باتىس ەلدەرى تولىعىمەن ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قولدادى

ەۋرووداق، ناتو جانە اقش ەلدەرى رەسەيگە كەرچ بۇعازىنداعى كەمەلەردىڭ ەركىن ءوتۋىن قالپىنا كەلتىرۋگە جانە سەنبى كۇنى باسىپ الىنعان ۋكراينا كەمەلەرىن قايتارۋ تۋرالى قاتاڭ تالاپ قويدى.

بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى ماسكەۋ ۇسىنعان «ۋكراينانىڭ رەسەي شەكاراسىن بۇزۋى بويىنشا» وتىرىستىڭ كۇن ءتارتىبىن قابىلداعان جوق. اقش پەن ۇلىبريتانيانى قوسا العاندا جەتى ەل قارسى داۋىس بەرگەن. ال قىتاي، قازاقستان جانە بوليۆيا رەسەيدى جاقتاپ داۋىس بەرسە، ءتورت ەل قالىس قالدى. بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا ءسوز سويلەگەن اقش، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا، پولشا جانە شۆەتسيا وكىلدەرى رەسەيدى قاتاڭ سىنعا الدى. ولار 23 ۋكرايندىق تەڭىزشىنىڭ ءالى دە رەسەيدە قاماۋدا وتىرعانىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، رەسەي ارەكەتىنە قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى.

بۇۇ كەڭەسى. فوتو: www.interfax.ru

ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ وكىلى دجەيمس سلاك كەرچ بۇعازىنداعى وقيعا رەسەي بيلىگىنىڭ ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى بۇزۋعا تالپىنىپ وتىرعانىن دالەلدەيتىنىن مالىمدەدى. بىرىككەن كورولدىكتىڭ وكىلى رەسەيدىڭ ازوۆ تەڭىزىنە تولىق باقىلاۋ جاساۋعا تىرىسقانىن ايتسا، فرانتسيا وكىلى كەشەگى قاقتىعىستى قىرىم اننەكسياسىنىڭ تىكەلەي سالدارى دەپ اتادى. اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ كەرچ بۇعازىنداعى وقيعاعا قاتىستى: «بىزگە بۇل جايت مۇلدە ۇنامايدى. قازىر ەۋروپالىق كوشباسشىلارمەن بىرگە اتالعان ماسەلەنى تالقىلاۋدى قولعا الدىم»، – دەدى. اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى مايك پومپەو 25 قاراشادا قارا تەڭىزدە ورىن العان وقيعاعا قاتىستى مالىمدەمە جاسادى. ونىڭ ايتۋىنشا، رەسەيدىڭ بۇل قىلىعى قاۋىپتى ەسكالاتسيا جانە حالىقارالىق قۇقىقتىڭ بۇزىلعاندىعىنا انىق دالەل. «اقش رەسەيدىڭ اگرەسسيۆتى ارەكەتتەرىن ايىپتايدى. ءبىز رەسەيدى ۋكراينا كەمەلەرىن قايتارۋعا، ۇستالعان ەكيپاج مۇشەلەرىن بوساتۋعا، سونداي-اق ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگىن جانە ونىڭ حالىقارالىق شەكارالارىنداعى اۋماقتىق تۇتاستىعىن قۇرمەتتەۋىن تالاپ ەتەمىز»، – دەلىنگەن مالىمدەمەدە.

بۇۇ-داعى اقش-تىڭ تۇراقتى وكىلى نيككي حەيلي مەن ۋكراينا بويىنشا امەريكانىڭ ارنايى وكىلى كۋرت ۆولكەر رەسەيدىڭ اگرەسسورلىق ساياساتقا قايتا ورالعانىن ايتىپ، جاعدايدىڭ وڭ شەشىم تاباتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى. ال اق ءۇي سەناتورى روب پورتمان رەسەي اگرەسسياسىن ايىپتاي وتىرىپ، «ۋكراينا حالىقارالىق بۇعازدى پايدالانۋعا قۇقىلى. ونىڭ كەمەلەرىنە سوققى جاساۋ – رەسەيدىڭ ۋكراينا عانا ەمەس، اقش-قا قارسى زاڭسىز جانە قاۋىپتى ارەكەتى دەپ ەسەپتەيمىز»، – دەدى.

