وزبەكستان ەكس-ىشكى ىستەر ءمينيسترى زاكير الماتوۆ.

وزبەكستان ەكس-ىشكى ىستەر ءمينيسترى 14 جىلدان كەيىن ءاندىجان وقيعاسى جونىندە سۇحبات بەردى.

1991-2005 جىلدار ارالىعىندا وزبەكستان ءىىم بولعان زاكير الماتوۆ 2018 جىلدىڭ اقپان ايىندا ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ كەڭەسشىسى بولىپ تاعايىندالعان. ول شاۆكات ميرزيەەۆ بيلىك باسىنا كەلگەلى ەكس-پرەزيدەنت يسلام كارىموۆتىڭ «قارا تىزىمىنە» ىلىككەندەردىڭ اراسىندا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ اقتالدى جانە ۇلكەن ساياساتقا قايتىپ ورالدى. الماتوۆ بۇعان دەيىن «ءاندىجان وقيعاسىنا» بايلانىستى «ۆەستنيك كاۆكازا» باسىلىمىنا سۇحبات بەرگەن. جاقىندا المتوۆ كەزەكتى رەت «ءاندىجان وقيعاسىنا» بايلانىستى وزبەكستاندىق «ءQalampىr» تاۋەلسىز باسىلىمىنا سۇحبات بەردى.

سۇحباتتا ەكس-مينيستر 2005 جىلى بولعان «ءاندىجان وقيعاسى» قىزمەتتىك مانسابىنداعى ەڭ اۋىر ۋاقىت ەكەندىگىن ايتا كەلە، حالىقارالىق قاۋىمداستىق وكىلدەرىنىڭ بولعان جاعدايعا ءادىل باعا بەرمەگەندىگىنە توقتالدى.

«مەن ەۋروپالىق جانە امەريكالىق شەنەۋنىكتەردەن سۇرادىم: «سەندەر مەنىڭ ورنىمدا بولساڭدار نە ىستەر ەدىڭدەر؟» – دەپ. ولار ايتتى: «سەن ىستەگەندى قايتالار ەدىك» - دەپ. بىردە-ءبىر ەل تەرروريستەرمەن كەلىسسوز جۇرگىزبەيدى»  - دەپ مالىمدەدى الماتوۆ.

2005 جىلى بولعان قاندى قىرعىندا كوز جۇمعانداردىڭ ناقتى سانىن سۇراعان جۋرناليست سۇراعىنا الماتوۆ: «كوز جۇمعاندار سانى وزبەكستاننىڭ سىرتىندا ايتىلعان بولجامداردان الدە قايدا از. 1000 ادام ەمەس، 500 ادام ەمەس ودان دا از ادام كوز جۇمدى» - دەپ جاۋاپ بەردى. بۇدان بولەك ول ءاندىجان وقيعاسىن الدىن الا بولجاپ، وعان توسقاۋىل قويا الماعانىنا وكىنەتىنىن ايتتى. ساراپشىلار وسى سۇحباتتان كەيىن ەكس-ءمينيستردىڭ باق بەتتەرىنە ءجيى شىعا باستاۋىنا: «جاساعان ىستەرى ءۇشىن حالىق الدىندا اقتالۋدىڭ امالى» دەگەن باعا بەرۋدە. ولار ءوز سوزدەرىنە دالەل رەتىندە جۋرناليست بابامۇرات ابدۋللاەۆتىڭ 2003 جىلى جارىق كورگەن ماقالاسىنان ءۇزىندى كەلتىرەدى. وندا ابدۋللاەۆ سول كەزدەگى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسشىسى رۋستام ينوياتوۆ پەن ءىىم زاكير الماتوۆتىڭ يسلام كارىموۆتىڭ كوزىنە ءتۇسۋ ءۇشىن ءوزارا باسەكەلەسكەنىن ايتادى. بۇدان بولەك ماقالا اۆتورى الماتوۆتىڭ بيزنەس-ماگناتتار ساليم ابدۋۆاليەۆ پەن عافۋر راگيموۆتىڭ بيزنەس كوزقاراستارىن قورعاعانى جونىندە دە بىرقاتار دالەلدەر كەلتىرەدى. ءبىر قىزىعى الماتوۆ ابدۋۆاليەۆ پەن راگيموۆتىڭ ەسىمدەرىن سۇحبات بارىسىندا دا اتايدى. ول ولاردى «ءوز ەلىنىڭ پاتريوتى، قايىرىمدى ازاماتتار» - دەپ سيپاتتايدى.

جالپى، وزبەكستاندا وسى ۋاقىتقا دەيىن «ءاندىجان وقيعاسى» جونىندە سۇحبات بەرۋدى قويىپ، ول تۋرالى ءسوز قوزعاۋدىڭ ءوزى مۇمكىن ەمەس بولدى. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ سوزىنشە، شاۆكات ميرزيەەۆ اتالمىش وقيعاعا تىكەلەي قاتىسى بار زاكير الماتوۆتى ۇلكەن ساياساتقا الىپ كەلىپ، باق وكىلدەرىنە سۇحبات بەرگىزۋ ارقىلى حالىقارالىق قاۋىمداستىق الدىندا وزبەكستاننىڭ اشىق ساياساتقا كوشكەندىگىن دالەلدەۋگە تىرىسۋدا جانە وسى ارقىلى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ حالىق الدىنداعى بەدەلىن كوتەرۋگە تالپىنۋدا.

"The Qazaq Times"