شامالعان تراگەدياسى: جول اپاتىنا جول بەرگەن كىمدەر؟

كەشە، قىركۇيەكتىڭ 15-ءى  الماتى وبلىسى اقسەڭگىر-شامالعان ستانتسياسىندا پويىز بەن اۆتوبۋس سوقتىعىسىپ، ءبىر ادام قازا تاپتى. رەسمي دەرەكتەرگە قاراعاندا، اۋرۋحاناعا تۇسكەن ءۇش جولاۋشىنىڭ ءحالى وتە اۋىر جاعدايدا. توتەنشە جاعداي ورنىندا جۇزگە تارتا تۇرعىن تەمىر جولدى جاۋىپ، ۇزاق جىلدار بويى ايتىلىپ كەلە جاتقان كوپىر سالۋ ماسەلەسىن شەشۋدى تالاپ ەتتى. اشىنعان بۇقارا "ەنجار" بيلىكتى ايىپتاۋدا.

ەكى كەشتىڭ اراسىنداعى ترانسپورتتىق تراگەديا

«قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ مالىمدەۋىنشە، جول اپاتى 15 قىركۇيەك كۇنى ساعات 19:08-دە الماتى جول بولىمشەسىنىڭ «اقسەڭگىر – شامالعان» ۋچاسكەسىندە №43 «الماتى-قوستاناي» جولاۋشىلار پويىزى (جەكە تاسىمالداۋشى «تۋركسيب-استانا» جشس) مەن №456 الماتى-قاسكەلەڭ باعىتىندا قاتىنايتىن اۆتوبۋستىڭ سوقتىعىسۋىنان بولعان.

ورگان وكىلدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، ارنايى دابىل مەن قىزىل شامنىڭ ەسكەرتۋىنە، تىيىم سالاتىن بەلگىگە قاراماستان «تەمىر جولعا شىعىپ كەتكەن اۆتوبۋستى» جۇيتكىپ كەلە جاتقان جۇردەك پويىز سوعىپ وتكەن.

شامالعان بەكەتى. فوتو: google map

الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءبىر ساعاتتا تاراپ ۇلگەرگەن اپاتتىق جاعدايعا قاتىستى ۆيدەولاردا وتكەلدە كەپتەلىپ تۇرعان اۆتوكولىكتەر، جارتىلاي جابىلعان شلاگباۋم مەن قاۋىپتى ايماق ەكەنىن اڭعارتاتىن قىزىل شامنىڭ جانىپ تۇرعانى كورىنەدى. وقيعا كۋاگەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، «اۆتوبۋستىڭ الدى-ارتى اۆتوكولىتەرمەن تۇيىقتالىپ قالعاندىقتان، ارى-بەرى قوزعالۋىنا مۇمكىندىگى بولماعان».

پوليتسيا مەن مەديتسينا ماماندارى نە دەيدى؟

ەلدى دۇرلىكتىرگەن جول اپاتىنان اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسى 1979 جىلعى باقىتجان ەسىمدى ازامات كوز جۇمدى.  الماتى وبلىسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ومىرزاق نيازبەكوۆ اۆتوبۋس ىشىندە قالىپ قويعان، زارداپ شەككەن 3 جانە 5 جاستاعى ەكى كىشكەنتاي بالانىڭ ءحالى وتە اۋىر ەكەنىن باياندادى.

الماتى وبلىسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ومىرزاق نيازبەكوۆ. فوتو: اشىق دەرەككوز

– ەكى جانە بەس جاستاعى ەكى كىشكەنتاي قىز بالا مەن ولاردىڭ 1986 جىلى تۋعان اناسى اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدى. بالالاردىڭ ءحالى وتە اۋىر. بالانىڭ ۇلكەنىنە وپەراتسيا جاسالدى. ونىڭ باس سۇيەك پەن ميى وتە اۋىر جاراقاتتانعان. بالا جاساندى دەم بەرۋ اپپاراتىنا قوسۋلى. ەكىنشى بالانىڭ دا جاعدايى اۋىر. ونىڭ دا ميىنا قاتتى زاقىم كەلگەن. اناسىنىڭ وڭ يىعى، بۇعاناسى، ءتورت قابىرعاسى سىنعان، – دەيدى ءو.نيزيابەكوۆ.

ال الماتى وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى اتالمىش اپاتتىق وقيعاعا قاتىستى ەكى باپ بويىنشا («تەمiرجول، اۋە، تەڭىز نەمەسە وزەن كولiگi ءجۇرىسى نەمەسە ولاردى پايدالانۋ قاۋiپسiزدiگi قاعيدالارىن بۇزۋ» تۋرالى 344-باپ جانە «كولiك قۇرالدارىن باسقاراتىن ادامداردىڭ جول ءجۇرىسى نەمەسە كولiك قۇرالدارىن پايدالانۋ قاعيدالارىن بۇزۋ» تۋرالى 345-باپتىڭ «ابايسىزدا ادام ولىمىنە اكەپ سوققان» تارماعى) قىلمىستىق ءىس قوزعالعانىن مالىمدەپ، ارنايى ساراپتاما تاعايىندالىپ، سەبەپ انىقتالاتىنىن ايتتى. الماتى وبلىسىنداعى توتەنشە جاعدايدى باس كولىك پروكۋراتۋراسى باقىلاۋعا الدى. سونىمەن قاتار، يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى الماتى وبلىسىنداعى توتەنشە جاعداي بويىنشا ارنايى كوميسسيا قۇرعان دەسەدى.

جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا «كوپىر» كەرەك

قاسكەلەڭنەن 20 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان ەلدى مەكەندە 16 مىڭنان استام تۇرعىن بار. ولار كۇندەلىكتى ورتالىققا، مەكتەپكە وسى وتكەلمەن قاتىنايدى. قىركۇيەكتىڭ 16-سىنا قاراعان ءتۇنى اپات ورنىنا جينالعان جەرگىلىكتى تۇرعىندار ۇزاق جىلدار بويعى «حالىق زارىنا» سالعىرت قاراعان «بيلىكتىڭ ەنجارلىعى وسىعان جەتكىزدى» دەپ نارازىلىعىن ءبىلدىردى. «كوپىر! كوپىر» دەپ ۇرانداسقان كوپشىلىك ون جىلدان اسا كۇندەلىكتى ەرتەلى-كەش وسىلاي بىرنەشە ساعات بويى كەپتەلىستە تۇراتىنىن ايتىپ شاعىندى. جينالعان جۇرت كوپىر سالىنعانعا دەيىن  17.00 مەن 21.00 اراسىندا پويىزدى توقتاتۋىن تالاپ ەتتى. وتكەل ماڭىندا تۇراتىن تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل «كىسى ولىمىنە الىپ كەلگەن ءبىرىنشى وقيعا ەمەس». وسى ۋاقىتقا دەيىن «كوپتەگەن بالالار رەلس بويىندا قىرشىننان قيىلعان». نارازىلاردىڭ ءبىرى «كوپىر سالامىز دەپ جۇرگەندەرىنە جەتى جىل بولدى. 2017 جىلى پايدالانۋعا بەرىلەدى دەدى. سول كوپىر قايدا؟»  دەپ ايعايلادى.

قىزمەتىنە تاعايىندالعانىنا ءبىر جىل عانا بولعانىن العا تارتقان قاراساي اۋدانىنىڭ اكىمى جانداربەك دالاباەۆ كوپىرگە ءالى اقشا قاراستىرىلماعانىن ايتىپ، 17-ءسى تالقىلاۋعا شاقىرىپ اشىنعان جۇرتتى باسۋعا تىرىستى.

قاراساي اۋدانىنىڭ اكىمى جانداربەك دالاباەۆ نارازى تۇرعىندارعى سابىرعا شاقىرۋعا تىرىستى. 15 قىركۇيەك 2019 جىل. فوتو: اشىق دەرەككوز

بۇعان دەيىن 2017 جىلدىڭ قاراشا ايىندا تۇرعىندار ايماقتىق ارنالاردىڭ بىرىنە وسى ماسەلەگە بايلانىستى شاعىمدانعان. ولار جىل سايىن ءار ءتۇرلى قۇزىرلى ورگاندارعا بارىپ ءوتىنىش قالدىرعان. ەلەۋسىز قالعان ەل ارىزى قايعىلى قازاعا الىپ كەلدى.

ءدۇدامال دەرەكتەر

الماتى وبلىسى توتەنشە جاعداي دەپارتامەنتى  اۆتوبۋستا 45 ادام بولعانىن ايتسا، ال مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ تۆيتتەر پاراقشاسىندا جازعان كوڭىل ايتۋ جازباسىندا 67 ادام بولعان دەپ كورسەتتى. العاشىندا «2 ادام قازا تاۋىپ، 9 ادام زارداپ شەككەن» دەپ تاراعان اقپار دا ارتىنشا بىرەر ساعات ىشىندە «ءبىر ادام ءسوز جۇمىپ، 3 جولاۋشى قاسكەلەڭ اۋرۋحاناسىندا اۋىر حالدە» دەپ تۇزەتىلدى.

پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ تۆيتتەرگە جازعان قازاناماسى. فوتو: twitter جەلىسىنەن سكرينشوت

جول اپاتىنا ۇشىراعان شامالعاندىق №456 اۆتوبۋس. فوتو: اشىق دەرەككوز

P.S.: جىل باسىنان بەرى جيىلەگەن تەحنوگەندىك اپاتتىق جاعدايلاردىڭ باستى سەبەبى – بيلىكتىڭ ءتيىستى شارالارعا قولىن «مەزگىلىنەن كەش سەرمەيتىن» ەنجارلىعىنان دەپ بىلەدى ازاماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى. قوعامدىق رەزونانس تۋدىرعان وقيعاعا قاتىستى كوپشىلىك ۇزاق جىلدار ەل ارىزىنا بەيجاي قاراعان بيلىكتىڭ ايماقتىق وكىلدەرىن «جول-كولىك اپاتىنا جول بەردى» دەپ ايىپتاۋدا.

"The Qazaq Times"