ارال داۋى: رەسەي ەكى ارالدى جاپونياعا قايتارۋدان باس تارتتى

رەسەي بەيبىت كەلىسىم اياسىندا كۋريل تىزبەگىندەگى ەكى ارالدى (حابوماي جانە شيكوتان ارالدارى) جاپونياعا قايتارۋدان باس تارتتى.

Kyodo اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنشە، ماسكەۋاقش پەن جاپونيا بايلانىسىن ءجىتى باقىلاي وتىرىپ وسىنداي شەشىمگە كەلگەن. سونىمەن قاتار، توكيو مەن ماسكەۋ اراسىندا بەيبىت كەلىسىم جاسالماعان.

جاپونيا مەن رەسەي اراسىنداعى «ارال داۋىنىڭ» حرونولوگياسى ەرتەدەن باستالادى. نەگىزىنەن جاپونيا «ۇلكەن جەتىلىك» ەلدەرىنىڭ ىشىندە قىرىم اننەكسياسىنان كەيىن پۋتينمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان ەكىنشى مەملەكەت. سوعان قاراماستان، جاپونيا مەن رەسەي اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق كەلىسىمگە 70 جىلدان بەرى قول قويىلماي كەلەدى. ياعني ەكى ەل ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن ارنايى كەلىسىمشارت جاساسقان جوق. جاپونيا جانە رەسەي 1855 جىلدىڭ 7 اقپانىندا يتۋرۋپ جانە ۋرۋپ ارالدارىنىڭ اراسىنداعى شەكارانى انىقتايتىن ءبىرىنشى ورىس-جاپون كەلىسىمشارتىنا (سيمود تراكتاتى) قول قويدى. سول ۋاقىتتان باستاپ يتۋرۋپ، كۋناشير، شيكوتان جانە حابوماي اتالعان شارتقا سايكەس جاپونياعا تيەسىلى. بۇل كۇن جاپونيادا «سولتۇستىك اۋماقتار كۇنى» رەتىندە اتاپ وتىلەدى.

رەسەي 1875 جىلى بارلىق كۋريل ارالدارىن ساحالين ارالىنىڭ جاپون بولىگىمەن ايىرباستاۋ ءۇشىن جاپونياعا بەرگەن. بىراق، 1905 جىلى ورىن العان ورىس-جاپون سوعىسىنان كەيىن رەسەي جەڭىلىس تاۋىپ، وڭتۇستىك ءساحاليندى جاپونياعا تيەسىلى دەپ سانايتىن «پورتسمۋت» بەيبىت كەلىسىمشارتى جاسالدى. 1945 جىلى كەڭەس وداعى يالتا كەلىسىمى بويىنشا ۇلىبريتانيا، اقش-پەن بايلانىسا وتىرىپ، جاپونيامەن سوعىس جۇرگىزدى. سول كەزدە كسرو وڭتۇستىك ساحالين مەن كۋريل ارالدارىنىڭ كەڭەس باقىلاۋىنا بەرۋ تۋرالى شارت قويدى. وسىلايشا، كەڭەس وداعى جاپونيا كاپيتۋلياتسياسىنان كەيىن بارلىق ساحالين مەن كۋريل ارحيپەلاگىن ءوز قۇرامىنا قوستى. الايدا، كسرو 1951 جىلى سان-فرانتسيسكودا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسقان مەملەكەتتەر ەنگىزگەن بەيبىت شارتقا قول قويۋدان باس تارتتى. سەبەبى، شارتتا كۋريل مەن ءساحاليننىڭ رەسەيگە تيەسىلىلىگىن بەكىتەتىن ەرەجەلەر ايقىندالماعان.

اراعا بەس جىل سالىپ، 1956 جىلى قوس ەل بەيبىتشىلىك دەكلاراتسياسىن قابىلدادى. سوعان سايكەس ماسكەۋ بەيبىت كەلىسىمشارت جاساسقاننان كەيىن حابوماي جانە شيكوتاندى جاپونياعا بەرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا كەلىستى. قۇجاتتا كۋناشير مەن يتۋرۋتتىڭ «تاعدىرى» قوزعالماعان. سونىمەن قاتار، كەلىسىم بويىنشا كسرو بەيبىتشىلىك ورناعاننان سوڭ ەكى ارالدى جاپونياعا قايتارىپ بەرۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋى ءتيىس ەدى. بىراق، كسرو ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بۇكىل كۋريل ارحيپەلاگىن ءوز قۇرامىنا قوستى.

جاپونيا پرەمەر-ءمينيسترى سيندزو ابە مەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين وسى ماسەلەگە قاتىستى 2012 جىلدان بەرى بىرنەشە رەت كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان. بىراق، كەزدەسۋلەردىڭ ەشقايسىسى وڭ ناتيجە بەرگەن جوق.

"The Qazaq Times"