دوس كوشىم: ەكى ۆەدومستۆونىڭ بىرەۋى زاڭسىزدىعى ءۇشىن جاۋاپ بەرۋى كەرەك

ءبىر بيلىكتەگى قوس ۆەدومستۆونىڭ ەكىۇشتى ۇستانىمىمەن ەكى وتتىڭ اراسىندا قالعان باعدات ءمانىزوروۆ شىن مانىندە ايىپتى ما، الدە ناقاق قۇربان با؟

 «ءمانىزوروۆ ءىسىنىڭ» حرونيكاسى 

ايدان استام ۋاقىت اتىشۋلى «ءمانىزوروۆ ءىسىنىڭ» باستى كەيىپكەرى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باعدات ءمانىزوروۆ ەل ىشىندە جەلدەي تاراعان  «26-سىندا ۇستالىپتى-ۇستالماپتى» دەگەن سىبىسقا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگى 27 قىركۇيەك جاۋاپ بەرگەن ەدى. انتيكوررۋپتسيا اگەنتتىگىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ولجاس بەكتەنوۆ ءمانىزوروۆتىڭ ۇستالعانىن راستاپ، ونىڭ «ۋاقىتشا قاماۋ يزولياتورىندا وتىرعانىن» حابارلاعان.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل ءبىرىنشى ورىنباسارى ولجاس بەكتەنوۆ. فوتو: اشىق دەرەككوز

ارتىنشا قازاننىڭ 2-ءسى كۇنى اگەنتتىك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بەكتەنوۆ  باق وكىلدەرىنە ءمانىزوروۆتىڭ «قىلمىستىق كودەكستىڭ» 190-بابى (4-ءبولىم 2-تارماعى) «الاياقتىق» ايىبى بويىنشا  كۇدىككە ىلىنگەنىن مالىمدەدى. سول كەزدە «ۆرەميا» باسىلىمى  كۇدىكتى شەنەۋنىكتىڭ ۇستىنەن العاشىندا «پارا الۋ» بابى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، كەيىننەن «الاياقتىققا» اۋىستىرىلعانىن ءارى  مانىزوروۆتىڭ كومەكشىسى جۋرناليستەرگە ونىڭ تەرگەۋ يزولياتورىندا ەمەس، اۋرۋحانادا ەكەنىن حابارلاعانىن جاريالادى. ال انتيكوررۋپتسيالىق بيۋرو «ءمانىزوروۆتى ۇيقاماققا اۋىستىرۋ جايلى ءوتىنىش جاسالعانىن» حابارلاعان بولاتىن.

"ۆرەميا" باسىلىمىنداعى "پاراقورلىقتان الاياقتىققا وزگەرتىلگەن باپ" پەن "يزولياتور ەمەس، اۋرۋحانادا جاتقان" شەنەۋنىك تۋرالى اقپارات. فوتو: "ۆرەميا" سايتىنان سكرينشوت-قيىندى

28 قازاندا باس پروكۋراتۋرا كۇدىككە الىنعان شەنەۋنىكتىڭ ۇستىنەن قوزعالعان قىلمىستىق ءىستى توقتاتقانى جايلى قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى الەۋمەتتىك جەلىلەردە تارادى. وندا الدىمەن قىلمىستىق ءىستى سۇراتىپ العان باس پروكۋراتۋرا كەيىن قىلمىس قۇرامى جوق دەگەن سەبەپپەن تاعىلعان ايىپتار زاڭسىز ەكەنى جازىلعان.

باس پروكۋراتۋرانىڭ ادۆوكات دەمەسىنوۆكە قىلمىستىق ءىس توقتاتىلعانى تۋرالى حابارلاماسى. فوتو: اشىق دەرەككوز توقتاتقانى

قازاننىڭ 29-ى باعدات ءمانىزوروۆتىڭ ادۆوكاتى الماس دەمەسىنوۆ  قورعاۋىنداعى شەنەۋنىككە تاعىلعان ايىپ الىندى دەسە، 30 قازان باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى مارات احمەتجانوۆ  ۇلتتىق بيۋرو قىزمەتىنەن اعاتتىق كەتكەنىن ايتىپ، توقتاتىلعان قىلمىستىق ءىستى نەگىزسىز قوزعاعان جانە تەرگەگەن ورگانعا ەسكەرتۋ بەرىلگەنىن ءارى وسىعان قاتىستى بىرقاتار قىزمەتكەر تارتىپتىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلاتىنىن مالىمدەدى.

