فوتو: mail.kz

2019 جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىنا قاراستى بجزق-نىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرى 

بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىندا (بۇدان ءارى – بجزق، قور) جارنالاردىڭ بارلىق تۇرلەرى بويىنشا اشىلعان جەكە زەينەتاقى شوتتارىنىڭ سانى 10,6 ملن بىرلىكتەن استى. 

بجزق – بۇگىندە 10,6 ميلليوننان استام شوتتىڭ ەسەبىن جۇرگىزەتىن جانە اكىمشىلىك ەتەتىن تۇراقتى قارجىلىق ينستيتۋت. بۇل شوتتاردا جيناقتالعان قاراجاتتىڭ سوماسى 2019 جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىنا قاراي 10,7 ترلن تەڭگەنى قۇراپ، جىل باسىنان بەرى 14 پايىزعا كوبەيدى. ءوسۋ قارقىنى نەگىزىنەن مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى بويىنشا اشىلعان شوتتاردا بايقالادى – ولارداعى جيناق سوماسى 10,4 ترلن تەڭگەنى (جالپى سومانىڭ 97,7 پايىزى) قۇراپ، جىل باسىنان بەرى 14 پايىزعا ءوستى.

مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارى (مكزج) بويىنشا جيناقتالعان قاراجاتتىڭ سوماسى 241,8 ملرد تەڭگەگە جەتسە (بۇكىل جيناق اقشانىڭ 2,3 پايىزى), ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارى (ەزج) بويىنشا جيناقتاردىڭ سوماسى 1,9 ملرد تەڭگە بولدى (0,02 %).

سالىمشىلاردىڭ مزج ەسەبىنەن اشىلعان شوتتارىندا جيناقتالعان قاراجاتتىڭ ورتاشا سوماسى – 1,1 ملن تەڭگە، مكزج بويىنشا – 493,8 مىڭ تەڭگە جانە ەزج بويىنشا – 49,4 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى.

مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن قالىپتاسقان جيناقتاردىڭ ورتاشا كولەمىەرلەردە – 1,2 ملن تەڭگە (جىل باسىنان بەرگى ءوسىم – 9%), ايەلدەردە – 933,4 مىڭ تەڭگە (جىل باسىنان بەرگى ءوسىم – 11%).

مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن زەينەتاقى قورىنا 1998 جىلدان بەرى تۇراقتى اۋدارىپ كەلگەن ەر ازاماتتاردىڭ جيناقتارىنىڭ ورتاشا كولەمى – 5,1 ملن تەڭگە، ال ايەلدەردە – 3,9 ملن تەڭگە.

جىل باسىنان بەرى سالىمشىلار مەن الۋشىلاردىڭ جەكە زەينەتاقى شوتتارىنا ەسەپتەلگەن تازا ينۆەستيتسيالىق تابىس 600,5 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. ال زەينەتاقى اكتيۆتەرىنىڭ تابىستىلىعى 2019 جىلدىڭ 11 ايىندا 6,16 پايىزدى كورسەتتى. بۇل كەزەڭدەگى ينفلياتسيا 4,7 پايىز بولدى. جىلدىق تۇرعىدان العاندا زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ تابىستىلىعى سوڭعى 12 اي ىشىندە 8,13 پايىزعا جەتسە، وسى كەزەڭدەگى ينفلياتسيا دەڭگەيى 5,4 پايىزدى كورسەتتى. ياعني، زەينەتاقى اكتيۆتەرىنىڭ تابىستىلىعى وڭ سيپاتقا يە.

اعىمداعى جىلدىڭ 11 ايىندا 292,6 مىڭ ادامعا 185,8 ملرد تەڭگە كولەمىندە زەينەتاقى تولەمدەرى بەرىلدى. ونىڭ ىشىندە:

- زەينەت جاسىنا تولۋعا بايلانىستى – 59,5 ملرد تەڭگە;

- 1 جانە 2 توپتا مەرزىمسىز مۇگەدەكتىگى بار جاندارعا – 1,6 ملرد تەڭگە;

- قازاقستاننان شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋعا كەتۋگە بايلانىستى – 44,6 ملرد تەڭگە;

- مۇراگەرلىك بويىنشا – 25,2 ملرد تەڭگە;

- جەرلەۋگە بايلانىستى – 2,9 ملرد تەڭگە;

- باسقا تۇلعالارعا – 0,1 ملرد تەڭگە;

- ءومىردى ساقتاندىرۋ بويىنشا كومپانياعا (وسق) – 52,0 ملرد تەڭگە تولەندى.

سالىستىراتىن بولساق، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندە بجزق-دان 156,0 ملرد تەڭگە تولەنگەن بولاتىن. ونىڭ ىشىندە مۇراگەرلىك بويىنشا – 20,7 ملرد تەڭگە تولەنسە، ساقتاندىرۋ ۇيىمدارىنا – 22,2 ملرد تەڭگە اۋدارىلدى.

بيىل مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارىنىڭ ەنگىزىلگەنىنە بەس جىل تولدى. سوعان سايكەس سالىمشىلار مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىمەن قاتار مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن زەينەتاقى اننۋيتەتىن الۋعا قول جەتكىزدى. ساقتاندىرۋ ۇيىمدارىنا اۋدارىلاتىن جيناقتاردىڭ كولەمى وسى سەبەپتەن ارتۋدا.

كەستە بويىنشا اي سايىنعى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ ورتاشا سوماسى 21 102 تەڭگەنى قۇرادى. بۇل رەتتە اي سايىنعى ەڭ جوعارى تولەم 514 666 تەڭگە بولدى.

بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى كەلە جاتقان جاڭا – 2020 جىل  قارساڭىندا قوردان زەينەتاقى تولەمدەرى زەينەت جاسىنا تولعان ازاماتتارعا (ەرلەرگە 63 جاسقا تولعاندا، ايەلدەرگە بيىل 2019 جىلدىڭ 31 جەلتوقسانىنا دەيىن 59 جاسقا تولعاندا) بەرىلەتىندىگىن تاعى دا ەسكە سالادى. بۇل رەتتە ايەلدەردىڭ زەينەتكە شىعۋ جاسى 2027 جىلعا دەيىن 63 جاسقا جەتكەنشە جىلىنا 6 ايعا ۇزارتىلىپ وتىرادى.

ەگەر ايەل ادامزەينەتكەرلىك جاسقا بيىلعى جىلدىڭ 30-31 جەلتوقسانىندا تولاتىن بولسا، وندا وعان 10 كۇن قالعاندا، ياعني 21-31 جەلتوقسان ارالىعىندا حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنا بارىپ، ءوتىنىش بەرۋى قاجەت. ەگەر قانداي دا ءبىر سەبەپپەن كەلە الماسا، زەينەتاقىنى راسىمدەۋ ءۇشىن تاعى 6 اي كۇتۋىنە تۋرا كەلەدى. ويتكەنى 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ايەلدەر «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭنىڭ 11-بابىنىڭ 1 تارماعىنا سايكەس زەينەتكەرلىككە 59,5 جاسقا تولعاندا شىعادى.

"The Qazaq Times"