پوروشەنكو – زەلەنسكي باسەكەسى: دەبات، تاعزىم، ءانۇران

كيەۆتەگى «وليمپيسكي» ستاديونىندا ۋكرايناداعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ ەكىنشى تۋرىنا قاتىسۋشىلار – مەملەكەت باسشىسى پەتر پوروشەنكو مەن اكتەر ۆلاديمير زەلەنسكي اراسىندا دەبات ءوتتى.

پرەزيدەنتتىككە كانديداتتار اراسىنداعى سوڭعى دەبات 2004 جىلى وتكەن. سول كەزدە تەلەستۋديادا ۆيكتور يانۋكوۆيچ پەن ۆيكتور يۋششەنكو كەزدەستى. دەگەنمەن، پەتر پوروشەنكو مەن ۆلاديمير زەلەنسكي اراسىنداعى دەبات بۇرىنعىدان وزگەرەك: بيلەتتەر ەكى ساعاتتا ساتىلدى جانە ستاديونعا 22 مىڭعا جۋىق ادام كەلگەن.

ستاديون ەكىگە ءبولىندى: جاسىل ساحنادا زەلەنسكيدى جاقتاۋشىلار، ال قاراما-قارسى توپ پوروشەنكونى قولداۋشىلار. ءار ساحنانىڭ الدىندا «جانكۇيەرلىك ورىن» ۇيىمداستىرىلعان. دەگەنمەن، پوروشەنكو كەنەتتەن پىكىرتالاس باستالار ۋاقىتتا ءوز قولداۋ توبىمەن بىرگە زەلەنسكي تۇرعان ساحناعا بەت الدى. وسىلايشا كانديداتتار سايلاۋ الدىنداعى ناۋقان كەزىندە ءبىرىنشى رەت قول الىستى.

ۆلاديمير زەلەنسكي ءوز سوزىندە «پرەزيدەنت وليگارح ەمەس، حالىقتان شىققان جانە 21 عاسىرعا ساي جاڭاشا ويلاي الاتىن ادام» بولۋى ءتيىس دەپ اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، ول: «مەن قازىر تۋعان ۇلى مايداننان قايتپاعان ءار انانىڭ الدىندا تىزەرلەپ تۇرۋعا دايىنمىن. مەن قازىر اكەسىن مايداننان كۇتكەن ءار بالانىڭ الدىندا تىزەرلەپ تۇرۋعا دايىنمىن. مەن كۇيەۋىن سارعايا كۇتكەن ءار ايەلدىڭ الدىندا تىزەرلەپ تۇرۋعا دايىنمىن جانە سىزگە دە وسىنداي ۇسىنىس بىلدىرەمىن»، – دەدى. وسى سوزدەردەن كەيىن ەكى كانديدات تا حالىق الدىندا تاعزىم ەتتى. بۇل تاعزىم – ۋكراينا شىعىسى دونباستا قازا بولعان ازاماتتاردىڭ رۋحىنا ارنالدى.

ءبىر قىزىعى، پەتر پوروشەنكو دونباستا قازا تاپقان ساربازدىڭ جەسىر ايەلىنە قاراما-قارسى تىزەرلەي، قولىنان الدى.

دونباستا قازا بولعان ساربازدار رۋحىنا تاعزىم. فوتو: ۆۆس

ۆلاديمير زەلەنسكي 2014 جىلى پوروشەنكو ءۇشىن داۋىس بەرگەنىن، بىراق بۇل قادامنىڭ قاتە ەكەندىگىن ايتتى: «ءبىز ءسىز ءۇشىن داۋىس بەردىك. الايدا، پوروشەنكونىڭ ەكى بەينەسى بار ەدى. ءبىز قولداعان پوروشەنكو «پۋتين، مەن ساعان كورسەتەمىن. رەسەي – اگرەسسور» – دەدى. ال ەكىنشى بەينەڭىز جاسىرىن تۇردە مەدۆەدچۋك مىرزا ارقىلى ماسكەۋگە سالەمدەمە جىبەرىپ وتىردى. مەن ءسىزدىڭ قاتەلىكتەر مەن ۋادەلەرىڭىزدىڭ ناتيجەسىمىن. بۇل شىندىق جانە ءسىز مۇنى جاقسى تۇسىنەسىز.

ءسىز 1998 جىلدان باستاپ دەپۋتات نەمەسە شەنەۋنىك بولدىڭىز، بىراق وسى ۋاقىت ىشىندە قالاي وليگارحقا اينالدىڭىز؟ ءيا، پوروشەنكونىڭ جەتىستىكتەرى كوپ (ەو-مەن ۆيزاسىز رەجيم، اۆتوكەفاليا تۋرالى توموس، ۋكراين ءتىلىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ، ناتو-مەن ورتاق ارميا قۇرۋ), بىراق ءسىز وسى قادامعا ءوزىڭىزدىڭ اتاعىڭىز ءۇشىن باردىڭىز.

