ناريمان كوپەەۆ: تىل تەگەۋرىندى بولماي، جەڭىسكە جەتۋ قيىن

تىل اسكەردىڭ جاندى جەرى. ءتىپتى، جاي كوزبەن سالىستىرىپ كورسەك، ادام اعزاسىندا قان ايداپ بۇكىل جان-دۇنيەڭدى تىرشىلىكپەن قامتاماسىز ەتىپ تۇرعان جۇرەك سياقتى سوم مىندەتتى اتقارىپ تۇرعان سالا. تىل قىزمەتى توقتاسا اسكەردە «جۇرەك سوعۋىن توقتاتادى»، تۇرالايدى، توقىراۋعا كەتەدى. بۇل شىن. سوندىقتان دا قاي ۋاقىت، قاي زامان بولماسىن اسكەردە ەڭ اۋەلى جاۋىنگەرلىك دايارلىقپەن قاتار تىل دايارلىعىنا دا اسا ءمان بەرىلگەن.

جاقىندا ۇلتتىق ۇلاننىڭ «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعى قولباسشىسىنىڭ تىل جونىندەگى ورىنباسارى پودپولكوۆنيك ناريمان كوپەەۆپەن اعىمداعى اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارى جايلى سۇراپ بىلگەن بولاتىنبىز.

 – پودپولكوۆنيك مىرزا، تىل قىزمەتىنىڭ قىر-سىرىن، بۇگە-شۇگەسىن جاقسى بىلەتىن بىلىكتى ازاماتسىز. وسى رەتىندە وسى سالا جايلى جالپى وي-پىكىرىڭىزدى ەستىسەك؟

– تىل قىزمەتى اسكەردىڭ ايرىقشا قۇرامداس بولىگى. جالپى العاندا مەملەكەتتىك قورعانىس سالاسىنىڭ تولىققاندى تىرشىلىگىن قامتاماسىز ەتشى ستراتەگيالىق بۋىنى. سوندىقتان دا بىردە-ءبىر اسكەري ماسەلە تىلدىق جابدىقتاۋسىز شەشىلمەيدى، شەشىلگەن ەمەس.

ۇلتتىق ۇلاندا قازىرگى زامان تالابىنا ساي جان-جاقتى جاراقتاندىرۋ ماسەلەسىنە ۇدايى باستى نازار اۋدارىلىپ كەلەدى. بۇل رەتتە تىل قىزمەتىنىڭ اتقارار ەڭبەكتەرىنىڭ ورنى ايرىقشا.

«وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعىنىڭ تىل قىزمەتى قولباسشىلىقتىڭ اسكەري بولىمدەرىن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جانە اسكەري جابدىقتاۋ، شارۋاشىلىق جانە تۇرمىستىق قامتاماسىز ەتۋ، كۇردەلى قۇرىلىستى جانە قۇرىلىستارعا جوندەۋ-پايدالانۋ قىزمەت كورسەتۋ، جابدىقتار مەن اۆتوموبيلدىك تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋدى ۇيىمداستىرۋدى جۇزەگە اسىراتىن باسقارۋ ورگانى بولىپ تابىلادى.

تاۋەلسىزدىك جىلدارى ۇلتتىق ۇلاندا تىل سالاسىنىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋ، قىزمەت ساپاسىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا بىرنەشە مارتە قايتا رەفورمالاۋ ساتىلارىنا ءوتتى. وسى جىلدارى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازاسى جەتىلدى، جاڭا كاسىبي بىلىكتى ماماندار دايىندالدى.  جالپى العاندا، اسكەردى تىلدىق قامتاماسىز ەتۋدىڭ زاماناۋي جۇيەسى جاساقتالدى. قازىرگى تاڭدا دا ۇلتتىق ۇلان ەلمەن بىرگە كوركەيىپ، دامۋ ۇستىندە. ۆەدومستۆونىڭ كۇش-قۋاتىن ارتتىرۋ مەن جەتىلدىرۋگە ەلباسى، ءىىم مەن ۇلتتىق ۇلان باس قولباسشىلىعى تاراپىنان ۇلكەن كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. جىل سايىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن ۇلتتىق ۇلان ءۇشىن بولىنەتىن قاراجاتتىڭ ۇلعايۋى، سوڭعى جىلدارى اسكەرىمىزدىڭ ينفراقۇرىلىمدارىنىڭ جەتىلدىرىلۋى – سونىڭ دالەلى. وسى جۇمىستاردىڭ دەر كەزىندە اتقارىلىپ، يگىلىككە بەرىلۋىنە دەيىنگى ارالىقتا ارينە تىل قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوزگە كورىنە بەرمەيتىن كۇندەلىكتى تاۋ-تاۋ ەڭبەكتەرى جاتىر. سوندىقتان دا اسكەردەگى نەگىزگى سالانىڭ ءبىرى تىل قىزمەتى.

