمىن بۇتىندەي جوققا شىعارمايتىنىن ايتتى.

الەم ەلدەرىندە ۆيرۋسقا قارسى كۇرەس تاسىلدەرى ءار ءتۇرلى بولدى. ءبىر ەلدەر قاتاڭ كارانتين جاريالاسا، ەندى ءبىر ەلدەر قاتاڭ شارالاردىڭ ەكونوميكاعا زاردابىن ەسكەرە وتىرىپ بولدىرمادى. بۇلاردىڭ سوڭعى ناتيجەسى قالاي بولارى دا ءالى بەلگىسىز. ارينە، ەكونوميكالىق قۋات پەن حالىقتىڭ اماندىعى تارازىعا تۇسكەندە كوپتەگەن ەل ۇكىمەتتەرى قاتاڭ كارانتين شارالارى ارقىلى حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋعا تىرىستى. سولاي دا قاتاڭ شەكتەۋ شارالارى ارقىلى ازاماتتاردىڭ ءومىرىن قورعاعانىمەن، زور ەكونوميكالىق شىعىنعا باتقان ەلدەر دە كوپ. ولار الداعى داعدارىس تولقىنىنىڭ ءتىپتى دە اۋىر بولاتىنىن ءبىلىپ وتىر.

وسى تۇستا شۆەتسيا قاتاڭ كارانتين شارالارىن تەرىسكە شىعاردى، ازاماتتاردان مۇمكىندىگىنشە ۇيدەن جۇمىس ىستەۋگە، گيگيەنالىق تازالىقتى، الەۋمەتتىك ارالىقتى ساقتاۋدى ءوتىندى جانە 50 ادامنان ارتىق توپتاسۋدى شەكتەدى. ال، ناتيجەسىندە شۆەتسيادا ۆيرۋستان قازا بولعاندار سانى قاتاڭ كارانتين شاراسىن كىرگىزگەن ەلدەرمەن سالىستىرعاندا كوپ بولدى.

ەسەسىنە، شۆەتسيا ەكونوميكاسى داعدارىسقا ۇشىراعان جوق. العاشقى توقساندىقتىڭ ناتيجەسى بويىنشا شۆەتسيا ەكونوميكاسى 0,3 پايىزعا قىسقارعان. ال، ەۋروپانىڭ وزگە ەلدەرىندە بۇل كورسەتكىش ودان 11 ەسەگە كوپ (ورتاشا 3,5 پايىز).

بىراق، ساراپشىلار بۇعان قاراپ شۆەتسيا تۋرا جولدى تاڭدادى دەپ ايتۋعا ەرتە دەپ قارايدى. سەبەبى، الەم ەكونوميكاسى كەرى كەتەتىن بولسا بۇل جاعداي شۆەتسيانى اينالىپ وتپەيدى. ەلدىڭ باسىم ەكونوميكالىق كىرىسى ەكسپورتقا سۇيەنەدى. الەمدىك داعدارىس شۆەتسيا ونىمدەرىنە سۇرانىستى قىسقارتادى، ايتالىق الەمگە تانىمال "ۆولۆو" اۆتوكولىكتەرىنە سۇرانىس ازايادى. ەلدىڭ ەكونوميكا مينيسترلىگى 2020 جىلى ەل ەكونوميكاسى 7 پايىزعا قۇلدىراۋى مۇمكىن ەكەنىن بولجاپ وتىر.

“The Qazaq Times”