اكىمىنىڭ ورىنباسارى: ءتىل نورمالارى تولىق ساقتالماي وتىر

استانادا كەڭ اۋقىمدا جۇرگىزىلە باستاعان «ءتىل تازالىعى – بارشاعا ورتاق ءىس» جوباسى جالعاسىن تاپتى. 

بۇگىن كەزەكتى جينالىس سارىارقا اۋدانى اكىمدىگىندە ءوتتى. وعان اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى بەرىك تورەبەكوۆ، قالالىق تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ساكەن ەسىركەپ جانە ساراپشى توپ وكىلدەرى مەن پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆىنىڭ باسشىلارى قاتىستى.

– پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆى جۇمىسىنداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى سىرتقى جانە ىشكى كورنەكى اقپاراتتار ءتىلى. وكىنىشكە وراي، زاڭ تالاپتارىنىڭ بار ەكەنىنە قاراماستان، اۋدانداعى كوپتەگەن پيك-تەرگە قاراستى تۇرعىن ۇيلەردە كورنەكى اقپارات تەك ءبىر تىلدە، اياعني ورىس تىلىندە عانا جازىلىپ كەلەدى. ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ 21 بابىندا "ماڭدايشالار، حابارلاندىرۋلار، جارنامالار، باسقا دا كورنەكى اقپارات مەملەكەتتىك تىلدە جانە ورىس تىلىندە، قاجەت بولعان جاعدايدا باسقا تىلدەردە جازىلادى" دەلىنگەن. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل نورمالار تولىق ساقتالماي وتىر " – دەدى  بەرىك جالمۇحانۇلى.

اكىم ورىنباسارى بيىل 9 ساۋىردەن باستاپ قالا اكىمىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، ەلورداداعى سىرتقى جارنامانى زاڭداستىرۋ جۇمىستارى جان-جاقتى قولعا الىنعانىن ايتتى. «ءتىل تازالىعى – بارشاعا ورتاق ءىس» جوباسى اياسىندا سارىاراقا اۋدانى بويىنشا زاڭسىز ىلىنگەن، تالاپقا ساي ەمەس 350-دەن استام جارناما، كورنەكى اقپاراتتىڭ انىقتالعانىن جەتكىزدى. بۇنىڭ ءبارىن زەرتتەپ، تەكسەرىپ، انىقتاۋدا  قالالىق تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى جانىنان قۇرىلعان، قۇرامىندا فيلولوگتار، زاڭگەرلەر مەن قوعام بەلسەندىلەرى جانە جۋرناليستەر بار ساراپشى توپتىڭ ەڭبەگى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– بۇل تەك انىقتالعانى عانا. مونيتورينگ بارىسىندا ءالى دە كوپ زاڭسىزدىقتار كەزدەسۋى مۇمكىن. ەندىگى كەزەكتە اۋدان بويىنشا پيك باشسىلارى، «ءتىل تازالىعى – بارشاعا ورتاق ءىس» جوباسى اياسىندا سىزدەرمەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەيتىن بولامىز، – دەدى ب.تورەبەكوۆ.

قالالىق تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ساكەن ەسىركەپ زاڭ بۇزۋشىلارعا اكىمشىلىك كودەكستە ەسكەرتۋ، ايىپپۇل سالۋ سەكىلدى ناقتى جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعانىن ايتتى. بىراق، باسقارما بىردەن جازالاۋعا ۇمتىلماي، الدىن-الا ەسكەرتىپ جاتقانىن جەتكىزدى. زاڭ بۇزۋشىلىق انىقتالعان جاعدايدا، پيك باسشىلارىنا ونى تۇزەتۋگە ەكى اپتا ۋاقىت بەرىلدى.

ساراپشى توپتىڭ وكىلى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ كانديداتى نۇرزادا پريماشەۆ بۇل كەزدەسۋدىڭ ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى ەكەنىن، وسى ەلدىڭ تۇرعىنى رەتىندە ءاربىر ازاماتتىڭ زاڭعا ورتاق باعىنۋى، تالاپتارىن ورىنداۋى قاجەتتىگىن باسا ايتتى.