– وتكەن جىلعا قاراپ بولاشاقتى بولجايمىز، كەلەشەككە جاڭا مەجەلەر بەلگىلەيمىز. وتكەن ۋاقىت بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستارىڭىزدى ءبىر سارالاي كەتسەڭىز.

– وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، جاقىندا عانا الماتىدا وتكەن 28 قىسقى ۋنيۆەرسيادانىڭ ىستىعى ءالى باسىلا قويماعانى انىق. جاس سپورتشىلارىمىزدىڭ جەڭىستى بيىكتەرى ەلىمىزدى ءبىر سەرپىلتىپ تاستادى. وسى تۇرعىدا «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىققا دا جۇكتەلگەن جۇك تە اسا جاۋاپتى بولدى، ول قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى جوعارى دەڭگەيدە قامتاماسىز ەتۋ مىندەتى. وسى ورايدا قولباسشىلىقتىڭ تىل قىزمەتى ماماندارى جاۋىنگەرلەرىمىزدىڭ الاڭسىز قىزمەت اتقارۋلارى ءۇشىن جۇدىرىقتاي جۇمىلا جۇمىس اتقاردى. ساربازدارىمىزدى جاڭا كيىمىنىڭ كوك، تاماعىنىڭ توق بولىپ، ەش تارشىلىق كورمەي، تەك قىراعىلىقتى جاندارىنا سەرىك ەتۋلەرىن قاداعالادىق.

ەندى باسقا اتقارىلعان جۇمىستارىمىزعا توقتالار بولسام، وتكەن جىلى ۇزىناعاشتاعى اسكەري بولىمىمىزدە 530 جاتىن ورىندىق وقىتۋ پۋنكتىنىڭ قۇرىلىسىن باستاپ، جۇزەگە اسىردىق. وسى قاتارلى اۋقىمدى دەڭگەيدە اتقارىلعان جۇمىستىڭ قاتارىندا قىزىلورداداعى 5547 اسكەري ءبولىمى مەن شىمكەنتتەگى 6698 اسكەري ءبولىمىنىڭ 4 اتقىشتار روتاسىنىڭ اسكەري قالاشىقتارىنا تولىقتاي تۇرعىدا گازبەن جىلىتۋ جۇيەسىن تارتتىق. بۇرىن بۇل ورىندار كومىرمەن جىلىتىلاتىن. ال قاتتى وتىنمەن جىلىتۋدىڭ  وزىندىك قيىنشىلىعى باستان اسىپ ارتىلاتىنىن ايتپاسامدا ءوزىڭىز ءبىلىپ وتىرسىز. قازىر اسكەري بولىمدەرىمىز ارزان، ءارى ساپالى، ءارى ەكولوگيالىق تۇرعىدا زالالسىز كوگىلدىر وتىننىڭ يگىلىگىن كورىپ وتىر.

