الەمدە بيلىككە قارسى نارازىلىق كۇشەيدى: تاريح قايتالانىپ جاتىر ما؟

الەم اقپارات كەڭىستىگىندە بيلىككە قارسى نارازىلىق شەرۋلەر تۋرالى اقپارات كوبەيگەنى بەلگىلى. بيىل يسپانيا، چەحيا، الجير، يراك، سۋدان ءچيليدى قامتىعان كوپتەگەن ەلدە ۇكىمەتكە قارسى نارازىلىق اكتسيالارى ءوتتى. ال، گونكونگتا جاز بويى ميلليونداعان ادامنىڭ شەرۋگە شىققانى ءمالىم. ءبىر عانا قازان ايىنىڭ وزىندە بىرنەشە ءجۇز مىڭداعان ادامنىڭ قاتىسۋىمەن نارازىلىق شەرۋلەر بولدى. بيىلعى جىل ەلىمىزدە دە بيلىككە نارازى كوڭىل كۇيدىڭ كۇشەيە تۇسكەنىن بايقاۋ قيىن ەمەس.

نازار اۋدارارلىق ءبىر جاعداي – ۇقساماعان مەملەكەتتەر، ءتىپتى الىس قۇرلىقتاردا بولعانىنا قاراماستان نارازىلىق شەرۋلەرىنىڭ تالاپتارى مەن سيپاتى بىردەي. بارىندە دە بيلەۋشى ەليتاعا دەگەن نارازىلىق، كوڭىل تولماۋشىلىق، جەمقورلىققا باتقان ۇكىمەتتەردى ايىپتاۋ سىندى ورتاق ۇراندارى بار. ال، كەيبىر ەلدەردە زات باعاسىنىڭ قىمباتتاۋىنا جانە جاڭا سالىق شارالارىنا قارسى ەرەۋىلدەر بولدى.

ايتالىق، ليۆاندا الەۋمەتتىك جەلىگە بايلانىستى جاڭا سالىق مىڭداعان ادامدى كوشەگە شىعاردى. ۇكىمەت العاشقى ۇسىنىستان باس تارتسا دا ەرەۋىل جالعاستى. سەبەبى، بۇل ەلدەگى قايشىلىقتى پروبلەما تەك جاڭا سالىق شارتتارى عانا ەمەس ەدى. ەلەكتر ەنەرگياسى، تازا سۋ ماسەلەسى، سىبايلاس جەمقورلىق سەكىلدى ەل نارازىلىعىن كۇشەيتكەن ماسەلەلەر وتە كوپ.

ەكۆادوردا دا وسىعان ۇقساس نارازىلىق بولىپ، ەرەۋىلشى توپ جولداردى جاۋىپ، پارلامەنت عيماراتىنا شابۋىل جاسادى. شەرۋشىلەر مەن پوليتسيا اراسىندا قاقتىعىستار بولعانى دا ايتىلدى. ۇكىمەت جاڭا شەشىم شىعاردى، بىراق نارازىلىق جالعاسا بەردى.

چيليدەگى نارازىلىق قوعامدىق كولىكتەردەگى جول ءجۇرۋ اقىسىنىڭ جوعارىلاۋىنا بايلانىستى بولدى. بۇندا دا ۇكىمەتتىڭ جاڭا شەشىمىنەن كەيىن دە نارازىلىق شاراسى جالعاسا بەردى.

يراكتاعى اۋقىمدى نارازىلىق جۇرىستەرى كەزىندە 160-قا جۋىق ادام قازا تاپتى. ەل ازاماتتارى جۇمىسسىزدىق پەن ۇكىمەتتىڭ دارمەنسىزدىگىن ايىپتاپ كوشەگە شىققان بولاتىن. ولار اديل ابدۋل-ماحديننىڭ بيلىگىن جەمقورلىقپەن ايىپتادى.

قىركۇيەكتە مىسىردا اسكەري توڭكەرىس ارقىلى بيلىك قۇرعان پرەزيدەنت ابدەل فاتتاح اس-ءسيسينيدى جەمقورلىقپەن ايىپتاعان نارازىلىقتار بولدى.

بۇلاردان تىس ءۇندىستان، اۋستراليا، بريتانيا، اقش-تى قامتىعان الەمنىڭ 60 ءىرى قالاسىندا ميلليونداعان ادامنىڭ قاتىسۋىمەن كليمات وزگەرىسىنە قارسى نارازىلىق شارالارى دا بولدى.

حالىقارالىق ساراپشىلار بيىلعى الەم ەلدەرىندەگى حالىقتىڭ نارازى كوڭىل كۇيىن تاريحتىڭ قايتالانۋى رەتىندە باعالاپ جاتىر. الەمدەگى بۇل ءۇردىس ۇكىمەتتەردىڭ، بيلەۋشى توپتاردىڭ داعدارىسى دەسە دە بولادى. الەم جاقسىلىققا قاراي جاڭارۋدى كۇتىپ تۇرعانداي. ايتا كەتەيىك، تالاي رەتكى الەمدىك وزگەرىستەر مەن عالامدىق داعدارىستار الدىندا دا جاپپاي نارازىلىق شارالارى كوبەيگەن. زەرتتەۋشىلەر بيىلعى جىلدى «1968 جىل قايتالانىپ جاتقانداي» دەپ سۋرەتتەيدى. تاريحتاعى وسى جالدا دا الەمدە بيلىككە قارسىلىق كوپ بولعان ەكەن. بۇل جاعداي ۇكىمەتتەرگە دابىل قاعىپ جاتقانداي.

“The Qazaq Times”