نەگە مەملەكەتىمىز كەدەي، ال ونىڭ باسشىسى اسقان باي ادام؟ Roshen ماگازينى ورتەنگەندە، وعان قاتىسى بار قىلمىسكەرلەر ءتورت-اق ساعاتتا ۇستالدى. ال اسكەري قويماداعى جارىلىس جانە جۋرناليست شەرەمەتتىڭ ولىمىنە جاۋاپتى ادام ءالى انىقتالعان جوق. بەس جىل وتسە دە، مايدانداعى كىسى ولىمىنە قاتىستى قىلمىسكەرلەر جاۋاپقا تارتىلعان جوق. ۋكرايناداعى زەينەتاقى 1500 گريۆەن عانا، وسىنداي از اقشاعا ءومىر سۇرۋگە بولا ما، ايتىڭىزشى؟»

پەتر پوروشەنكونىڭ تەزيسى: «ءبىز، ۋكراينا حالقى، مەملەكەتىمىزدى ساقتاپ قالدىق. الەمدىك ارەناداعى ۋكراينانىڭ بەدەلى ارتىپ كەلەدى. ەۋروپالىق وداققا باعىتتالعان ساياساتىمىز ءساتتى جۇزەگە اسۋدا. حالىقارالىق قارجى قۇرىلىمدارى، əلەمدىك ليدەرلەر مەن باسقارعان 5 جىلداعى جەتىستىكتى قۇپتايدى. ال ءسىز قايدا قالدىڭىز، قايدا بولدىڭىز بۇل كەزدە؟
ەگەر ءسىز 2014 جىلى مەنىڭ ەلدى اقشاسىز، قارۋسىز اۋىر جاعدايدا قابىلداعانىمدى بىلسەڭىز، باسقاشا سۇراق قويار ەدىڭىز. ءپۋتيننىڭ ۋكراينانى باسىپ الۋ تۋرالى ارمانى بار. ەگەر ءبىز دەر كەزىندە رەسەيمەن قارىم-قاتىناسىمىزدى توقتاتپاعاندا، باياعىدا سوعان جەم بولار ەدىك. ال زەلەنسكي رەسەيگە قارسى تۇرا المايدى».

فوتو: ۆۆس

وسى سارىنداعى ءسوز سايىسى 36 مينۋتقا سوزىلدى. دەبات سوڭىندا پوروشەنكو Əنۇران شىرقاي باستادى. ال زەلەنسكي جاي عانا كۇلىپ، قولىمەن «جەڭىس» بەلگىسىن كورسەتتى. الپىس مىڭ ورىندىق ستاديونعا جينالعان حالىقتىڭ جارتىسى «پوروشەنكو العا!» دەسە، قالعان جارتىسى «زەلەنسكي جەڭدى!» دەپ ۇراندادى.

كەيبىر ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، پەتر پوروشەنكو ەكىنشى تۋردا جەڭىسكە جەتەدى. سەبەبى، ول ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس جولىندا ايتارلىقتاي جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزگەن. ۋكراينانى رەسەيدەن الشاقتاتىپ، باتىسقا بەت بۇرۋ جولىندا بىرنەشە زاڭدار قابىلدادى. ولاردىڭ قاتارىندا ەو مەن ناتو-عا مۇشە بولۋ، رەسەيمەن اراداعى «دوستىق» كەلىسىمىن بۇزۋ جانە گەرمانيامەن ەكونوميكالىق بايلانىس ورناتۋ بار. باتىس ەلدەرى ءۇشىن پوروشەنكو ۋكراينا پاتريوتى جانە حالىقتى رەسەي اگرەسسياسىنان قورعاۋشى رەتىندە بەلگىلى. وسىنداي ارتىقشىلىقتاردى ەسكەرگەن پوروشەنكونىڭ كومانداسى اكتەر زەلەنسكيدىڭ ساياساتتا تاجىريبەسى بولماعاندىقتان، پرەزيدەنت بولۋعا دايىن ەمەس دەپ ەسەپتەيدى.

ۋكرايناداعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ ەكىنشى تۋرى 21 ساۋىردە وتەدى. 31 ناۋرىزدا وتكەن ءبىرىنشى تۋردا زەلەنسكي 30,24% داۋىس، ال پوروشەنكو 15,95% داۋىسقا يە بولدى.

"The Qazaq Times"