ەندىگى ءبىر ايرىقشا تاپ وتەر ماسەلە ول – تەرروريزمگە قارسى قورعانىس جاعدايى. ەلباسى ايتقانداي، قازىرگى تاڭدا زامانا جەلى جىل ساناپ ەمەس، كۇن ساناپ جەتى قۇبىلىپ وتىرعانى شىندىق. ەڭ باستىسى ادامزات بالاسى لاڭكەستىك دەگەن قاتەرمەن بەتپە بەت كەلىپ وتىر. بۇدان تولىقتاي قورعانعان بىردە ءبىر ەل جوق. وعان الەمدە بولىپ جاتقان كۇندەلىكتى وقيعالاردى قاراپ-اق اڭعارۋعا بولادى. وتكەن جىلى 5 ماۋسىمدا اقتوبە قالاسىندا 6655 اسكەري بولىمىنە ءدىني ەكسترەميستەردىڭ شابۋىلى كەزىندە ءبىزدىڭ ۇلاندىق جاۋىنگەرلەرىمىز ەرلىكتىڭ ەرەن ۇلگىسىن كورسەتتى، جان كەشە وتىرىپ، لاڭكەستەرگە توسقاۋىل قويعان بولاتىن. قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق ۇلان باس قولباسشىلىعى تاراپىنان اسكەري قالاشىقتارىمىزدىڭ تەرروريزمگە قارسى قورعانىستىڭ جاڭا جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدا. بۇل باعىتتا «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعىنا 100 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىندى. ءوز كەزەگىمىزدە، ءبىز بۇل قاراجاتقا اسكەري بولىمدەرىمىزدىڭ باقىلاۋ-وتكىزۋ پۋنكتتەرىن، سىرتقى قورشاۋلارىن تەرروريزم قاۋىپىنە قارسى بەرىك قورعانىس جۇيەسىمەن، ونىڭ ىشىندە زاماناۋي دابىل، بەينە باقىلاۋ جۇيەسىمەن جابدىقتايتىن بولامىز.

سونىمەن قاتار وتكەن جىلى نەگىزگى اتقارىلعان شارالاردىڭ قاتارىن اسكەري بولىمدەردە جۇرگىزىلگەن كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى قۇرادى. اتاپ ايتقاندا، 5571, 6506 اسكەري بولىمدەرىنىڭ اۆتوتۇراق نىساندارى وتكەن جىلعى قالىڭ قىستان سىر بەرىپ، شاتىرلارى جارىمسىز كۇيگە تۇسكەن بولاتىن. ءازىر بۇل كىلتيپانداردىڭ ءبارى قالىپقا كەلتىرىلدى. وعان ارنايى قاراجات ءبولىنىپ، جوندەۋدەن وتكىزىلدى.

– اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەسىن شەشۋ مەملەكەتتىك وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. وسى باعىتتا «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا توقتالساڭىز؟

– يا، ساۋالىڭىز ورىندى. ۇلتتىق ۇلان باس قولباسشىسى گەنەرال-لەيتەنانت رۋسلان جاقسىلىقوۆ بۇل باعىتتا اتقارىلاتىن جۇمىستارعا ۇدايى باسا نازار اۋدارىپ كەلەدى. وتكەن جىلى 1 جەلتوقسان – پرەزيدەنت كۇنىنە وراي ۇلتتىق ۇلان باس قولباسشىلىعىنىڭ 40-تان اسا اسكەري قىزمەتشىسىنە قىزمەتتىك پاتەرلەر بەرىلگەنى سوزىمىزگە ناقتى دالەل.

بۇگىنگى تاڭدا «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعى باسقارماسىندا 28 اسكەري قىزمەتشى ءۇي كەزەگىندە تۇر، ال مۇنان وزگە 22 اسكەري قىزمەتشى پاتەر جالداعانى ءۇشىن ءتيىستى مەملەكەتتىك وتەماقىنى الادى. ايرىقشا اتاپ ايتارىم، بيىلعى جىلى كوپتەگەن اسكەري قىزمەتشىلەرىمىز قونىس تويىن تويلاپ، كوپتەن كۇتكەن باسپانالارىنا قول جەتكىزەدى دەمەكپىن. قازىر پاتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن باس قولباسشىلىقتان 215 ميلليوننان اسا تەڭگە قاراجات ءبولىندى. مۇنان وزگە الماتى قالاسىنداعى 7552 اسكەري ءبولىمىنىڭ قىزمەتتىك جاتاقحاناسى تولىقتاي كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلەتىن بولادى.

سۇحباتتاسقان مايور ارمان اۋباكىروۆ،

الماتى قالاسى

«The Qazaq Times»