فوتو: QT

الايدا، كەزدەسۋدە ءسوز العان كەيبىر قالا تۇرعىندارى تىلگە قاتىستى قاتاڭ شارا قولداناتىن كەز جەتتى دەپ ەسەپتەيدى. ء"تىل زاڭىن كوزگە ىلمەي، تالاپتارىن ورىنداماي وتىرعان جەكە نىسانداردى، ازاماتتاردى ۇنەمى ەسكەرتىپ قانا قويۋ جۇمىستى جەڭىلدەتپەيدى، ولارعا اكىمشىلىك كودەكس بويىنشا ايىپپۇل سالىپ، جازا قولدانۋ كەرەك" دەپ ەسەپتەيدى ولار. ونسىز تىلگە، زاڭعا قۇرمەت بولمايتىنىن ايتادى.

پيك باشسىلارى «ءتىل تازالىعى – بارشاعا ورتاق ءىس» جوباسى اياسىندا باستالعان جۇمىسقا قولداۋ كورسەتەتىندەرىن ءبىلدىردى. ءوز اۋماقتارىنا كىرەتىن تۇرعىن ۇيلەر مەن وزگە دە نىساندارداعى ءتىل بويىنشا زاڭ تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىن تەكسەرەتىنىن، قاتەلىكتەردى تۇزەيتىنىن جەتكىزدى.

پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆى باسشىلارىنا ەكى اپتا ۋاقىت بەرىلدى. ارى قاراي جۇمىسشى توپ اتقارىلعان جۇمىستار بويىنشا مونيتورينگ جاسايتىن بولادى. پيك باسشىلارىمەن جۇمىس قالانىڭ قالعان ءۇش اۋدانىندا دا جۇرگىزىلىپ جاتىر

ايتا كەتەيىك، «ءتىل تازالىعى – بارشاعا ورتاق ءىس» جوباسىنىڭ اتقارىلۋى نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا بەكتۇروۆا قاتىسقان جينالىستىڭ ارنايى حاتتاماسىمەن پارمەن بەرىلگەن. ول بويىنشا قالاداعى جەكە مەنشىك جانە مەملەكەتتىك بالا باقشالار، پاتەر يەلەرى كووپەرتيۆتەرى، اۆتوكولىك مەكەمەلەرى، بازارلار، ءتۇرلى كاسىپكەرلىك نىساندارى اتالعان اكتسيا اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىل نورمالارىنىڭ ساقتالۋىنا اتسالىسۋى كەرەك. جوسپارلى جۇمىستاردىڭ اتقارىلۋىنا قالالىق باسقارمالار دا تىكەلەي قاتىساتىنى ناقتى كورسەتىلگەن.

جيىن سوڭىندا اۋدان اكىمى ورىنباسارىنىڭ تاپسىرماسىمەن سارىارقا اۋدانىنداعى جەكەمەنشىك بالا باقشالاردا ءتىل زاڭى تالاپتارىنىڭ ساقتالۋ بويىنشا تەكسەرۋ جۇرگىزىلدى. قالالىق تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنىڭ باس مامانى ايگۇل يمانعالي جانە ساراپشى توپ وكىلدەرى ارالاس تىلدە ءبىلىم بەرەتىن "بالاقاي" بالا باقشاسىنا باردى. ءبىلىم وشاعىندا كەيبىر زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرىلگەن. اسىرەسە، ورىس تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن توپتارعا ارنالعان كورنەكى اقپارات تەك رەسمي تىلدە عانا جازىلىپتى. بالا باقشا باسشىلىعىنا وسى كەمشىلىكتەر ەسكەرتىلىپ، زاڭ بويىنشا بارلىعى مەملەكەتتىك تىلدە جازىلۋى كەرەكتىگى ايتىلدى. مەكەمە باسشىلىعى ەسكەرتۋدى دۇرىس قابىلداپ، كورنەكى اقپارات پەن حابارلاندىرۋلاردى زاڭ تالاپتارىنا ساي جاسايتىن بولدى.

"The Qazaq Times"