قازىرگى كەزدە، ترامپ ۇكىمەتى ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتتاعى ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەكونوميكالىق سانكتسيالارعا كوبىرەك سۇيەنۋدە. ناتيجەسىندە، اقش-تىڭ ەكونوميكالىق سانكتسيالارىنىڭ كولەمى بارعان سايىن ارتىپ كەلەدى. بۇنىمەن قاتار كەيبىر ەلدەرگە قاراتا اقش پرەزيدەنتى كۇش قولدانۋ مۇمكىندىگىن دە جوققا شىعارمايدى. بۇعان دەيىن سولتۇستىك كورەيا، يران، ۆەنەسۋەلا قاتارلى ەلدەرگە وسىنداي ەسكەرتۋ جاسادى.

ارينە، وزگەلەردەن گورى اقش سانكتسياسى الەم ەلدەرىن كوبىرەك الاڭداتادى. سەبەبى، قازىرگى الەمنىڭ شىرمالعان ەكونوميكالىق جۇيەسىندە اقش-تىڭ الار ورنى مەن ماڭىزى ايرىقشا. ەڭ ءىرى قارجى ورتالىقتار وسى ەلگە توپتاسىپ، اقش-تىڭ اقشا جۇيەسى الەمدى شارپىپ تۇر. بىراق، قازىرگە دەيىن اقش-تىڭ ەكونوميكالىق سانكتسياسىنا تاپ بولعان ءۇش ەلدە دە ناتيجە ترامپ پەن ونىڭ وداقتاستارى كۇتكەندەي بولماي شىقتى.

سولتۇستىك كورەيا اقش-تىڭ ەكونوميكالىق قىسىمنان كەيىن يادرولىق جانە زىمىران سىناقتارىن توقتاتىپ، كەلىسسوز ۇستەلىنە كەلگەنى راس، الايدا كەلىسسوز ءالى ناتيجە بەرمەدى. ەكى مارتە كەزدەسكەن ترامپ پەن كيم يادرولىق قارۋدى جويۋ جانە ەكونوميكالىق قولداۋ تۋرالى ۋادەلەسە العان جوق. سەبەبى، اقش سانكتسيانى الىپ تاستاۋدان بۇرىن، سولتۇستىك كورەيانىڭ يادرولىق قارۋدان باس تارتۋىن تالاپ ەتىپ وتىر.

كيم جوڭ ۋن رەسەي جەرىندە. فوتو: TAAS

جاقىندا اقش يران مۇنايىن ساتىپ العان ءوز وداقتاستارى دا سانكتسيادان امان قالمايتىنىن ەسكەرتتى. ارينە، قۇراما شتات بۇنىڭ ناتيجەسىندە يران ءوز ساياساتىن وزگەرتەدى دەپ كۇتىپ وتىر. بىراق، بۇل سانكتسيا اقش وداقتاستارىن دا يرانعا قاراتا بەلگىلى دارەجەدە قىسىم تۇسىرۋگە، ال ەۋروپا ەلدەرىن يرانمەن ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ۇزۋگە ماجبۇرلەيدى.  ەۋروپا ەلدەرى اقش ۇكىمەتىنىڭ بۇل ساياساتىن قولداماسا دا قۇراما شتاتقا قارسى شارا جاسامادى، جاسامايدى دا. بۇنى اق ءۇي دە جاقسى بىلەدى. الايدا، بۇل يراندى يادرولىق قارۋدى دامىتپاۋ تۋرالى كەلىسىمدەردەن شىعىپ كەتۋگە يتەرمەلەپ بارا جاتقانداي.

يران مۇناي ەكسپورتى قۇلدىراۋى مۇمكىن. فوتو: Al Bawaba.

ۆەنەسۋەلاداعى قازىرگى داعدارىس ۇكىمەت پەن وپپوزيتسيا اراسىندا كەلىسسوزدىڭ جوقتىعىنان بارعان سايىن شيەلەنىسىپ بارا جاتقانىمەن، بەلگىلى ەسەپتەن، ونداعى الەۋمەتتىك داعدارىستىڭ ءبىر ۇشىندا اقش سانكتسياسىنىڭ دا وزىندىك سالماعى بار ەكەنى بايقالادى.

فوتو: https://picsearch.com

ۆەنەسۋەلادا نيكولاس مادۋروعا قارسى وپپوزيتسيانىڭ نەگىزگى تىرەگى اقش باستاعان ءبىر قاتار باتىستىق ەلدەر جانە حالىقارالىق قاۋىمداستىق بولىپ وتىر. وپپوزيتسيا جەتەكشىسى حۋان گۋايدونى قولداۋشى ەلدەر اقش-تىڭ ۆەنەسۋەلا مۇناي ونەركاسىبىنە سالعان سانكتسياسىن قولداعان 50-دەن استام ەل ەكەنى دە انىق. بىراق، مادۋرو وپپوزيتسيامەن كەلىسسوزدىڭ ورنىنا قۇعىن-سۇرگىنگە كوبىرەك بەيىم تۇر. بۇل جاعدايعا تالداۋ جاساعان باتىس ساراپشىلارى، قازىر ترامپ ۇكىمەتىندە اسكەري شارا قولدانۋدان وزگە تاڭداۋ قالماي بارا جاتقانىن مويىندايدى.

ايتالىق، گۋدزون ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋشىسى ريچارت ۆەيتست ءبىر سۇقپاتىندا: «ءبىزدىڭ شىعارعان شىعىن شەكتەۋلى بولعاندىقتان، ونىڭ كەلتىرەتىن پايداسى دا شەكتەۋلى كۇيدە تۇر. ءبىزدىڭ بۇدان دا زور بوداۋ بەرۋ ارقىلى كوبىرەك ناتيجەگە قول جەتكىزۋىمىزگە بولادى. ياعني، اسكەري كۇشپەن باسىپ كىرىپ، ەل ۇكىمەتىن وزگەرتىپ، ءبىز قالايتىن ساياسي جۇيەنى ورناتۋعا بولادى»، – دەگەن.

سەيسەنبىدە، ترامپ مادۋرونى 20 مىڭ قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرمەن قامتاماسىز ەتكەنى ءۇشىن كۋبانى دا ەكونوميكالىق ەمبارگومەن قورقىتتى. بۇدان ءسال بۇرىن قۇراما شتاتتار تارابى كۋباعا جاڭا ەكونوميكالىق سانكتسيا جاريالاعان ەدى.

قازىر، حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ باسىم كوبى، اقش سانكتسيالارى ونىڭ قارسىلاستارىن ەكونوميكالىق شىعىندارعا ۇشىراتقانىمەن، كەشەندى رەفورما جاساۋعا يتەرمەلەيتىنىنە سەنبەيدى. ءارى، بۇل سانكتسيالار وسى ەلدەردى سانكتسيادان جالتارۋ نەمەسە قارسى تۇرۋ شارالارىن ويلاپ تابۋعا كوبىرەك شابىتتاندىرىپ جاتقانداي. سوندىقتان، اقش-تىڭ ەكونوميكالىق سانكتسيالارى ۋاقىت وتە ءتيىمسىز شاراعا اينالىپ قالادى دەپ قارايدى.

“The Qazaq Times”