فوتو: bbc.com

2017 جىلدىڭ  قاڭتار ايىندا، اقش-تىڭ 45-ءشى پرەزيدەنتى رەتىندە دونالد ترامپ تاققا وتىردى. كەيىننەن باراك وبامانىڭ قولىنا «رەسەيدىڭ اقش پرەزيدەنت سايلاۋىنا ارالاسقاندىعى تۋرالى» اقش اگەنتتىكتەرىنىڭ مالىمەتى تاپسىرىلدى. سالدارىنان قۇراما شتاتتاردا ۇلكەن ساياسي داۋىل تۋعان ەدى. بۇل رەسەي-اقش قاتىناسىنا سالقىنىن تيگىزىپ، ونسىزدا قىرعي-قاباق ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىن ۋشىقتىردى. اتالمىش سايلاۋعا رەسەيدىڭ ارالاسقانىن ترامپتىڭ ءوزى دە مويىندادى. سوعان بايلانىستى پرەزيدەنت ارنايى شارالار قولداناتىندىعىن جەتكىزگەن ەدى.

اقش قانا ەمەس، رەسەي مەن ەۋروپا قاتىناسى دا ءدۇرداراز كۇيدە تۇر. رەسەيدىڭ ۋكراينا شەكاراسىنا سۇعاناقتىق جاساپ، قىرىمدى ءبولۋى – باتىستىڭ پرينتسيپىنە ورەسكەل قايشىلىق.  رەسەيگە شەكارالاس ەۋروپا ناتو ارقىلى سەس كورسەتىپ كەلەدى. ال، رەسەي وعان جاۋاپ رەتىندە ءوزىنىڭ يادرولىق وق تۇمسىقتارىن "بۇلعاڭداتتى".

سەناتور جانە رەسپۋبليكاشىلدار  پارتيا وكىلى دجون ماككەيننىڭ ايتۋى بويىنشا، رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين اقش-تاعى سايلاۋعا ارالاسۋىنىڭ باستى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى: ۋاشينگتون رەسەيدىڭ سىرتقى ساياساتىنا بايلانىستى ەشبىر جاۋاپ قايتارماۋى دەپ كورسەتتى .

وسى ماسەلەگە وراي، فتب (فەدەرالدى تەرگەۋ بيۋروسى) باسشىسى دجەيمس كومي، ترامپتىڭ رەسەيمەن قارىم-قاتىناسىنا بايلانىستى، سەنات مۇشەلەرىمەن  3 ساعاتتىق جابىق بريفينگ وتكىزدى.  CNN اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، تالقىعا تۇسكەن باستى ماسەلە – اقش-تاعى سايلاۋعا رەسەيدىڭ ىقپالى قانداي ەكەندىگىن انىقتاۋ.

فوتو: rosbalt.ru

رەسپۋبليكالىق ماركو رۋبيو كەزدەسۋدەن كەيىن كوميتەتتىڭ اتالمىش ماسەلەگە تەرەڭ زەرتتەۋ جۇرگىزەتىنىن جەتكىزدى. ءوز كەزەگىندە دەموكراتيالىق پارتيانىڭ وكىلى مارك ۋورنەردىڭ ايتۋىنشا،  كوميتەت زەرتتەۋدى جەڭىلدەتەتىن اق ۇيدەگى بارلىق قۇجاتتاردى جاسىرىن  ساقتاپ قالۋدى وتىنگەن. دەگەنمەن، وسى جولعى بريفينگتە ەشقانداي رەسمي مالىمدەمەلەر جاسالعان جوق.

كوميتەت اقش-تاعى سايلاۋعا رەسەيدىڭ قانشالىقتى ىقپالى بار ەكەندىگىن انىقتاۋدى جانە دونالد ترامپ پەن ماسكەۋدىڭ قارىم-قاتىناسىن زەرتتەۋدى ءوز موينىنا الىپ وتىر.

حالىقارالىق ساياسي زەرتتەۋلەر جەتەكشىسى يەن بوند بىلاي دەيدى:  «ترامپقا ساياسي وكىلدەردىڭ تاراپىنان رەسەيگە جىلىلىق تانىتپاي، قاتال قارىم-قاتىناستا بولۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىستار كوپ ايتىلدى. ونىڭ ۇستىنە قازىرگى تاڭدا، سىناققا وتكىزەدى دەگەن جاڭا راكەتالاردى سىناقتان وتكىزىپ قانا قالماي، ونى   جاۋىنگەرلىك كەزەكشىلىككە قويدى دەگەن مالىمەتتەر كەلىپ جەتتى. بۇل دەگەنىڭىز ەندىگى رەسەيگە قاتالدىق تانىتۋ كەرەك دەگەن ءسوز. سەبەبى، ول ناتو-نىڭ سەنىمىنە كىرىپ، اليانستى ىشىنەن ءبولۋدى كوزدەپ وتىر. قازىر، رەسەي – ناتو ءۇشىن وتە قاۋىپتى ەل».

اقش-تاعى ساياسي-الەۋمەتتىك  كەز كەلگەن وزگەرىس بۇكىل ەلدىڭ نازارىندا جۇرەتىنى بەلگىلى. قازىرگى پەنتاگون باسشىسى دجەيمس مەتتيس  رەسەيدىڭ سايلاۋعا ارالاسقانىنا جانە وزگە ەلدەردەگى سايلاۋعا ارالاسقىسى كەلگەندىگىنە  كۇمانىنىڭ جوق ەكەندىگىن ءبىلدىردى.

فوتو: rosbalt.ru

سونىمەن قاتار، ميۋنحەن كونفەرەنتسياسى كەزىندە، گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەلءدىڭ ايتۋىنشا، اقش 25 جىلدان بەرى رەسەيمەن قارىم-قاتىناسىن دۇرىستاي الماي كەلەدى. ول اقش-تىڭ عانا ەمەس، جالپى باتىس ەلدەرىنىڭ رەسەيمەن قارىم-قاتىناسى جونىندە بىلاي دەگەن بولاتىن:

«سوڭعى 25 جىلدا ءبىز رەسەيمەن تۇراقتى قارىم-قاتىناس ورناتا المادىق. بىراق ول ءبىزدىڭ كورشىمىز عوي، ول – ەو-نىڭ سىرتقى شەكاراسى».

گەرمانيا كانتسلەرى قانداي قيىن كەزدەر بولسا دا، ناتو-نىڭ كۇشىن ساقتاپ قالۋعا شاقىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، رەسەي مەن اليانستى ورتاق ماقساتتار مەن قىزىعۋشىلىقتار بايلانىستىرادى. مەركەل بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋعا جانە ناقتى حالىقارالىق   قاتىناستاردى رەتتەۋگە كۇش جۇمسايتىنىن ايتتى.

«The Qazaq Times»