باس پروكۋراتۋرا توراعاسىنىڭ ورىنباسارى مارات احمەتجانوۆ. فوتو: اشىق دەرەككوز

الماتى وبلىستىق اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى  دال سول كۇنى اكىم ورىنباسارىنىڭ ءوز جۇمىسىنا ورالعانىن, قىزمەتتىك مىندەتىنە كىرىسكەنىن حابارلادى.

الايدا اگەنتتىككە قاراستى تەرگەۋ دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى قانات سۇلەيمەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، بيۋرولىق ۆەدومستۆو باس پروكۋراتۋرانىڭ شەشىمىمەن كەلىسپەيدى, سونداي-اق ءتيىستى ارىز جولدانعان. سۇلەيمەنوۆ ءوز سوزىندە «ال، قىزمەتكەرلەرىمىزدى جازالايمىز با، جوق پا، ول جاعىن ءوزىمىز شەشەمىز» دەگەن بولاتىن:

– باس پروكۋراتۋرا بىزگە قىزمەتكەرلەردى جازالاۋ تۋرالى حات جىبەردى. قازىر اگەنتتىك باسشىلىعى ونى قاراپ جاتىر. ول ارىز قانشالىقتى نەگىزدى ەكەنىن جانە قىزمەتكەرلەرگە تارتىپتىك جازا قولدانىلا ما، جوق پا، اگەنتتىك باسشىلىعى شەشەدى. ولار ورتالىق اپپاراتتىڭ قىزمەتكەرلەرى. ناقتى نەشە ادام ەكەنىن ايتا المايمىن، قۇپيا.

ءتىپتى  بۇگىن، 31 قازان ءبىرىنشى تەرگەۋ دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى قانات سۇلەيمەنوۆ «دەرەكتەرگە سۇيەنەيىك. بىزگە اگەنتتىككە ەكى ازامات كەلدى. ءبىز ولاردىڭ شاعىمدارىن سوتقا دەيىنگى تەرگەۋلەردىڭ بىرىڭعاي تىزىمىنە ەنگىزدىك. تەرگەۋ بارىسىندا قىلمىستىق ءىس باس پروكۋراتۋرا قىلمىس وقيعاسى بولماعان جاعدايدا توقتاۋدى سۇرادى. بۇگىندە ءبىز بۇل شەشىممەن كەلىسپەيمىز جانە باس پروكۋراتۋراعا قارسى پىكىر بىلدىردىك»، – دەدى.

ۆەدومستۆوارالىق ايتىسقا تۇجىرىم

وسىلايشا مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ اراسىندا ءمانىزوروۆ ماڭىندا تايتالاس ءجۇرىپ جاتقانداي. بۇرىن-سوڭدى قازاقستان قوعامىندا بولماعان ۆەدومستۆوارالىق ايتىس نەمەسە ءبىرىن-ءبىرى تەرىستەۋ قايتكەندە دە جاڭا سيپات الىپ، ەلدىڭ قىزۋ تالقىسىنا ءتۇسىپ جاتىر. ءمانىزوروۆ ءىسى اينالاسىنداعى ۆەدومستۆوارالىق تارتىس تاقىرىبىنا بايلانىستى وقيعانىڭ باس-اياعىن باقىلاپ وتىرعان قوعام قايراتكەرى، بەلگىلى ساياساتكەر دوس كوشىمنىڭ ويىن سۇراپ كورىپ ەدىك:

ساياساتكەر دوس كوشىم. فوتو: اشىق دەرەككوز

«مەنىڭشە، بۇل جاعداي بىزدەگى قوس بيلىكتىكتىڭ بەلگىسى ەمەس. ويتكەنى ءمانىزوروۆ سونشالىق دەڭگەيدەگى لاۋازىمدى باسشى ەمەس قوي.

