ميانما بيلىگى «مەملەكەتتىك قۇپيا تۋرالى زاڭ بۇزدى» دەپ 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان Reuters اگەنتتىگىنىڭ ەكى ءجۋرناليسى ۆا لون مەن سوە وونى قاماۋدان بوساتتى. ميانما پرەزيدەنتى ۆين مين ەكى تىلشىگە راقىمشىلىق جاسادى.
2017 جىلى جەلتوقساندا ميانمانىڭ اقپارات مينيسترلىگى Facebook-تەگى پاراقشاسىندا ەكى جۋرناليسكە بريتاندىق كولونيالدىق داۋىرىنەن بەرى بار مەملەكەتتىك قۇپيا جونىندەگى زاڭعا سايكەس ايىپتالىپ جاتقانىن مالىمدەگەن. 1923 جىلدان بەرى قولدانىستاعى زاڭدا 14 جىلعا دەيىن تۇرمە جازاسى قاراستىرىلعان. «جۋرناليستەر شەتەلدىك باق-قا تاراتۋ ءۇشىن اقپاراتتى زاڭسىز الدى» دەگەن ايىپپەن ەكى ءتىلشى ميانمانىڭ باستى قالاسى رانگۋندا ۇستالعان.
تىلشىلەر قاماۋعا الىنعاننان كەيىن شەتەلدىك باق ميانما بيلىگىنىڭ ادىلەتسىزدىگىن جارىسا جازدى. «Reuters» اگەنتتىگىنىڭ باس رەداكتورى ستيۆەن ادلەر: «سوتتىڭ شەشىمى سول ەل بيلىگىنىڭ قانداي ادىلەتسىز جانە ەركىندىگى جوق ەكەندىگىن كورسەتتى. بۇل قاۋلى كەزەكتى ادىلەتسىزدىكتىڭ ايقىن دالەلى. رەپورتاج جاساۋ ەشقاشان دا قىلمىس جاسادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. ميانما بيلىگى شىندىق ىزدەگەن تىلشىلەردىڭ كوزىن جويعىسى كەلەدى»، – دەپ مالىمدەگەن. بيىل قاڭتاردا «Reuters» تىلشىلەرى اپەلليايتسيالىق شاعىم تۇسىرگەنمەن، ميانما سوتى قاراۋدان باس تارتقان بولاتىن. بۇعان قاتىستى ميانماداعى ەو ەلشىسى كريستين شميدت: «ميانما سوتىنىڭ بۇل ارەكەتى دۇرىس ەمەس. اپەللياتسيانى قابىلداپ، جۋرناليستەردى بوساتۋ ارقىلى ءوز قاتەلىكتەرىن مويىنداۋى ءتيىس ەدى. ال بۇلار، كەرىسىنشە، ميانمادا ءسوز بوستاندىعى جوق ەكەنىن تاعى ءبىر مارتە دالەلدەدى»، – دەپ سىنعا العان بولاتىن. سونداي-اق، بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتتەرەش بيلىك وكىلدەرىنەن ۇكىمدى دەرەۋ ارادا قايتا قاراۋدى تالاپ ەتىپ، ميانما بيلىگىنە ەسكەرتۋ جاساعان بولاتىن. «Human rights watch» ۇيىمىنىڭ وكىلى فيل روبەرتسون ميانما سوتىنىڭ بۇل شەشىمىن بارلىق تىلشىلەرگە قاتاڭ بەلگى رەتىندە قاراۋ كەرەكتىگىن ايتتى. بىراق، زاڭى جوق ەلدە تىلشىلەردىڭ قۇقىعىن تاپتاتىپ وتىرمايتىنىنىن، اقش بيلىگى قولدان كەلگەنشە شەشىمدى وزگەرتەتىنىن ايتقان.
ۆا لون مەن سوە وو – ميانماداعى روحيندجا مۇسىلماندارىنا قاتىستى زورلىق-زومبىلىقتى زەرتتەۋمەن اينالىسقان «Reutەrs» اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى. ولار راكحاين شتاتىنداعى جانتۇرشىگەرلىك جاعداي مەن روحيندجا مۇسىلماندارى كورگەن قورلىق تۋرالى ماتەريالدار جاريالاپ كەلگەن. سونداي-اق بيلىكتەگى ادىلەتسىزدىكتەردى اشىق ايتىپ، زەرتتەگەن. 2018 جىلى قىركۇيەكتە ميانما سوتى قوس تىلشىگە روحيندجا مۇسىلماندارى تۋرالى ماتەريالدارمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە مەملەكەتتىك قۇپيا تۋرالى زاڭدى بۇزدى دەپ، 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ تۋرالى ۇكىم شىعاردى. بيىل امەريكالىق «Time» جۋرنالى قوس ءتىلشىنى «جىل ادامى» اتاعىنا لايىقتى دەپ تانىدى. بوستاندىققا شىققان ۆا لون مەن سوە وو حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىكتەرىنە جۋرناليستىك قىزمەتتەرىن جالعاستىرا بەرەتىنىن ايتتى.