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى جاعدايعا قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى. فوتو: cdni.rt.com

اقش قورعانىس ءمينيسترىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى مايكل كارپەنتەر BBC-گە سۇحبات بەرىپ، كەرچ بۇعازىنداعى وقيعانىڭ كەزدەيسوق ەمەستىگىن ايتتى. ياعني رەسەي بۇرىننان دايىن بولعان جانە ۋكرايناداعى سايلاۋ قارساڭىندا قاقتىعىس ۇيىمداستىرۋدى الدىن-الا قولعا العان. رەسەي، كارپەنتەردىڭ ايتۋىنشا، كەرچ كوپىرىنىڭ قۇرىلىسى باستالعاننان بەرى، ءوز اسكەري كەمەلەرىن ازوۆ تەڭىزىنە اۋىستىرا باستادى. وسىلايشا، ماسكەۋ ۋكراينانىڭ ەكونوميكالىق جانە قاۋىپسىزدىك جاعدايىنا قارسى باعىتتالعان ءوز ساياساتى اياسىندا ازوۆ جانە قارا تەڭىز اراسىنداعى تەڭىزدە ءجۇزۋدى وقشاۋلاعىسى كەلەدى.

ناتو نە دەيدى؟

ناتو رەسەيدى كەرچ بۇعازىندا ۇستاعان ۋكراين اسكەري كەمەلەرى مەن تەڭىزشىلەرىن دەرەۋ بوساتۋدى تالاپ ەتتى. وسى ماقساتتا ناتو-نىڭ باس حاتشىسى يەنس ستولتەنبەرگ تەلەفون ارقىلى ۋكراينا پرەزيدەنتى پەتر پوروشەنكومەن بىرگە اتالعان وقيعانى تالقىلادى.

ناتو باس حاتشىسى يەنس ستولتەنبەرگ ماسكەۋدىڭ «قۇبىلمالى مىنەز-قۇلقىن» قۇپتامايدى. فوتو: www.bbc.com

ناتو مالىمدەمەسىندە اليانستىڭ باس حاتشىسى ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن ەگەمەندىگىنە، ونىڭ ىشىندە حالىقارالىق قۇقىققا سايكەس ءوزىنىڭ اۋماقتىق تەڭىزىندە ەركىن ءجۇرۋ قۇقىعىنا تولىق قولداۋ بىلدىرەتىنىن ايتادى. ەۋروپالىق وداق رەسەيدەن كەرچ بۇعازىنداعى ەركىن كەمە قاتىناسى قۇقىعىن قالپىنا كەلتىرۋدى كۇتەتىنىن مالىمدەدى جانە بارلىق تاراپتار شيەلەنىستى دەەسكالاتسيالاۋ ءۇشىن بارىنشا وڭ شەشىم شىعارۋ كەرەكتىگىن ايتتى. ەو مالىمدەمەسىندە، سونداي-اق، رەسەيدىڭ كەرچ كوپىرى قۇرىلىسى ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن بۇزۋ بولىپ سانالادى دەدى.

ەسكە سالا كەتەيىك، 25 قاراشا رەسەي كەرچ بۇعازىندا ۋكراينا اسكەري-تەڭىز كۇشتەرىنىڭ ءۇش كەمەسىن باسىپ الىپ، وق اتقان. ۋكراينا پرەزيدەنتى پەتر پوروشەنكو رەسەيدىڭ بۇل ارەكەتىن «باسقىنشىلىق» دەپ اتاپ، ولاردان ازوۆ تەڭىزىندە ۇستالعان ۋكراينا اسكەري كەمەلەرى مەن تەڭىزشىلەرىن دەرەۋ بوساتۋدى تالاپ ەتتى.

"The Qazaq Times"