اتالعان جايت مۇددەلى توپتار نەمەسە اقوردا-كىتاپحانا اراسىنداعى تەكەتىرەس دەگەن بوس ءسوز. انتيكوررۋپتسياىق اگەنتتىك پەن قۇزىرلى ورگاننىڭ «جاقسى قادامى» سياقتى. ادەتتە، بىزدەگى مەكەمەلەر وزىنەن جوعارى ورگان نە دەسە سوعان باس شۇلعىپ، ۇندەمەي قالاتىن. ءوزىنىڭ ىستەگەن ىسىنە جاۋاپ بەرمەيتىن-ءدى. «ءبىز ۇستادىق پا، سونى دالەلدەپ شىعامىز» دەۋىنىڭ ءوزى قازاقستاندا وتە سيرەك قۇبىلىس.

كەلەسى قادامدى اگەنتتىك جاساپ، ماسەلەنى قوعامعا شىعارۋى كەرەك.

مەملەكەتتىك قوس تارماقتىڭ اراسىنداعى تارتىس ايتەۋىر ءبىر تاراپتىڭ زاڭسىز ارەكەت ەتكەنىن اڭعارتادى. دەمەك زاڭدى نە اگەنتتىك، نە پروكۋراتۋرا بۇزىپ وتىر. بۇل انىق. مۇنداي جاعدايدا قوعامعا جۇگىنىپ، اگەنتتىك «بالەن ۋاقىتتا ۇستادىق، مىنا سەبەپتى، دالەلىمىز مىنەكەي» دەگەنى ابزال، وركەنيەتتى، قۇقىقتىق ەلدەرگە ءتان دۇنيە بۇل. كونستيتۋتسيامىزدا «قۇقىقتىق مەملەكەت» دەپ كورسەتىلگەنى بار.

ءمانىزوروۆتى ۇستادى ما، ۇستاعان سەبەپتەرىن ايتۋعا مىندەتتى. بۇعان بەيجاي قاراپ، پروكۋراتۋرا ايتتىعا ەرىپ قويا سالماۋىمىز كەرەك.

ەگەر پروكۋراتۋرا ايتقانداي شەنەۋنىك نەگىزسىز ۇستالعان بولسا، وندا اگەنتتىكتىڭ ىسكە قاتىستى تۇلعالارىن جاقسىلاپ تۇرىپ جاۋاپقا تارتۋ قاجەت. ال كەرىسىنشە بولعان جاعدايدا، پروكۋراتۋرا بايىبىنا بارماي نە ادەيى ءىستى توقتاتقانى ءۇشىن وزدەرى جازالانۋى ءتيىس. بۇل تۇستا ەڭ ماڭىزدى ماسەلە – جاۋاپقا تارتۋ. ەكى تاراپتىڭ بىرەۋى جاۋاپ بەرۋى شارت. ولاي بولماسا، مۇنىڭ ءبارى – ويىن».

رەپليكا: 10 شىلدە دە عانا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالعان باعدات ءمانىزوروۆ وسىعان دەيىن ۇزاق جىلدار بويى مەملەكەتتىك قىزمەت اتقارعان. الماتى قالالىق مەملەكەتتىك ساۋلەت-قۇرىلىس باقىلاۋ باسقارماسىن ەكى جىل باسشىلىق ەتسە، ءار جىلدارى «شاعان» ساۋدا ءۇيىنىڭ پرەزيدەنتى، الماتى وبلىسىنداعى اقسۋ جانە كوكسۋ اۋداندارى مەن الماتىداعى الاتاۋ اۋدانىننىڭ اكىمى، 2008-2017 جىلدار ارالىعىندا الاتاۋ اۋدانىنىڭ اكىمى بولدى.

P.S.: «بي ەكەۋ بولسا، داۋ تورتەۋ بولادى».

"The Qazaq Times"